Ngay khi EVFTA được thực thi, 92% dòng thuế của các sản phẩm rau quả tươi sẽ về 0%; đối với rau quả chế biến gần 86% dòng thuế cũng về 0%. Ở chiều ngược lại, EU là thị trường nhập khẩu trái cây lớn nhất thế giới, chiếm 17% tổng lượng nhập khẩu trái cây của thế giới. Nhiều người ví von, đây thực sự là "cánh cửa rộng mở" nhưng thực tế bước qua "cánh cửa" mở có đơn giản cho doanh nghiệp và cho cả ngành Rau của quả Việt Nam.
Công ty TNHH Rồng Đỏ có 12 năm kinh nghiệm xuất khẩu rau quả tươi vào thị trường châu Âu. Mục tiêu của doanh nghiệp với EVFTA là nâng tỷ trọng sản phẩm chế biến sâu lên 10% hay 15% thay vì đang xuất tươi 100% như hiện nay. Chủ doanh nghiệp thừa nhận, đó vẫn là kế hoạch dài hạn bởi không thể đầu tư một sớm một chiều khi doanh nghiệp vẫn còn hạn chế về năng lực tài chính.
Ông Mai Xuân Thìn - Tổng Giám đốc Công ty TNHH Rồng Đỏ cho hay: "Công ty sử dụng nguồn nguyên liệu đạt chuẩn nhưng không xuất được tươi vì ngoại hình không đẹp. Tùy vào tình hình, chúng tôi có thể mở rộng ra sản phẩm chế biến nhưng điều này nằm trong kế hoạch của tương lai".
Đó là đối với những doanh nghiệp có kinh nghiệm, đối với doanh nghiệp chưa có kinh nghiệm với thị trường EU, tận dụng cơ hội cũng không dễ dàng. Theo Hiệp hội Rau củ quả Việt Nam, diện tích cây ăn quả đạt tiêu chuẩn GlobalGAP chỉ ở con số vài phần trăm.
Theo những đơn vị chuyên nhập khẩu nông sản vào thị trường châu Âu, thị trường có nhu cầu, doanh nghiệp có sản phẩm, thuế suất cũng ưu đãi, nhưng nhiều trái cây vẫn tắc đường sang châu Âu.
"Có thể lấy ví dụ về xoài, thị trường EU rất có tiềm năng với mặt hàng này vì nhu cầu cao và thuế suất bằng 0%. Tuy nhiên, EU lại đặc biệt nghiêm ngặt về tiêu chuẩn tiếp thị với xoài. Hầu hết xoài Việt Nam được trồng bởi các trang trại nhỏ lẻ không tập trung và mặc dù có hương vị độc đáo nhưng chúng thường có bề ngoài không thu hút. Do đó, nói chung độ trễ để tận dụng ưu đãi theo tôi mất từ 1 - 1,5 năm", ông Vincent Gothknecht - Công ty I.Schroeder KG cho hay.
Theo tính toán, 1 năm sau khi EVFTA được thực thi, kim ngạch xuất khẩu có thể tăng từ 10 - 20%. Tuy vậy, đó vẫn chỉ là những con số mang tính dự báo. Thực tế về những tồn tại của ngành Rau củ quả cũng như năng lực của doanh nghiệp cho thấy cửa đã mở, nhưng vào được hay không vẫn là câu chuyện dài.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!