"Chua" như chanh dây là câu nói mà nhiều bà con trồng chanh dây ở Tây Nguyên phải thốt lên lúc này bởi sau một thời gian ồ ạt chuyển sang trồng chanh dây vì giá cao su, hồ tiêu và cà phê liên tục giảm sâu.
Với giá chanh dây có lúc lên đến đỉnh điểm từ 45.000 - 50.000 đồng/kg, hiện nay chanh dây rớt giá thê thảm xuống hàng chục lần, chỉ còn 1.500 - 3.000 đồng. Giá thấp nhưng cũng chẳng có thương lái đến thu mua khiến người trồng chanh dây lâm vào cảnh lao đao.
Vào thời điểm đầu năm 2017, khi thấy giá chanh dây tăng cao lên đến đỉnh điểm 50.000 đồng/kg, ông Đinh Ty ở huyện Đăk Đoa, tỉnh Gia Lai đã chặt hơn 200 cây cao su đang thời kỳ kinh doanh để trồng chanh dây. Đầu tư gần 30 triệu đồng vào đây, bây giờ khi chanh dây bắt đầu cho thu hoạch, giá cả lại xuống thấp khiến ông Ty đứng ngồi không yên.
Nhiều nông dân cho biết, kỹ thuật trồng chanh dây không khó nhưng công chăm sóc và vốn đầu tư ban đầu rất cao, có khi lến đến cả trăm triệu đồng. Hiện nay, tại Tây Nguyên, chanh dây loại 1 quả to, trơn bóng, có thể bán được với giá 16.000 đồng/kg. Tuy nhiên, theo bà con nông dân, trong 1 tạ quả, chỉ lựa được từ 5 đến 10 ký loại 1, còn lại là chanh xấu.
Bên cạnh việc thua lỗ nặng vì giá cả lao dốc, thương lái hạn chế thu mua khiến cho canh dây bị ùn ứ, người trồng chanh dây còn phải đối mặt với hình hình sâu bệnh bởi nguồn cây giống kém chất lượng, không rõ nguồn gốc. Nhiều vườn cây chưa kịp cho quả đã phải phá bỏ vì sâu bệnh gây hại.
Trên thực tế, chanh dây hiện nay không có thị trường đầu ra ổn định. Cả nước hiện vẫn chưa có bất cứ doanh nghiệp nào đứng ra thu mua, bao tiêu sản phẩm chanh dây cho bà con nông dân mà chỉ dựa hoàn toàn vào thương lái để bán sang thị trường Trung Quốc.
Theo ngành nông nghiệp một số tỉnh ở khu vực Tây Nguyên, hiện nay, cây chanh dây chưa được đưa vào quy hoạch cây trồng của địa phương. Phần lớn là do nông dân chạy theo thời vụ, ồ ạt mở rộng diện tích bất chấp khuyến cáo của chính quyền địa phương. Việc nông dân phát triển "nóng" cây chanh dây cũng đã ảnh hưởng đến quy hoạch các loại cây trồng khác trên địa bàn.
Việc chanh dây rớt giá, sâu bệnh gây hại đã cho thấy thêm một bài học đắt giá nữa về thị trường. Trước khi quyết định trồng một loại cây mới, bà con nông dân cần suy xét kỹ, không nên chạy theo lợi nhuận trước mắt mà cần có những tính toán lâu dài.
Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam tại TV Online!