Màn kịch lừa đảo thông qua nhiều công đoạn
Với các chiêu trò lừa đảo trên các ứng dụng mua sắm trực tuyến, nạn nhân thường là người mua hàng, bị lừa mua phải hàng giả, hàng kém chất hay lượng thậm chí là không nhận được hàng khi đã chuyển tiền. Nhưng mới đây, lại xuất hiện một chiêu lừa mới. Theo đó, Công an tỉnh Phú Thọ vừa bắt giữ ổ nhóm chuyên lừa đảo, chiếm đoạt tiền khuyến mãi của sàn thương mại điện tử Shopee.
Cả trăm chiếc hộp đựng hàng là tang vật của những vụ lừa đảo. Nhiều chiếc hộp, bên ngoài ghi rõ tên hàng hóa là điện thoại đắt tiền nhưng bên trong chỉ là chai nước. Một ổ nhóm gồm 4 đối tượng lừa đảo vừa bị bắt giữ. Đối tượng khai nhận, đã cùng các đồng phạm lập ra các gian hàng ảo trên ứng dụng mua sắm trực tuyến Shopee để chiếm đoạt tiền của sàn thương mại điện tử này thông qua các mã giảm giá, khuyến mại.
Đối tượng Lưu Thành Luân - Xã Bản xèo, Bát xát, Lào Cai khai nhận: "Em và các thành viên trong nhóm đã tạo các gian hàng ảo rao bán khoảng hơn 600 sản phẩm là máy ảnh, khẩu trang. Số tiền chiếm đoạt được khoảng hơn 500 triệu dùng để chia cho các thành viên trong nhóm chi tiêu cá nhân".
Cơ quan công an nhận định, các đối tượng đã dựng lên màn kịch lừa đảo thông qua nhiều công đoạn: Lập gian hàng ảo - Tuyển người chốt đơn mua hàng ảo - Tìm kiếm mã giảm giá - Áp mã giảm giá, yêu cầu sàn thương mại điện tử đặt đơn mua hàng ảo - Đóng gói hàng hóa không đúng mô tả - Cấu kết thực hiện giao nhận hàng hóa ảo, để tạo chứng từ giả lừa sàn thương mại điện tử chuyển tiền khuyến mãi vào tài khoản của người mua hàng.
Đại úy Lê Thành Vương - Điều tra viên Cơ quan cảnh sát điều tra Công an tỉnh Phú Thọ cho biết: "Các đối tượng đã lập ra rất nhiều hội nhóm, Fanpage để dẫn dụ những người dân thiếu hiểu biết về pháp luật tham gia chốt đơn hàng ảo cho chúng. Bên cạnh đó, các đối tượng trong vai cả người bán lẫn người mua dựng lên những màn kịch mua hàng, nhận hàng để chiếm đoạt tiền khuyến mãi của các sàn thương mại điện tử".
Kết quả điều tra ban đầu, chỉ trong khoảng nửa năm hoạt động, bằng thủ đoạn trên, ổ nhóm đã tạo ra giao dịch mua bán hàng hóa ảo với giá trị hàng chục tỉ đồng để chiếm đoạt tiền từ các voucher khuyến mãi của sàn thương mại điện tử Shopee tài trợ cho người mua hàng trực tuyến.
Trung tá Nguyễn Văn Chính - Phó Đội trưởng Đội án sở hữu, Phòng cảnh sát hình sự Công an tỉnh Phú Thọ nhận định: "Vấn đề ở đây là các sàn thương mại điện từ đã không kiểm soát được các mặt hàng được quảng cáo, rao bán trên các gian hàng được mở ra trên các ứng dụng mua sắm trực tuyến. Bên cạnh đó cũng không có biện pháp kiểm tra giám sát xem có đúng là các mặt hàng được rao bán đó có được vận chuyển đến tay khách hàng hay không. Đây chính là sơ hở để các đối tượng lợi dụng thực hiện chót lọt hành vi phạm tội".
Nhận định cũng được đưa ra là bất cứ sàn thương mại điện tử nào cũng có thể trở thành nạn nhân của chiêu trò trên. Hệ lụy đi kèm sẽ là quyền lợi của người tiêu dùng bị ảnh hưởng khi bị chiếm mất cơ hội mua hàng khuyến mãi.
Chỉ ít ngày sau khi bắt giữ ổ nhóm lừa đảo trên, cơ quan công an cũng bắt giữ 1 đối tượng ở phường Mộ Lao, quận Hà Đông, Hà Nội. Cũng với thủ đoạn áp mã giảm giá trên các gian hàng ảo, đối tượng này đã chiếm đoạt của Shopee hàng trăm triệu đồng.
Biện pháp mua bán hàng trực tuyến an toàn
Để người mua hàng và bên bán hàng là những sàn thương mại điện từ có thể phòng tránh chiêu trò chiếm đoạt tiền khuyến mãi mua hàng cũng như các chiêu trò lừa đảo khác khi thực hiện hoạt động mua bán hàng hóa trực tuyến, cơ quan công an đã đưa ra một số lưu ý.
Theo đó, về phía các sàn thương mại điện tử, cần siết chặt việc mở các gian hàng trên các ứng dụng mua sắm trực tuyến bằng cách: Bổ sung thêm tính năng xác thực danh tính người bán hàng bằng thiết bị công nghệ điện tử. Yêu cầu người bán phải có đầy đủ thông tin cá nhân, thực hiện liên kết số tài khoản ngân hàng với thông tin trên CCCD của người bán.
Thượng úy Trần Hải Đăng - Phó Đội trưởng đội 3, Phòng An ninh mạng và Phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, Công an tỉnh Phú Thọ thông tin: "Cơ quan công an cũng yêu cầu các sản thương mại điện tử phải có biện pháp giám sát chặt chẽ qui trình chi trả tiền khuyến mãi trong các đợt khuyến mãi giảm giá hay các voucher khuyến mãi để kích cầu tiêu dùng. Bên cạnh đó cũng yêu cầu người bán hàng có biện pháp thực hiện chứng minh nguồn gốc xuất xứ của mặt hàng đang rao bán trong các gian hàng trên các ứng dụng mua sắm trực tuyến".
Mỗi người dân cần tuyệt đối không tham gia và làm theo hướng dẫn từ các hội nhóm chốt đơn đang xuất hiện tràn lan trên mạng. Vì đây thực chất là biến tướng của chiêu lừa tuyển cộng tác viên, chốt đơn hàng ảo đã được nhiều lần cảnh báo.
"Khi tham gia các hội nhóm này, người dân không chỉ đứng trước nguy cơ bị lừa đảo mất tiền mà còn có thể vô tình tiếp tay cho tội phạm lừa đảo. Do vậy, người dân tuyệt đối không vì mức phí rẻ mạt mà các đối tượng trả cho mỗi lần chốt đơn hàng ảo để có thể bị xử lý rất nghiêm khắc theo qui định của pháp luật", Thượng úy Trần Hải Đăng - Phó Đội trưởng đội 3, Phòng An ninh mạng và Phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, Công an tỉnh Phú Thọ khuyến cáo.
Khi mua hàng trực tuyến, cần xem kỹ đánh giá về gian hàng xem những người mua hàng trước đó đánh giá thế nào.
Người dân cũng cần ghi nhớ, không chia sẻ, công khai các thông tin cá nhân lên mạng xã hội để tránh bị kẻ xấu lợi dụng. Khi mua hàng trực tuyến, cần xem kỹ đánh giá về gian hàng xem những người mua hàng trước đó đánh giá thế nào. Cũng có thể so sánh các sản phẩm tương tự trên các ứng dụng mua hàng trực tuyến khác trước khi quyết định mua hàng. Không nên ham rẻ mà đặt mua những sản phẩm khuyến mại nếu không biết rõ về sản phẩm.
Người dân cũng cần kiểm tra kỹ thông tin sản phẩm mình đã đặt mua xem có trùng khớp với thông tin mã đơn hàng trên ứng dụng của các sàn giao dịch thương mại điện tử hay không thì mới nhận hàng và trả tiền.
Chị Vũ Thanh Quỳnh - Giám đốc truyền thông Shopee Việt Nam cho biết: "Shopee cũng đã phối hợp với Hiệp hội thương mại điện tử Vcom để triển khai sáng kiến mua sắm an toàn giúp cho người tiêu dùng vượt qua được những trở ngại lo lắng khi mua sắm online. Song song đó Shopee cũng triển khai chương trình mua sắm online đồng kiểm. Đây là một chương trình giúp người tiêu dùng có thể kiểm tra được lại xem cái món hàng hóa khi họ nhập mua và giúp cho họ yên tâm hơn".
Khi phát hiện hành vi lừa đảo, người dân cần ngay lập tức liên hệ các tổng đài tư vấn, hỗ trợ người tiêu dùng của các trang thương mại điện tử hoặc gửi đơn tố giác tới Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng Bộ Công Thương.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!