Liên kết tiêu thụ trái cây trong nước
Gần 2,6 tỷ USD - đó là kim ngạch xuất khẩu rau quả của Việt Nam trong 5 tháng đầu năm nay. Thế nhưng, ở chiều ngược lại, 5 tháng qua, Việt Nam cũng chi ra hơn 700 triệu USD để nhập khẩu rau quả. Đây là điều bình thường nhưng thực tế cho thấy cần có những giải pháp thúc đẩy tiêu thụ trái cây Việt ngay tại thị trường trong nước, để có thể khai thác hết lợi thế của một đất nước sản xuất được nhiều loại trái cây. Đặc biệt, trong mùa hè làmùa thu hoạch nhiều trái cây, làm thế nào tránh ứ đọng, rớt giá luôn là mối quan tâm hàng đầu của các nhà vườn.
Anh Trí tìm mọi cách để lúc nào cũng là người đầu tiên trồng giống nho mới. Cũng nhờ vậy, khu vườn này luôn có sức hút riêng đối với người tiêu dùng. Thay vì mua nho ngoại nhập, họ lại chọn mua ngay sản phẩm nho ở đây.
Không chỉ đầu tư giống mới mà kỹ thuật canh tác cũng liên tục điều chỉnh để trái nho nhìn thì đẹp mắt hơn, ăn thì ngọt hơn. Chẳng hạn như việc phải bọc những chùm nho.
Anh Nguyễn Đình Trí - xã Nhơn Sơn, Ninh Sơn, Ninh Thuận cho biết: "Mình phải bao để cắt ánh nắng, để trái nho giảm đi vị chát, người tiêu dùng ăn sẽ được ngon miệng".
Những vườn táo cũng vậy. Người tiêu dùng sẵn sàng bỏ tiền ra mua chỗ táo tươi này, nếu đây là sản phẩm an toàn.
Bà Xinh ăn ngay trái táo đang thu hoạch trong vườn của mình. Bà là một trong 25 nông hộ ở xã Mỹ Sơn, huyện Ninh Sơn chuyển sang trồng táo từ cách đây 10 tháng, sau khi liên kết với một doanh nghiệp trên địa bàn. Mỗi hộ nông dân được hỗ trợ chi phí ban đầu 43 triệu đồng cùng với kỹ thuật canh tác an toàn. Toàn bộ sản lượng táo được doanh nghiệp thu mua.
Bà Lê Thị Xinh - Xã Mỹ Sơn, Ninh Sơn, Ninh Thuận chia sẻ: "Hợp đồng có công ty và liên kết với công ty thì mình yên tâm hơn, nếu mình tự làm thì sợ giá cả thị trường".
Ở thị trường trái cây trong nước, Ninh Thuận đóng góp chủ lực hai mặt hàng là nho và táo, khoảng 28.000 tấn nho tươi và 30.000 tấn táo mỗi năm. Nhiều năm qua, chuỗi liên kết giữa doanh nghiệp, hợp tác xã với nông dân trồng nho và táo được định hình ở tỉnh Ninh Thuận. Có doanh nghiệp hiện nay đã xây dựng được mối liên kết với quy mô 200 nông hộ, tiêu thụ sản lượng trên 100 tấn táo mỗi tháng.
Ông Nguyễn Đình Quang - Phó Chủ tịch Hiệp hội Nho - Táo Ninh Thuận nhận định: "Có những chuỗi này thì mình chứng minh khách hàng về nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, sản phẩm của mình sản xuất theo mô hình an toàn, quan trọng nhất là ổn định giá cả cho bà con nông dân để bà con an tâm sản xuất".
Mới đây, Hiệp hội Nho - Táo Ninh Thuận tiếp tục triển khai các giải pháp hỗ trợ vốn tín dụng để nông dân đầu tư sản xuất theo hướng tạo dựng sản phẩm an toàn với quy trình canh tác VietGAP, Global GAP, hữu cơ. Bởi thực tế trên thị trường trái cây hiện nay, người tiêu dùng sẵn sàng bỏ tiền cao hơn để được ăn trái cây đúng thực chất là an toàn. Thông qua liên kết sản xuất để trái cây có chất lượng và minh bạch được chất lượng thì khi đó, trái cây Việt mới được tiêu thụ mạnh và hơn nữa, có được giá bán tương xứng với mức đầu tư.
Sản lượng trái cây mỗi năm ở nước ta từ 14 - 17 triệu tấn
Tăng sức tiêu thụ trái cây qua chế biến
Sản lượng trái cây mỗi năm ở nước ta từ 14 - 17 triệu tấn. Một thực tế lặp đi lặp lại, khi một loại trái cây vào mùa, cứ hễ sản lượng nhiều thì ngay lập tức rớt giá. Để tránh sức ép này, bên cạnh nâng cao chất lượng- tăng khả năng cạnh tranh cho mặt hàng trái cây thì một trong những hướng tháo gỡ là đẩy chế biến, mở rộng kênh tiêu thụ.
Tại vùng xoài Cam Lâm, tỉnh Khánh Hòa, nông dân đã quen với chuyện cứ vào mùa thu hoạch, giá bán lại giảm đến một nửa. Năm nay, lượng xoài xuất bán sang Trung Quốc theo tiểu ngạch cũng giảm sút so với mọi khi. Áp lực tiêu thụ xoài tươi càng trở nên gay gắt.
Hòa cùng những người bạn mở ra cơ sở chế biến bánh xoài này cũng bắt đầu từ mong muốn chia sẻ nỗi lo đầu ra của nhà vườn trồng xoài. Thực ra, việc làm bánh xoài không quá lạ lẫm với người dân vùng trồng xoài Cam Lâm. Nhưng Hòa lại làm theo cách của những người trẻ hiểu về công nghệ và thị trường.
Mọi khâu chế biến, đóng gói đều được kiểm soát nghiêm ngặt về an toàn. Cũng là bánh xoài, nhưng lại đóng gói theo nhiều mẫu mã khác nhau, đẹp mắt và tiện cho khách hàng.
Anh Trần Lê Hoa - Giám đốc Công ty TNHH Mango Cát Tiên, huyện Cam Lâm, Khánh Hòa tâm sự: "Với công thức làm bánh xoài, cứ 10 kg xoài tươi thì được 1 kg bánh. Trong mùa cao điểm, công ty chúng tôi làm 10 khoảng tấn bánh, suy ra tiêu thụ 100 tấn xoài tươi/tháng cho bà con".
Nhưng quan trọng hơn, giá trị của xoài được nâng lên. 10 kg xoài, nếu thời điểm rẻ, giá chỉ 50.000 đồng, nhưng nếu qua chế biến được 1 kg bánh xoài, giá lên đến 280.000 đồng.
Ba năm trở lại đây, nhiều cơ sở chế biến được mở ra ở vùng xoài Cam Lâm đã giải quyết được hai vấn đề, một là giảm áp lực sản lượng xoài mùa thu hoạch và hai là nâng được giá trị của xoài. Sản phẩm xoài qua chế biến được đưa vào các kênh bán hàng trực tuyến cũng như qua các tour du lịch.
Anh Đặng Thế Truyền - Giám đốc Công ty TNHH CamLamOnline nêu ý kiến: "Quảng bá trên sàn thương mại điện tử, mạng xã hội, các cơ quan thông tấn báo chí rất quan trọng, từ đó chúng tôi lan tỏa được hình ảnh xứ xoài Cam Lâm đến với nhiều người cũng như du khách".
Bà Trần Thị Nhài - Phó Trưởng phòng Nông nghiệp huyện Cam Lâm, Khánh Hòa cho biết: "Thời gian tới, ngành nông nghiệp tiếp tục liên kết để phát triển các tour du lịch sinh thái gắn với du lịch trải nghiệm vườn xoài, tham quan các cơ sở chế biến và các gian hàng giới thiệu để quảng bá các sản phẩm xoài".
Với 7.000 ha, Cam Lâm đang là vùng trồng xoài lớn nhất khu vực Nam Trung bộ. Cùng với xoài tươi là những mặt hàng chế biến. Cùng với những kênh tiêu thụ truyền thống là những cách bán hàng gắn với xu hướng công nghệ số. Đa dạng cả sản phẩm lẫn kênh tiêu thụ là cách để giảm bớt thực tế trái cây rớt giá mỗi khi vào mùa, vốn là nỗi ám ảnh của nông dân .
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!