10 năm trước, trong cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu, Chính phủ Mỹ đã bơm hàng chục tỷ USD để cứu 1 doanh nghiệp tư nhân - General Motors. Cuộc giải cứu vô cùng cần thiết cho doanh nghiệp và quốc gia, dù sau đó báo giới đánh giá, Chính phủ Mỹ lỗ nặng. Giả thuyết đặt ra: Việt Nam có cứu một doanh nghiệp tư nhân đang giữ hàng chục nghìn việc làm như vậy hay không? Câu trả lời phụ thuộc vào cách nhìn nhận, đánh giá về vai trò của doanh nghiệp tư nhân với nền kinh tế.
Thực tế, dù chiếm hơn 97% số lượng doanh nghiệp, đóng góp 45% GDP và 31% thu ngân sách, doanh nghiệp tư nhân tại Việt Nam vẫn chưa được đối xử bình đẳng với doanh nghiệp nhà nước và khu vực FDI. Lấy ví dụ về việc vay vốn, nói là tạo điều kiện nhưng chỉ doanh nghiệp lớn mới tiếp cận được vốn, còn doanh nghiệp càng nhỏ thì càng khó vay vì đòi hỏi tài sản thế chấp; kể cả có thế chấp, thời gian vay cũng chỉ được 1 năm, lãi suất không có gì ưu đãi. Như vậy, "Làm sao mà xoay sở với kế hoạch kinh doanh dài hạn?" - câu hỏi từ tờ Lao động.
Chính sách rõ ràng nói hỗ trợ, nhưng thực tế hàng ngày, doanh nghiệp tư nhân đối diện với các cuộc thanh kiểm tra, rồi chi phí không chính thức. Doanh nghiệp tư nhân đang bị đối xử như "con nuôi", nói vậy cũng không sai. Nghịch lý ở chỗ, nhiều doanh nghiệp, tập đoàn nhà nước là "con đẻ", được ưu tiên bầu sữa ngân sách, ưu tiên vốn vay, nhưng lại làm ăn thua lỗ hàng nghìn tỷ đồng.
TS Phạm Thị Thu Hằng, Viện trưởng Viện Phát triển doanh cho rằng, thế kiềng chân của của thể chế thúc đẩy kinh tế tư nhân chính là môi trường, sự an toàn và tính thuận lợi.
Trong khi doanh nghiệp nhà nước chỉ xuất hiện ở một số lĩnh vực quan trọng, doanh nghiệp đầu tư nước ngoài chỉ tập trung theo địa bàn thì doanh nghiệp tư nhân chính là cần câu cơm, len lỏi đến từng hộ nông dân, từng gia đình. Vì vậy, chỉ cần ngày mai, chị hàng rau được vay không lãi dăm bảy triệu mở sạp hàng ở chợ, anh nuôi lợn được hỗ trợ tìm kiếm thị trường, tương lai nền kinh tế đã sáng rồi, chứ không cần đến hàng chục tỷ USD giải cứu như nước Mỹ.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam tại TV Online!