Cần sửa đổi 5 nhóm chính sách để tạo điều kiện thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công. Trong đó có việc thể chế hóa các cơ chế chính sách đặc thù như tách công tác giải phóng mặt bằng thành dự án độc lập, tăng cường phân cấp phân quyền về các địa phương hay đơn giản hóa thủ tục, nâng cao chất lượng chuẩn bị đầu tư… Đây là những nội dung đã được đưa vào Dự thảo Luật đầu tư công (sửa đổi) được Quốc hội khóa XV xem xét thông qua tại Kỳ họp thứ 8 này.
Việc sửa luật được tính toán trên cơ sở các bài học kinh nghiệm thực tế. Như đối với việc thí điểm tách đền bù, giải phóng mặt bằng thành dự án độc lập theo Nghị quyết của Quốc hội, nhiều dự án giao thông trọng điểm đang đạt kết quả tích cực cả về tiến độ thi công và giải ngân.
Được áp dụng cơ chế thí điểm tách giải phóng mặt bằng thành dự án độc lập, ngay khi khởi công vào tháng 6 năm ngoái, dự án đường Vành đai 4 vùng Thủ đô đã có đến 70% mặt bằng sạch. Cả 3 địa phương có dự án đi qua đều giải phóng mặt bằng đạt kết quả tốt. Trong đó, Hà Nội đến nay đã bàn giao gần như toàn bộ mặt bằng sạch cho các nhà thầu thi công.
Giải phóng mặt bằng là "nút thắt" điển hình được nhận diện nhiều năm ở hầu hết các dự án đầu tư công bởi nhiều lý do, trong đó có các vướng mắc liên quan đến các quy định trong Luật Đầu tư công năm 2019.
Quy định hiện hành chỉ cho phép tách riêng đền bù, giải phóng mặt bằng thành dự án độc lập đối với dự án quan trọng quốc gia và dự án nhóm A, thì Dự thảo Luật Đầu tư công sửa đổi lần này đề xuất áp dụng cho dự án nhóm B và nhóm C. Cấp có thẩm quyền sẽ quyết định thực hiện khi phê duyệt chủ trương đầu tư dự án.
Việc tách riêng dự án giải phóng mặt bằng với dự án xây lắp được cho là điểm mấu chốt để đẩy tiến độ cho các dự án giao thông trọng điểm. Bởi vì ngay sau khi được phê duyệt chủ trương, thì dự án giải phóng mặt bằng sẽ có thể được triển khai ngay để có thể bàn giao mặt bằng sạch cho công tác thi công.
Đối với dự án đầu tư xây dựng thông thường, việc đền bù giải phóng mặt bằng sẽ phải đi sau các bước phê duyệt dự án, nghiên cứu tiền khả thi, nghiên cứu khả thi và thiết kế kỹ thuật. Còn nếu được tách riêng sẽ có thể bắt tay vào làm ngay khi có chủ trương đầu tư.
Để đảm bảo công tác quản lý Nhà nước khi tách giải phóng mặt bằng thành dự án độc lập, trong Dự thảo Luật Đầu tư công sửa đổi lần này, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cũng đề xuất sẽ tách nhưng có các điều kiện đi kèm.
Dự kiến, Dự án Luật Đầu tư công sửa đổi sẽ được trình Quốc hội xem xét và thông qua tại Kỳ họp thứ 8 này theo trình tự, thủ tục rút gọn với quy trình một kỳ họp.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!