Huy động vốn thật qua tiền ảo là cách giải thích sao cho dễ hiểu về khái niệm phát hành tiền ảo lần đầu ra công chúng, còn gọi là ICO. ICO có khá nhiều điểm chung với khái niệm phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng IPO trong chứng khoán. Thay vì đổi cổ phiếu lấy tiền vốn huy động, các nhà khởi nghiệp công nghệ sẽ đổi quyền sở hữu một lượng tiền ảo nào đó cho nhà đầu tư nắm giữ, lấy về tiền thật và tiếp tục đầu tư cho dự án của mình. Quy mô của hình thức huy động vốn này phình to đến mức, trang tài chính Bloomberg gọi đây là một thế giới ngầm đang bùng nổ.
Hơn 1 tỷ USD huy động được qua hình thức phát hành tiền ảo lần đầu ICO, chỉ tính từ đầu năm đến nay. Trang Business Insider ví ICO với cơn sốt đổ xô đi tìm vàng ở Mỹ hồi thế kỷ 19. Theo trang này, mỗi vụ chào bán tiền ảo lần đầu được thiết lập và chuẩn bị chỉ mất 1 giờ đồng hồ. Xét về thời gian, nhanh hơn rất nhiều so với các hình thức huy động vốn truyền thống phải mất đến nhiều tháng. Việc không bị ràng buộc bởi các quy định pháp lý nghiêm ngặt của mỗi đợt huy động vốn thông thường, cùng với những lợi thế về thời gian, đang khiến nhiều công ty khởi nghiệp về công nghệ coi đây là hình thức tối ưu để có tiền tiếp tục dự án.
Nhưng nhà đầu tư nào sẽ chấp nhận bỏ tiền thật ra để đổi lấy quyền sở hữu tiền ảo trong các thương vụ không được kiểm soát này, thực tế là có rất nhiều. Đa số họ đều là các nhà đầu tư nhỏ, lựa chọn bỏ tiền vốn cho một dự án kỳ vọng sẽ sinh lời trong tương lai. Hình thức huy động vốn này thu hút đến mức, những người tham gia thị trường giao dịch Bitcoin cho rằng chính nhờ sự bùng nổ của ICO, giá trị của đồng Bitcoin đã tăng gấp đôi chỉ trong 2 tháng gần đây, 1 Bitcoin đang đổi đến 2.500 USD. Theo thời báo tài chính Financial Times, quy mô thị trường tiền ảo đã tăng gấp đôi chỉ trong 2 tuần, đã vượt mức 91 tỷ USD.
Sự bùng nổ các vụ huy động vốn qua tiền ảo đang kéo theo rất nhiều lo ngại rủi ro trên thị trường tài chính. Một nhan đề khác trên Financial Times lo ngại, nhiều doanh nghiệp có thể sử dụng công cụ huy động vốn thật qua tiền ảo như một hình thức để lách các quy định và luật hiện hành trên thị trường tài chính.
Business Insider lo ngại về sự thiếu kiểm soát trên thị trường tiền ảo, cũng như các dự án sử dụng hình thức này để huy động tiền thật. Ví dụ, một doanh nghiệp đã huy động thành công đến 200 triệu USD bằng cách bán tiền ảo, nhưng dự án kêu gọi vốn thực ra không hề có giá trị triển khai thực tế. Một chuyên gia tài chính phố Wall chia sẻ với báo này, ông lo ngại ICO sẽ dẫn tới một đợt bong bóng nữa trên thị trường tiền ảo. Vì cơ bản, ai cũng có thể vẽ ra một dự án, có thể thu hút kêu gọi tiền vốn thật, nhưng kế hoạch kinh doanh này thực tế đến đâu, không ai kiểm chứng được. Vốn được huy động ngay cả khi công ty còn chưa hề tồn tại.
Chưa kể đến, mọi hoạt động giao dịch qua Internet đều có nguy cơ rủi ro cao. Theo Bloomberg, một công ty khởi nghiệp công nghệ có tên Coindash đầu tuần này cho biết, website sàn giao dịch của mình đã bị hacker trộm mất 7 triệu USD qua tài khoản, ngay khi nhà đầu tư đang tham gia vào thương vụ chào bán tiền ảo lần đầu của công ty này.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!