Chỉ cần gõ "ngà voi" là có thể tìm thấy rất nhiều clip quay cận cảnh các sản phẩm trang sức và mỹ nghệ từ ngà voi trên TikTok. Tên người bán và số điện thoại được công khai, không cần che giấu. Ngoài TikTok, Facebook cũng là hạ tầng buôn bán sản phẩm ngà voi phổ biến.
Để lách chính sách ngăn chặn buôn bán động vật hoang dã của Facebook, người viết bài dùng các biểu tượng con voi thay vì phải nhắc đến từ khóa này. Nhờ phương thức này, khả năng tiếp cận giữa người mua và người bán khá cao. Giao dịch trực tuyến dễ dàng, sản phẩm cũng đa dạng từ mảnh ngà nguyên khối cho đến các sản phẩm trang sức mỹ nghệ với giá vài chục triệu hoặc vài trăm nghìn đồng cũng có.
"Bất luận là thật hay là giả thì buôn bán trên mạng đã tạo động lực rất lớn để kích cầu và ảnh hưởng tới sự sinh tồn của các quần thể voi" - bà Nguyễn Đào Ngọc Vân, Quản lý chương trình Chống buôn bán các loài hoang dã, WWF Việt Nam nói.
Để lách luật, người viết bài dùng các biểu tượng con voi thay vì phải nhắc đến từ khóa này.
Theo Đại diện Mạng lưới giám sát hoạt động buôn bán động thực vật hoang dã, TRAFFIC Việt Nam - bà Sarah Ferguson, qua khảo sát cho thấy, các hoạt động giao dịch trực tuyến buôn bán ngà voi tăng đột biến trong thời kỳ phong tỏa hồi tháng 4: "Mọi người không thể ra chợ truyền thống nên sẽ dịch chuyển sang buôn bán trực tuyến là tất yếu".
Ngà voi rao bán tràn lan trên mạng xã hội.
Theo Điều 244 của Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017), cá nhân có hành vi tàng trữ, vận chuyển, buôn bán, quảng cáo, chế tác trái phép ngà voi từ 2kg trở lên đều sẽ bị khởi tố hình sự, có thể bị phạt tù từ 1 năm đến 15 năm, phạt tiền đến 15 tỷ đồng. Dưới 2kg bị phạt vi phạm hành chính.
Bà Vân cho rằng: "Việc sửa đổi luật phải cân nhắc lại là tại sao lại để trên hoặc dưới 2kg. Đặc biệt, tình trạng buôn bán trên mạng dễ dàng như thế này liệu có phải là lỗ hổng pháp lý rất lớn?".
Trước khi lỗ hổng này được lấp đầy, mỗi năm, có đến hơn 20.000 cá thể voi đã biến mất. Việt Nam hiện chỉ còn 100 cá thể voi trong tự nhiên.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!