Tính phí BOT dựa trên "Chi phí tiết kiệm được" là cách tính mà Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) vừa đề xuất. Cách tính này dựa trên cơ sở chi phí tiền xăng, khấu hao xe và thời gian đi lại.
Để ví dụ cụ thể hơn, tờ Thời báo Ngân hàng trích dẫn, giả sử một xe đi từ A đến B tốn hết 500.000 đồng. Thế nhưng, sau khi có đường mới, chi phí này chỉ còn 300.000 đồng, như vậy tiết kiệm được 200.000 đồng. Do đó, chủ đầu tư chỉ được thu tối đa 50% mức phí tiết kiệm được tương đương 100.000 đồng.
Theo phương án này, mỗi người dân và chủ đầu tư đều được hưởng lợi 100.000 đồng. Đối với những dự án khó đầu tư hơn, có thể nâng tỷ lệ thu phí từ 50% lên 60-70% như một cách khuyến khích đối với chủ đầu tư.
Lý do mà VCCI đưa ra đề xuất này là bởi theo đơn vị này, cách tính hiện nay không quan tâm tới chiều dài tuyến đường, chất lượng đường, tốc độ và thời gian lưu thông trước và sau khi có dự án đường bộ. Do đó có trường hợp một đoạn đường dài 30km cũng được thu phí bằng với một đoạn đường dài 100 km.
Báo Tuổi trẻ cũng đưa ra ví dụ về trường hợp dự án hầm Đèo Cả. Mức phí mà chủ đầu tư đề xuất cho dự án này là 140.000 đồng/lượt/xe nhưng Bộ GTVT chỉ duyệt mức 60.000 đồng. Tờ báo trích dẫn ý kiến vị Chủ tịch Hiệp hội Vận tải Ô tô Việt Nam cho rằng chưa thể hiểu được căn cứ nào để đưa ra những con số như trên.
Tuy nhiên, bài toán lý thuyết và thực tiễn luôn có độ vênh nhất định và đề xuất mới của VCCI cũng không là ngoại lệ. Tờ Tuổi trẻ trích dẫn ví dụ của đại diện một doanh nghiệp vận tải về đoạn đường TP.HCM - Trung Lương. Đoạn cao tốc này rút ngắn thời gian được khoảng 30 phút nhưng trên thực tế lại tốn nhiên liệu hơn do phải chạy theo yêu cầu tốc độ cao trên đường cao tốc. Do đó, cách tính phí dựa trên cơ sở chi phí tiết kiệm được của VCCI trong những trường hợp này lại khó áp dụng được.
Chủ trương đúng đắn, nhưng cách thực hiện còn phải chỉnh sửa, hoàn thiện, là nhận định chung của chuyên gia trên tờ Thời báo Ngân hàng khi nhắc tới cách tính và cách thu phí BOT. Cùng với việc tiếp tục đốc thúc tiến hành thu phí tự động tại các trạm BOT, việc tiếp tục nghiên cứu để đưa ra cơ chế tính phí hợp lý, minh bạch là đòi hỏi thiết yếu để nâng cao hiệu quả đối với hình thức đầu tư này.
Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!