Canh tác lớn trên sa mạc đang là ước mơ của nhiều nền nông nghiệp. Trên thế giới, tình trạng sa mạc hóa đang diễn ra ngày một nặng nề, trong khi các dự án nông nghiệp trên sa mạc vẫn chủ yếu ở quy mô nhỏ, được trồng trong nhà kính và không có nhiều ý nghĩa đối với an ninh lương thực. Tuy nhiên, gần đây với sự phát triển của công nghệ, một số dự án canh tác lớn trên sa mạc đã bắt đầu được hình thành, mở ra nhiều kỳ vọng.
Tại Các Tiểu vương quốc Arab Thống nhất (UAE), những hình ảnh quen thuộc tại các quốc gia nông nghiệp nay có thể bắt gặp tại cả những mảnh đất sa mạc. Các trang trại với nhiều loại cây cối giờ có thể mọc lên ngay giữa cát sa mạc.
Không còn cần tới thủy canh, hay phải trồng trong nhà kính, công nghệ đang mang đến cho sa mạc những cơ hội mới.
Ông Atle Idland - Giám đốc Tổ chức công nghệ sinh học Desert Control - cho biết: "Thời gian qua chúng tôi trồng thử nghiệm 4 loại rau củ là súp lơ trắng, cà rốt, đậu bắp và tiêu xanh. Những gì thu được là chúng tôi tiết kiệm tới 40% nước tưới, trong khi sản lượng cao hơn bình thường 10 - 15%. Với lúa mì, chúng tôi còn tiết kiệm tới 66% lượng nước tưới, còn sản lượng thì cao hơn 25%".
Giải pháp mà Atle Idland sử dụng là tưới vào đất một dung dịch. Nó là hỗn hợp của nước, đất sét và oxy, được pha chế theo một tỷ lệ đặc biệt. Dung dịch sẽ làm cát kết dính lại và giữ nước. Không còn cần tới thủy canh, hay phải trồng trong nhà kính, công nghệ đang mang đến cho sa mạc những cơ hội mới.
"Mỗi năm Trái đất mất một diện tích đất nông nghiệp gấp 3 lần Đan Mạch vì sa mạc hóa. Với công nghệ này, chúng tôi có thể kết dính cát sa mạc thành một cấu trúc giống như một tấm bọt biển. Bạn biết đấy, khi ta tưới vào một tấm bọt biển, nước sẽ được giữ lại, qua đó nuôi dưỡng cây trồng", ông Atle Idland nói.
Dung dịch đặc biệt sẽ làm cát kết dính lại và giữ nước.
Theo ước tính của Liên Hợp Quốc, đến năm 2025, 2/3 dân số thế giới sẽ phải sống trong các khu vực khủng hoảng nước. Hàng chục triệu người trên thế giới buộc phải di cư vì sa mạc hóa. Song song với cải tạo đất, các chiến lược canh tác lớn trên sa mạc tại Trung Đông cũng hướng tới cải tiến giống, tăng khả năng chịu hạn hay chịu mặn cho cây trồng.
Ông Ahmed Hamdy Elnaggar - Kỹ sư Trung tâm Công nghệ Nông nghiệp ICBA, UAE nói: "Chúng tôi hiện đã thiết lập một Ngân hàng gene, trong đó có những chủng loại cây trồng có thể được tưới ngay cả bằng nước biển. Những điều đó sẽ là rất thiết yếu cho an ninh lương thực trong tương lai".
1/3 diện tích đất đai của thế giới hiện là những sa mạc khô cằn. Nông nghiệp trên sa mạc vì thế được cho đang nắm giữ chìa khóa của một nền nông nghiệp trong tương lai.
Các Tiểu vương quốc Arab Thống nhất (UAE) đặt mục tiêu là ngay trong năm tới sẽ có thể tăng sản lượng lương thực nội địa thêm 15%, đặt nền tảng để biến nơi đây trở thành một trong những trung tâm nông nghiệp trên sa mạc của thế giới trong tương lai.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!