Liên hoan Ca trù Hà Nội 2025: Bảo tồn, phát huy giá trị di sản

Liên hoan Ca trù Hà Nội năm 2025 thu hút đông đảo thí sinh, nghệ nhân và người yêu nghệ thuật ca trù.

Phát biểu tại Liên hoan, Phó Giám đốc Sở VHTT Hà Nội Lê Thị Ánh Mai cho biết, năm 2025 là năm thứ 16 ca trù được UNESCO ghi danh là di sản văn hóa phi vật thể cần được bảo vệ khẩn cấp. Những năm qua, TP Hà Nội luôn tích cực thực hiện các biện pháp bảo vệ, phát huy giá trị di sản ca trù.

Đặc biệt, HĐND TP Hà Nội đã ban hành Nghị quyết số 23/2022/NQ-HĐND ngày 8/12/2022 Quy định chế độ đãi ngộ, hỗ trợ Nghệ sĩ Nhân dân, Nghệ sĩ Ưu tú, nghệ nhân và câu lạc bộ tiêu biểu trong lĩnh vực di sản văn hóa phi vật thể TP Hà Nội. Chế độ đãi ngộ và hỗ trợ các nghệ nhân, CLB trong lĩnh vực di sản văn hóa phi vật thể, trong đó có di sản ca trù theo Nghị quyết này có nhiều ưu việt, được sự đón nhận tích cực của cộng đồng.

Năm 2024, TP Hà Nội ban hành Quyết định phê duyệt đề án "Bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể được UNESCO ghi danh trên địa bàn TP Hà Nội đến năm 2025, định hướng đến năm 2030", trong đó có hát ca trù đưa vào danh mục cần bảo vệ khẩn cấp.

Theo lãnh đạo Sở VHTT Hà Nội, Hà Nội là địa phương có số lượng nghệ nhân được phong tặng danh hiệu Nghệ nhân Nhân dân, Nghệ nhân Ưu tú lĩnh vực di sản văn hóa phi vật thể nhiều nhất cả nước, trong đó có nghệ thuật trình diễn ca trù.

Qua 3 lần phong tặng vào các năm 2015, 2019 và 2022, Hà Nội có 131 nghệ nhân, trong đó có 18 Nghệ nhân Nhân dân và 113 Nghệ nhân Ưu tú. Riêng loại hình nghệ thuật trình diễn dân gian ca trù có 32 nghệ nhân được phong tặng với 8 Nghệ nhân Nhân dân, 24 Nghệ nhân Ưu tú.

Đây là kết quả cho thấy nghệ thuật trình diễn dân gian ca trù trên địa bàn TP Hà Nội đã đạt được những kết quả đáng mừng. Ca trù Hà Nội từng bước ra khỏi tình trạng bảo vệ khẩn cấp, góp phần quan trọng trong bảo vệ và phát huy giá trị di sản.

Ở đợt xét Hồ sơ phong tặng lần thứ Tư - năm 2025, Hội đồng TP Hà Nội đã thông qua danh sách và đề nghị Hội đồng Bộ VHTTDL xem xét danh sách đề nghị phong tặng 8 Nghệ nhân Nhân dân và 23 Nghệ nhân Ưu tú ở loại hình nghệ thuật hát ca trù.

Phó Giám đốc Sở VHTT Hà Nội Lê Thị Ánh Mai nhấn mạnh, Liên hoan Ca trù Hà Nội lần thứ tư, năm 2025 được tổ chức nhằm tiếp nối thành công của những kỳ Liên hoan trước và kỷ niệm các ngày lễ trọng đại của đất nước. Liên hoan nhằm tiếp tục bảo tồn, phát huy giá trị của loại hình nghệ thuật độc đáo này, động viên, thúc đẩy hoạt động truyền dạy, thực hành ca trù ở cơ sở và phát hiện, bồi dưỡng các tài năng trẻ cho ca trù Thủ đô.

Ca trù từ lâu đã sâu rễ bén gốc trong đời sống văn hóa tinh thần của người dân Việt Nam nói chung, Thủ đô Hà Nội nói riêng. Liên hoan Ca trù Hà Nội 2025 tạo điều kiện để các tài năng từ các CLB ca trù và những cá nhân yêu thích loại hình nghệ thuật này trên địa bàn Thủ đô thể hiện khả năng, giao lưu học hỏi, tăng cường chuyên môn để đẩy mạnh hiệu quả hoạt động bảo vệ, thực hành di sản.

Điểm đặc biệt là Liên hoan năm nay có số lượng thí sinh dự thi kỷ lục, với sự tham gia của 21 nhóm, CLB ca trù trên địa bàn Hà Nội, trong đó có các nhóm mới như nhóm Ca trù Hương Quê, Tiếng thời gian, Dân ca ví giặm xứ Nghệ… Với số lượng 16 tiết mục múa hát tập thể, Liên hoan có 105 thí sinh dự phần thi cá nhân - đào nương, kép đàn và trống chầu.

BTC cho biết, tổng số người tham gia Liên hoan, bao gồm cả người hỗ trợ các phần thi cho thí sinh là hơn 200 người. Trong đó, thí sinh lớn tuổi nhất 86 tuổi, thí sinh nhỏ tuổi nhất 8 tuổi. Có 22 thí sinh là đào nương và kép đàn, trống chầu dưới 18 tuổi, chiếm 20,9%; 83 thí sinh là đào nương, kép đàn, trống chầu trong độ tuổi trên 18 tuổi (không kể nhóm múa), chiếm 79,1% (không kể nhóm múa).

Trưởng phòng Quản lý di sản (Sở VHTT Hà Nội) Phạm Thị Lan Anh cho biết, số lượng các tiết mục và thí sinh dự thi năm nay vượt ngoài mong đợi của BTC. Sự vượt trội cho thấy sức hút mạnh mẽ của nghệ thuật ca trù cũng như sự quan tâm bảo tồn, phát huy giá trị loại hình nghệ thuật truyền thống này.

Năm nay, ngoài những tiêu chí chấm giải chung về trang phục, không gian biểu diễn, sự hòa hợp ăn ý, tiêu chí riêng đối với mỗi hạng mục dự thi cũng được chú trọng đặc biệt. Trong đó, tiêu chí đúng lề lối, thể cách luôn được đề cao ở các hạng mục, nhằm tìm kiếm các đào nương, kép đàn, trống chầu tài năng.

Liên hoan Ca trù Hà Nội 2025 tiếp tục có sự phân loại thí sinh theo độ tuổi để có mức đánh giá công bằng nhất. Nhiều thí sinh dự thi bày tỏ mong muốn thông qua Liên hoan sẽ có cơ hội để cùng chung tay gìn giữ, bảo tồn, phát huy giá trị loại hình nghệ thuật truyền thống của cha ông, để nhiều người biết đến ca trù hơn nữa.

Năm 2009, ca trù được UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi vật thể cần được bảo vệ khẩn cấp, thu hút đông đảo sự quan tâm của người dân, khẳng định giá trị nghệ thuật độc đáo, quý báu mà cha ông để lại cũng như báo động về sự mai một của ca trù.

Liên hoan Ca trù Hà Nội lần thứ tư - năm 2025 được tổ chức với mục đích tiếp tục động viên, thúc đẩy hoạt động truyền dạy, thực hành ca trù ở cơ sở; phát hiện, bồi dưỡng các tài năng ca trù ở nhiều lứa tuổi. Liên hoan cũng nhằm đẩy mạnh tuyên truyền, quảng bá tới đông đảo quần chúng nhân dân, góp phần bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể ca trù trên địa bàn Hà Nội.

Sau phần khai mạc, Liên hoan diễn ra với nhiều tiết mục dự thi đặc sắc. Diễn ra trong hai ngày, Liên hoan bế mạc và trao giải vào ngày 28/9 tại Bảo tàng Hà Nội.