US Steel là công ty sản xuất thép biểu tượng của Mỹ trong thời kỳ công nghiệp hóa của thế kỷ trước. Công ty thép US Steel là công ty đạt giá trị 1 tỷ USD đầu tiên của nước Mỹ vào năm 1901 - và là niềm tự hào của ngành công nghiệp nặng của nước này. Trong thời gian qua, hoạt động của US Steel dần suy yếu, dẫn tới kết quả là công ty này đã cân nhắc bán mình cho công ty Nippon Steel của Nhật Bản. Tuy nhiên, thương vụ chưa thành này đang vấp phải rất nhiều sự phản đối từ giới chức Mỹ, cũng như từ nghiệp đoàn nước này.
Trong số những người phản đối thương vụ Nippon Steel của Nhật Bản mua lại US Steel của Mỹ, có tổng thống Mỹ Joe Biden. US Steel được thành lập tại bang Pennsylvania, cũng là quê hương của ông Biden. Ông Biden từ lâu đã ra tín hiệu phản đối thương vụ này, và cho biết công ty sẽ vẫn do người Mỹ sở hữu. Tuy nhiên, ông đã không đưa ra lời cam kết nào về việc sẽ hủy bỏ thỏa thuận, trong khi Tổng thống đắc cử Donald Trump đã nhiều lần tuyên bố sẽ ngăn chặn thương vụ trị giá gần 15 tỷ USD này.
Nghiệp đoàn của US Steel hy vọng chính phủ Mỹ có thể đưa ra phao cứu sinh cho công ty, thông qua việc áp thuế lên thép của các đối thủ khác trên thị trường.
Ông David Mccall - Người đứng đầu Nghiệp đoàn US Steel cho biết: "Tôi muốn những cam kết áp thuế của Tổng thống đắc cử Donald Trump chứng tỏ hiệu quả trong ngành thép nội địa. Kể từ năm 2018, Tổng thống lúc đó là ông Trump và kế nhiệm là ông Biden đã duy trì mức thuế lên thép nhập khẩu. Điều này giúp cho ngành thép trong nước có cơ hội cạnh tranh một cách công bằng hơn, và các nhà đầu tư có thể nhìn thấy lợi nhuận".
Nhưng vấn đề của US Steel không dễ giải quyết. Vào đầu thế kỷ trước, US Steel giúp Mỹ trở thành siêu cường kinh tế toàn cầu, cung cấp thép không chỉ cho các tòa nhà chọc trời, cầu và các con đập mà còn cho ô tô, thiết bị và các sản phẩm khác mà người tiêu dùng Mỹ cần. Nhưng, từ thời kỳ đỉnh cao, công ty bắt đầu tụt hậu so với các đối thủ mới nổi, cả trong và ngoài nước. Công nghệ của US Steel cũng cập nhật chậm hơn. Đến tận năm 2020, US Steel mới sử dụng lò hồ quang điện. Năm 1991, sau 90 năm nằm trong chỉ số Dow Jones, cổ phiếu của US Steel đã bị gạt ra khỏi chỉ số này. Sự suy thoái của US Steel cũng cho thấy sự chuyển dịch của trọng tâm nền kinh tế Mỹ, từ sản xuất công nghiệp nặng chuyển dần sang thị trường tiêu dùng, dịch vụ và tài chính. Mặc dù vậy, US Steel vẫn là một biểu tượng của thời kỳ công nghiệp hóa mạnh mẽ của Mỹ, nên việc bị mua lại bởi một công ty Nhật Bản đưa ra những mối lo ngại mà giới chức Mỹ gọi là quan ngại về an ninh quốc gia. Phía Nhật Bản cũng đã phản hồi.
Ông Taro Kono, Nhà lập pháp Nhật Bản cho biết: "Chúng ta đã thấy khá nhiều tập đoàn Nhật Bản tiếp quản công ty Mỹ và tôi không nghĩ rằng có bất kỳ trường hợp nào gây lo ngại về an ninh cho đến thời điểm này và tôi cho rằng sẽ không có trường hợp nào như vậy trong tương lai".
Nhưng thương vụ này cũng đang bước vào giai đoạn nước rút. Theo quy định, Hội đồng Ủy ban Đầu tư nước ngoài tại Mỹ, đơn vị đang xem xét đề xuất mua lại giữa US Steel và Nippon Steel, phải chuyển quyết định của mình cho Tổng thống Joe Biden trước ngày 22 hoặc 23/12.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!