Tháng 7/2020, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt "Đề án phát triển kinh tế ban đêm ở Việt Nam". Kinh tế đêm được hiểu là hoạt động dịch vụ diễn ra từ 6h tối hôm trước đến 6h sáng hôm sau, cụ thể như: dịch vụ văn hoá, vui chơi, thể thao, giải trí, dịch vụ ăn uống, dịch vụ mua sắm, du lịch, lễ hội, sự kiện gia đình. Đi tiên phong phải kể tới thành phố Đà Nẵng với đề án "Phát triển kinh tế ban đêm tại thành phố Đà Nẵng" mới ban hành.
Đà Nẵng khởi động kinh tế đêm
"Đà Nẵng về đêm" là chương trình thí điểm với loạt hoạt động giải trí về đêm được TP Đà Nẵng dự kiến tái khởi động tại khu vực bãi biển Mỹ An trong tháng tới nhằm tạo điểm nhấn cho khai thác du lịch. Đây cũng là một trong những hoạt động trọng tâm của đề án phát triển kinh tế đêm tại thành phố Đà Nẵng sau thời gian dài trầm lắng vị dịch bệnh.
Thành phố Đà Nẵng đang tiếp tục xây dựng các giải pháp phát triển kinh tế đêm. (Ảnh: Báo Đầu tư)
Đến nay, dự án khu phố du lịch An Thượng đã thi công hoàn thành 2 tuyến đường đi bộ; giai đoạn 2 tuyến phố đi bộ Bạch Đằng - cầu Nguyễn Văn Trỗi - Trần Hưng Đạo cũng đang được triển khai và hình thành khu trải nghiệm ẩm thực.
Sau khi được Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo, thành phố Đà Nẵng đã nhanh chóng tiếp tục xây dựng các giải pháp phát triển kinh tế đêm.
"Hiện nay thành phố đã xây dựng kế hoạch phát triển kinh tế đêm, ngành du lịch và một số ngành đang tham mưu xây dựng chương trình kịch bản cụ thể. Tôi nghĩ rằng trong mùa hè này chúng ta sẽ thưởng thức một số hoạt động về kinh tế đêm", Chủ tịch UBND TP Đà Nẵng Lê Trung Chinh cho biết.
Giai đoạn 2021 - 2025, Đà Nẵng phát triển kinh tế ban đêm với thương hiệu "Đêm Đà Nẵng" cùng các dịch vụ, hoạt động nhiều màu sắc dọc sông Hàn. Với cơ chế khuyến khích và đầu tư cho kinh tế đêm, Đà Nẵng đang khởi động cho bước tiến để khai thác "mỏ vàng" kinh tế này.
Kinh tế đêm tại một số địa phương
Thống kê của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, đến nay cả nước hiện có khoảng 20 chợ đêm phục vụ du lịch, khoảng 1.000 trong tổng số 2.300 cửa hàng tiện lợi hoạt động 24/24 giờ, chủ yếu tập trung tại Hà Nội và TP Hồ Chí Minh. Lâu nay đã có một số điểm du lịch đêm nổi tiếng như: phố đi bộ quanh Hồ Hoàn Kiếm (Hà Nội), TP Hồ Chí Minh có chợ đêm Bến Thành, phố đi bộ Nguyễn Huệ, phố đi bộ Bùi Viện… Gần đây, các địa phương đang nỗ lực đổi mới các điểm đến này, đồng thời sáng tạo thêm các mô hình mới.
Bắt đầu từ 17h, đường Nguyễn Trãi trên quận 5, TP Hồ Chí Minh sáng đèn, sầm uất hơn bao giờ hết. Phố đi bộ Bùi Viện, quận 1 luôn nhộn nhịp hàng đêm. Trong chiến lược phát triển du lịch đến năm 2030, sản phẩm du lịch về đêm được xác định là nhóm để tạo nên sự khác biệt của thành phố.
Tour tham quan Di tích Nhà tù Hỏa Lò đêm ra đời ngay lập tức đã tạo hiệu ứng mạnh với du khách. Sản phẩm này đã góp phần quan trọng để kích đẩy dịch vụ kinh tế ban đêm, được coi là mô hình thí điểm trong việc khai thác thế mạnh điểm đến tại Hà Nội. Các dịch vụ thương mại, dịch vụ ban đêm diễn ra sôi động tại khu phố Tạ Hiện, Mã Mây, Lương Ngọc Quyến.
Chỉ tính riêng tại quận Hoàn Kiếm, năm 2020, dù chịu ảnh hưởng của dịch COVID-19, song tổng thu ngân sách ước đạt hơn 10.000 tỷ đồng, tăng 5,1% so với năm trước. Kết quả này có một phần đóng góp từ kinh tế ban đêm.
Phố đi bộ quanh Hồ Hoàn Kiếm (Hà Nội). (Ảnh: Báo Nhân dân)
Khu Trung tâm, Bắc Đảo và Nam Đảo, Phú Quốc đang hình thành những sản phẩm đặc thù cho phát triển kinh tế đêm. Với những show diễn triệu đô được đầu tư công phu, đi kèm xây dựng những hệ sinh thái nghỉ dưỡng với đầy đủ dịch vụ, Phú Quốc đang tiên phong trong mô hình phát triển kinh tế đêm. Đến cuối năm 2020, Phú Quốc đã thu hút 352 dự án đầu tư với tổng vốn 17 tỷ USD, chủ yếu tập trung vào lĩnh vực dịch vụ du lịch và vui chơi giải trí.
Để "thắp sáng" kinh tế ban đêm, PGS.TS. Phạm Trương Hoàng, Trưởng Khoa Du lịch và Khách sạn, Trường Đại học Kinh tế quốc dân Hà Nội, cho rằng: "Điều chúng ta cần là một chính sách cởi mở. Chúng ta phải thực sự cởi mở để thay đổi suy nghĩ ban đêm là lúc nghỉ ngơi, ban ngày là hoạt động kinh tế. Chúng ta cần cởi mở cho các hoạt động kinh tế diễn ra tương tự như ban ngày".
Kinh tế đêm từ lâu đã được coi là chiến lược phát triển kinh tế mũi nhọn của nhiều nước phát triển trên thế giới. Đi đầu là các quốc gia như: Anh, Mỹ, Pháp, Nhật Bản, Thái Lan hay Trung Quốc…
Kinh nghiệm thúc đẩy kinh tế đêm
Chính quyền Thành phố Bắc Kinh của Trung Quốc đã đưa ra các biện pháp thúc đẩy nền kinh tế ban đêm. Theo đó, 10 con phố với các hàng ăn ban đêm, 16 chợ đêm và các cửa hàng tiện lợi mở 24/7 tại Bắc Kinh sẽ là những nơi đầu tiên nhận được trợ cấp để thúc đẩy hoạt động kinh doanh ban đêm. Các khu phố ban đêm này sẽ nhận được tới khoảng hơn 700.000 USD dành cho việc phát triển kinh doanh, các hộ kinh doanh riêng lẻ thì sẽ có thể được hỗ trợ tới hơn 70.000 USD, tương đương 1,6 tỷ đồng.
Ngoài ra, các dịch vụ giao thông công cộng như tàu điện cũng đã được tăng tuyến, tăng thời gian phục vụ trong đêm, đặc biệt lại các tuyến đi qua những con đường kinh doanh sầm uất vào ban đêm.
Thái Lan, quốc gia du lịch nổi tiếng với nhiều hoạt động về đêm, đang tìm cách khiến cuộc sống về đêm sinh động hơn nữa, thông qua việc kéo dài thời gian hoạt động của các quán bar. Theo đó, Bộ Du lịch và Thể thao Thái Lan đang xem xét kéo dài thời gian hoạt động tại các hộp đêm ở một số khu vực từ 2h sáng đến 4h sáng.
Chính phủ Thái Lan ước tính rằng, việc kéo dài thời gian hoạt động tại các cơ sở giải trí sẽ giúp tăng 25% chi tiêu hàng ngày của du khách, giúp thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.
Còn tại thủ đô London, Vương quốc Anh, chính quyền nơi này đã lập một hội đồng chuyên trách cho nền kinh tế về đêm nhằm tăng cường vị trí, vai trò điều tiết, khuyến khích dịch vụ và hoạt động kinh tế về đêm.
Bên cạnh đó, London đã đưa dịch vụ tàu điện ngầm chạy xuyên đêm vào hoạt động nhằm thúc đẩy sự phát triển kinh tế dọc theo tuyến tàu chạy.
Theo số liệu thống kê năm 2018, trung bình du khách tại Việt Nam chi tiêu mỗi ngày khoảng 96 USD, trong khi con số này tại Thái Lan là khoảng 173 USD, gần gấp đôi. Rõ ràng việc thu hút khách quốc tế, phát triển du lịch sẽ không có nhiều ý nghĩa nếu không tăng chi tiêu của du khách, mang lại doanh thu cho nền kinh tế. Kinh tế đêm sẽ là đáp án không thể khác cho bài toán này.
Tại các trung tâm du lịch lớn, đêm không còn vắng lặng, nhàm chán. Những nét vẽ khởi động cho bức tranh kinh tế ban đêm theo hướng chuyên nghiệp đang rõ nét, sinh đông hơn, tuy nhiên vẫn mới chỉ là những chấm phá ban đầu.
Trong bối cảnh kinh tế gặp nhiều khó khăn sau đại dịch, việc phát triển kinh tế đêm có vai trò, ý nghĩa như thế nào? Cần làm gì để "thắp sáng" kinh tế ban đêm, không bỏ lỡ cơ hội bứt phá cho du lịch và cả nền kinh tế?
Những thắc mắc trên sẽ được giải đáp trong chương trình Vấn đề hôm nay (30/3) với sự tham gia của PGS.TS. Phạm Trương Hoàng, Trưởng Khoa Du lịch và Khách sạn, Trường Đại học Kinh tế quốc dân Hà Nội. Mời quý vị theo dõi video trên!
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!