Ngày 19/10, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Văn Thành ký ban hành Quyết định số 1769/QĐ-TTg phê duyệt Quy hoạch mạng lưới đường sắt thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050. Đáng chú ý trong quy hoạch này, sẽ ưu tiên hoàn thành 2 đoạn đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam gồm: Hà Nội - Vinh và đoạn Nha Trang – Tp. Hồ Chí Minh.
Cụ thể, quyết định của Thủ tướng Chính phủ cho biết, đường sắt là chuyên ngành đặc thù có vai trò quan trọng trong hệ thống kết cấu hạ tầng giao thông vận tải, được xác định là một trong ba đột phá chiến lược cần ưu tiên đầu tư để phát triển kinh tế - xã hội gắn với bảo đảm quốc phòng, an ninh, thích ứng với biến đổi khí hậu và phát triển bền vững.
Vì vậy, mục tiêu của quy hoạch là phát triển kết cấu hạ tầng đường sắt có trọng tâm, trọng điểm, mang tính đột phá trên các hành lang vận tải chính có nhu cầu vận tải lớn; phát huy thế mạnh vận tải hàng hóa, hành khách khối lượng lớn, cự ly từ trung bình đến dài. Tập trung khai thác tối đa năng lực mạng đường sắt hiện có và đầu tư xây dựng một số tuyến đường sắt mới đồng bộ, hiện đại kết nối cảng biển cửa ngõ, các trung tâm kinh tế lớn.
Chính phủ quyết định ưu tiên về nguồn lực để sớm khởi công đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam (Ảnh minh họa. Ảnh: Dân trí).
Đồng thời từng bước đa dạng hóa nguồn lực trong đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng, phát triển công nghiệp, vận tải đường sắt; tập trung nguồn lực nhà nước đầu tư kết cấu hạ tầng các tuyến đường sắt; tiếp cận huy động nguồn lực của địa phương, đẩy mạnh thu hút các thành phần kinh tế tham gia đầu tư kết cấu hạ tầng, thiết bị, phương tiện, kinh doanh đường sắt.
Theo đó, giai đoạn 2021-2030, về kết cấu hạ tầng sẽ nâng cấp, cải tạo bảo đảm an toàn chạy tàu 7 tuyến đường sắt hiện có; triển khai đầu tư hai đoạn ưu tiên của tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam (Hà Nội - Vinh, Nha Trang – Tp. Hồ Chí Minh).
Cùng với đó, ưu tiên xây dựng một số tuyến đường sắt kết nối cảng biển cửa ngõ quốc tế đặc biệt khu vực Hải Phòng và Bà Rịa - Vũng Tàu; kết nối Tp. Hồ Chí Minh với Cần Thơ, kết nối quốc tế với Trung Quốc, Lào và Campuchia phù hợp với các hiệp định vận tải quốc tế và đồng bộ với tiến độ đầu tư của các nước trong khu vực.
Theo quy hoạch, tầm nhìn đến năm 2050, Việt Nam sẽ hoàn thành tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam; tiếp tục đầu tư hoàn thành các tuyến đường sắt mới tại khu đầu mối Hà Nội, khu đầu mối Tp. Hồ Chí Minh, đường sắt kết nối các cảng biển, khu công nghiệp, khu kinh tế, kết nối các tỉnh Tây Nguyên, đường sắt ven biển, đường sắt kết nối quốc tế. Quy hoạch cũng chỉ rõ sẽ duy trì, cải tạo, nâng cấp các tuyến đường sắt hiện có đáp ứng nhu cầu vận tải hành khách và hàng hóa.
Mạng lưới đường sắt quốc gia đến năm 2030 được quy hoạch gồm 7 tuyến đường sắt hiện có với tổng chiều dài khoảng 2.440 km và 9 tuyến đường sắt mới, tổng chiều dài 2.362 km. Trong đó, tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam từ ga Ngọc Hồi đến ga Thủ Thiêm quy mô đường đôi, khổ 1.435mm, chiều dài khoảng 1.545 km. Mạng lưới đường sắt quốc gia đến năm 2050 được quy hoạch gồm 25 tuyến với chiều dài 6.354 km.
Quy hoạch cũng đưa ra các dự án quan trọng quốc gia, dự án ưu tiên đầu tư giai đoạn 2021-2030. Trong đó, tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam từ Hà Nội đến Tp. Hồ Chí Minh ưu tiên triển khai đoạn Hà Nội - Vinh và đoạn Nha Trang – Tp. Hồ Chí Minh.
Ngoài ra sẽ cải tạo, nâng cấp các tuyến đường sắt hiện có; triển khai các tuyến, đoạn tuyến đường sắt mới tăng cường kết nối, ưu tiên xây dựng các tuyến kết nối cảng biển khu vực Hải Phòng, Cái Mép - Thị Vải, đường sắt đầu mối Hà Nội.
Theo quyết định phê duyệt quy hoạch, tổng nhu cầu vốn đến năm 2030 khoảng 240.000 tỷ đồng, sử dụng nguồn vốn ngân sách nhà nước, vốn ngoài ngân sách và các nguồn vốn hợp pháp khác.
Về định hướng đầu tư, quy mô, chiều dài trong quy hoạch được tính toán theo nhu cầu dự báo. Trong quá trình triển khai, tùy theo nhu cầu vận tải, khả năng nguồn lực đầu tư và khả năng kết nối, cấp quyết định chủ trương đầu tư sẽ quyết định việc phân kỳ đầu tư bảo đảm hiệu quả dự án.
Đối với các dự án quy hoạch đầu tư sau năm 2030, trường hợp các địa phương hoặc nhà đầu tư có nhu cầu đầu tư sẽ báo cáo Thủ tướng Chính phủ chấp thuận triển khai sớm hơn…
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!