Hiệp định CPTPP được ký kết được xem như một phát súng chống lại chủ nghĩa bảo hộ thương mại toàn cầu và chính sách nước Mỹ trước tiên của Tổng thống Donald Trump. Tuy nhiên, vẫn có không ít người lo ngại rằng CPTPP không có Mỹ và CPTPP tạm hoãn nhiều điều khoản về sở hữu trí tuệ liệu có làm giảm tính toàn diện của nó?
Để thực thi các điều khoản CPTPP đòi hỏi các nước thành viên phải đầu tư nguồn lực rất là lớn. Trước đây, khi Mỹ còn tham gia TPP, các nước chấp nhận thực hiện các điều khoản do Mỹ đặt ra để đổi lấy sự thâm nhập vào thị trường Mỹ. Tuy nhiên, khi Mỹ rút khỏi TPP các nước cùng nhận thấy rằng không cần thiết phải tốn nguồn lực để thực hiện các nghĩa vụ đó nên đã hoãn lại.
Việc tạm hoãn này không làm giảm tính chất toàn diện và thế hệ mới của hiệp định vì CPTPP vẫn đề cập tới tất cả các lĩnh vực từ lĩnh vực truyền thống như cắt giảm thuế quan, mở cửa thị trường dịch vụ, sở hữu trí tuệ, hàng rào kỹ thuật liên quan đến thương mại, đến những vấn đề mới, phi truyền thống như lao động, môi trường, mua sắm của chính phủ, doanh nghiệp nhà nước. Ngoài ra, Hiệp định CPTPP cũng vẫn bao gồm các yêu cầu, các tiêu chuẩn cao về minh bạch hóa, cũng như các cơ chế giải quyết tranh chấp có tính ràng buộc và chặt chẽ.
Nếu sau này Mỹ đổi ý tham gia CPTPP liệu các điều khoản về sở hữu trí tuệ sẽ tính như thế nào?
Ông Trần Quốc Khánh, Thứ trưởng Bộ Công Thương, Trưởng đoàn đàm phán của Chính phủ Việt Nam về kinh tế và thương mại quốc tế bên lề lễ ký CPTPP đánh giá rằng nếu Mỹ có ý quay trở lại, các nước thành viên sẽ hoan nghênh. Đơn giản nhất là lúc đó tất cả quay trở lại TPP 12 trước đây mà phía Mỹ từng đặt bút ký sau lại rút ra, tức hơn 20 điều khoản tạm hoãn trong đó có 9 điều khoản sở hữu trí tuệ tạm hoãn trong CPTPP các bên sẽ lại có nghĩa vụ thi hành để đổi lại quyền thâm nhập vào thị trường Mỹ.
Tuy nhiên, nếu Mỹ quay lại với yêu cầu đàm phán lại nội dung hiệp định để đòi thêm quyền lợi theo ông Khánh, mọi việc sẽ rất phức tạp và khó có thể xảy ra trong vòng một vài năm tới.
Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!