Việt Nam là một trong những quốc gia phát triển mạnh trò chơi điện tử trong khu vực. Doanh thu mỗi năm hàng trăm triệu USD, nhưng số tiền đóng thuế cho Nhà nước chỉ chiếm 50%. Bộ Tài chính dự kiến đưa dịch vụ trò chơi điện tử trên mạng vào diện chịu thuế tiêu thụ đặc biệt.
Theo thống kê của Cục Phát thanh Truyền hình và Thông tin Điện tử, Bộ Thông tin và Truyền thông, doanh thu các trò chơi sản xuất tại Việt Nam phát hành ở thị trường toàn cầu lên đến 200 triệu USD/năm. Tuy nhiên số tiền đóng thuế cho nhà nước chỉ chiếm một nửa, còn lại là các cá nhân, tổ chức đóng thuế cho nước ngoài.
Bộ Tài chính dự kiến sửa đổi một số nhóm nội dung trong Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt, xem xét mở rộng cơ sở thuế, củng cố nguồn thu ngân sách. Tuy nhiên khi việc thu thuế đối với các doanh nghiệp game không có trụ sở ở Việt Nam còn khó khăn, liệu sắc thuế này có phát huy hiệu quả hay sẽ trở thành bảo hộ ngược cho các doanh nghiệp game nước ngoài? Đây là ý kiến được nhiều đại biểu nêu ra trong Hội thảo vừa được Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) tổ chức mới đây.
"Nếu chúng ta tiếp tục áp thuế thuế tiêu thụ đặc biệt lên ngành game online thì có thể làm gia tăng giá bán cho người tiêu dùng. Những doanh nghiệp trên lãnh thổ Việt Nam sẽ mất đi lợi thế và bị cạnh tranh không lành mạnh bởi các doanh nghiệp có trụ sở ở nc ngoài. Họ không thực hiện bất cứ một nghĩa vụ nào với Chính phủ Việt Nam", ông Lã Xuân Thắng, Giám đốc phát hành game, Công ty cổ phần VNG, đánh giá.
Theo thống kê của Bộ Thông tin và Truyền thông Việt Nam, hiện nay có khoảng gần 30 triệu người chơi game trực tuyến. (Ảnh minh họa - Ảnh: Dân trí)
"Khi đưa ra sắc thuế, nhà nước cần tập trung hơn nữa trong việc đánh giá tác động cho việc tạo ra ngành sản xuất game cho Việt Nam để sau đó có khả năng tạo ra những sản phẩm của người Việt", ông Lê Tấn Hùng, Giám đốc Trung tâm đổi mới sáng tạo, Đại học Bách Khoa Hà Nội, nêu quan điểm.
"Khi họ không thể chơi game của nhà phát hành Việt Nam vì chi phí quá cao thì họ sẽ chuyển dịch sang những game xuyên biên giới hoặc những game không được cấp phép của nước ngoài. Chúng ta có thể dần đánh mất đi năng lực cạnh tranh, cũng như sự hiện diện của doanh nghiệp game Việt Nam tại thị trường Việt Nam", bà Nguyễn Thùy Dung, Giám đốc Công ty TNHH Soha, cho biết.
Để game Việt phát triển trên sân nhà
Theo thống kê của Bộ Thông tin và Truyền thông Việt Nam, hiện nay có khoảng gần 30 triệu người chơi game trực tuyến. Quy mô thị trường game Việt đạt khoảng 665 triệu USD, với mức tăng trưởng hàng năm từ 20 - 30%. Có nhiều lợi thế, nhưng thị trường game Việt Nam chưa thật sự là nơi hấp dẫn các nhà phát hành game trong nước, do không thể cạnh tranh với các nhà phát hành nước ngoài.
Bộ Thông tin và Truyền thông cho biết đang tích cực tìm kiếm cơ chế, chính sách phù hợp để ngành game Việt phát triển tương xứng với tiềm năng của mình.
Điểm qua những tựa game phổ biến nhất ở Việt Nam, gần như không có cái tên nào thuộc về những doanh nghiệp sản xuất game trong nước. Còn các nhà phát hành game trong nước chủ yếu lại cung cấp cho thị trường nước ngoài. Tỷ lệ doanh thu trong nước chiếm chưa tới 10%.
"Nếu muốn làm sản phẩm game cạnh tranh với người Trung Quốc, chúng ta cần bỏ ra nhiều tiền hơn họ vì chúng ta có ít kinh nghiệm hơn nên cần nhiều thời gian hơn. Điều đó vô tình khiến giá sản phẩm trở nên đắt hơn giá các nhà phát hành có thể mua trực tiếp từ Trung Quốc", ông Nguyễn Tuấn Huy, Giám đốc studio HIKER GAMES, cho biết.
Theo số liệu của Bộ Thông tin và Truyền thông, dù doanh thu ngành game Việt lên tới gần 700 triệu USD năm 2022, nhưng một nửa số thuế thu được lại được đóng ở quốc gia khác. Nhiều nhà sản xuất Việt khi bán game cho chính người Việt lại phải dùng pháp nhân nước ngoài.
Đại diện Bộ Thông tin và Truyền thông cho biết cần có các chính sách thuế đồng bộ và nhất quán mới có thể khuyến khích các doanh nghiệp game quay về thị trường trong nước.
"Ngành game là ngành giao thoa, lai giữa viết phần mềm và cung cấp dịch vụ. Cần có sự điều chỉnh ưu tiên liên quan đến thuế, phù hợp mới có điều kiện thúc đẩy để những công ty sản xuất game, viết game họ thấy công ty trong nước vẫn có lợi về thuế, về phát hành hơn phải đi ra nước ngoài", ông Lê Quang Tự Do, Cục trưởng Cục Phát thanh truyền hình và Thông tin điện tử, Bộ Thông tin và Truyền thông, nhận định.
Ngày 23/3 vừa qua, Bộ thông tin và Truyền thông lần đầu tiên tổ chức Hội nghị "Kết nối mở rộng thị trường ngành game Việt Nam". Bên cạnh việc lấy ý kiến đóng góp xây dựng cơ chế, chính sách, Bộ cũng thành lập liên minh các nhà sản xuất và phát hành game, liên kết, hỗ trợ lẫn nhau cho mục tiêu game Việt có thể phát triển trên chính sân nhà.
Chính sách thuế rõ ràng là cần thiết, nhưng đây chưa phải là điều kiện duy nhất để quyết định chất lượng phát triển của ngành công nghiệp game tại Việt Nam. Hiện nay game không chỉ để vui chơi, giải trí, mà được đưa vào rất nhiều lĩnh vực trong đời sống, chẳng hạn như game được dùng dạy học, mô phỏng hoạt động trong xã hội, dùng game chữa bệnh trầm cảm, các giải đấu thể thao (eSport). Vậy bài toán đặt ra là cần có cơ chế quản lý, chính sách thu thuế như thế nào để ngành công nghiệp này đi đúng hướng, loại bỏ nguy cơ xấu từ game lậu và thất thu ngân sách.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!