Lần đầu tiên kể từ năm 2011, sau khi NASA chấm dứt chương trình phóng tàu con thoi, Washington đã thành công trong việc nối lại chương trình đưa các phi hành gia Mỹ vào không gian từ lãnh thổ Mỹ. Đặc biệt, đây cũng là chuyến bay thương mại của doanh nghiệp tư nhân đầu tiên chở phi hành gia vào vũ trụ theo chương trình đối tác công tư giữa NASA và SpaceX.
Năm 2011, Cơ quan Hàng không Vũ trụ Mỹ (NASA) tiến hành Chương trình "Phi hành đoàn thương mại" theo cơ chế hợp tác công tư nhằm tận dụng các doanh nghiệp tư nhân cho các nhiệm vụ đưa hàng hóa và phi hành gia lên Trạm Không gian Quốc tế (ISS), từ đó hạn chế sự phụ thuộc vào tên lửa Soyuz của Nga.
Hai doanh nghiệp là Boeing và SpaceX được lựa chọn. 7 tỷ USD đã được chi ra để 2 tập đoàn hàng không vũ trụ này chạy đua để xây dựng các hệ thống vận chuyển phi hành đoàn riêng biệt. Lợi thế đã nghiêng về SpaceX - công ty của tỷ phú Elon Musk.
Tên lửa đẩy mang theo tàu vũ trụ SpaceX rời bệ phóng.
Năm 2014, NASA đã trả cho SpaceX hơn 3,1 tỷ USD trong hợp đồng thực hiện các nhiệm vụ bay có người lái. NASA đã đúng khi ký hợp đồng này. SpaceX là công ty tư nhân ra đời năm 2002, hiện có khoảng 7.000 nhân viên và ngân sách hoạt động là 1,7 tỷ USD/năm.
Trong khi NASA là cơ quan chính phủ ra đời từ năm 1958, có khoảng 17.500 nhân viên (gấp 2,5 lần SpaceX) và ngân sách hoạt động 20 tỷ USD/năm (gấp 12 lần SpaceX).
Điều đáng nói, mặc dù thành lập sau, với nhân lực và nguồn tài chính khá khiêm tốn, nhưng SpaceX hiện đi tiên phong so với NASA trong việc phát triển rất nhiều công nghệ phức tạp và nhiều chương trình nghiên cứu táo bạo mà NASA bất lực, chẳng hạn như: thương mại hóa các chuyến bay vũ trụ, công nghệ thu hồi ống phóng, chi phí thấp nhất cho mỗi lần phóng, công nghệ chế tạo tên lửa đẩy mạnh nhất…
Hai phi hành gia NASA, Douglas Hurley (trái) và Robert Behnken trước giờ xuất phát. (Ảnh: AP)
Xuất hiện tại lễ phóng tàu vũ trụ, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã hết lời khen ngợi sự hợp tác công tư này: "Tất nhiên ở thời khắc lịch sử này, SpaceX đã trở thành công ty tư nhân đầu tiên đưa con người lên quỹ đạo Trái đất. Elon Musk, chúc mừng bạn, xin được chúc mừng cho sự hợp tác này".
Sự thành công của SpaceX được dự báo sẽ mở đường cho nhiều chương trình hợp tác công tư khác về mặt dân sự khi giúp NASA hoàn thành mục tiêu đặt chân trở lại Mặt Trăng vào năm 2024.
Tỷ phú Elon Musk từng cho biết, khi thành lập Công ty SpaceX năm 2002, ông chỉ nghĩ khả năng thành công như hiện nay từ 0,1% - 1%, tức SpaceX đang thực hiện một sứ mạng tưởng chừng là bất khả thi. Thành công của SpaceX là minh chứng cho việc không gì là không thể, nếu biết nỗ lực một cách chiến lược.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!