Khung pháp lý của Việt Nam hiện nay về thực hành kinh doanh có trách nhiệm là khá đầy đủ và phù hợp với khuôn khổ ‘bảo vệ, tôn trọng và khắc phục’ đặt ra trong Nguyên tắc hướng dẫn của Liên hợp quốc về Kinh doanh và quyền con người (UNGP), tuy nhiên vẫn cần có một Kế hoạch hành động quốc gia về thực hành kinh doanh có trách nhiệm nhằm đẩy mạnh thu hút nguồn vốn đầu tư chất lượng cao hơn vào Việt Nam.
Đây cũng là một trong những khuyến nghị chính của "Đánh giá sơ bộ khung pháp lý của Việt Nam về thực hành kinh doanh có trách nhiệm" được công bố tại hội thảo tham vấn vào sáng 21/10 tại Hà Nội. Việt Nam đã là thành viên của nhiều cam kết quốc tế về thương mại, lao động và các tiêu chuẩn thực hành kinh doanh có trách nhiệm khác nhằm định hướng xây dựng pháp luật trong nước. Đánh giá khuyến nghị Việt Nam nên ưu tiên hoàn thiện khuôn khổ pháp lý để đảm bảo biện pháp bảo vệ các nhóm yếu thế trong chuỗi giá trị toàn cầu. Các nhóm này bao gồm người lao động trong khu vực kinh tế phi chính thức, người dân tộc thiểu số, người lao động di cư, nạn nhân của các hình thức bóc lột lao động hiện đại, người khuyết tật và người LGBTI (người đồng tính, song tính, chuyển giới hoặc liên giới tính).
Bộ Tư pháp và UNDP Việt Nam, với sự hợp tác của Chính phủ Thụy Điển, đã cùng phối hợp tổ chức hội thảo tham vấn nhằm lấy ý kiến phản hồi của đại diện các cơ quan nhà nước, doanh nghiệp, hiệp hội doanh nghiệp, đối tác phát triển, các cơ quan của Liên Hợp Quốc, các tổ chức phi chính phủ, các cơ sở đào tạo và nghiên cứu.
"Thực hành kinh doanh có trách nhiệm là hết sức cần thiết nhằm đảm bảo tăng trưởng kinh tế" - bà Ann Mawe, Đại sứ Thụy Điển tại Việt Nam phát biểu khai mạc hội thảo. "Theo kinh nghiệm của chúng tôi, tăng trưởng kinh tế không nhất thiết phải gây tổn hại đến phát triển xã hội hoặc môi trường. Thụy Điển đã đạt được nhiều thành tựu xuất sắc trong lĩnh vực này, bằng cách đưa thực hành kinh doanh có trách nhiệm trở thành một phần không thể thiếu của phát triển doanh nghiệp, cân bằng giữa tăng trưởng kinh tế với phát triển bền vững và đối thoại xã hội tại nơi làm việc".
Tại Việt Nam, các nỗ lực nhằm thúc đẩy thực hành kinh doanh có trách nhiệm đã được thực hiện dưới góc độ phát triển bền vững. Trong thời gian qua, các nhà lãnh đạo đã chuyển định hướng tập trung từ chiến lược phát triển kinh tế thuần túy sang phát triển bền vững. Ngay từ năm 1998, Bộ Chính trị đã ban hành Chỉ thị số 36-CT/TW về tăng cường công tác bảo vệ môi trường trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Gần đây nhất, vào cuối năm 2019, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 1362/QĐ-TTg phê duyệt Kế hoạch phát triển bền vững doanh nghiệp khu vực tư nhân. Một trong những quan điểm chủ chốt được nêu trong Quyết định là "phát triển doanh nghiệp khu vực tư nhân hiệu quả, bền vững, đảm bảo kết hợp chặt chẽ, hợp lý và hài hòa giữa hiệu quả kinh tế với trách nhiệm xã hội, bảo vệ tài nguyên và môi trường" (Điều 1.I.2).
"Trên cơ sở ba trụ cột ‘bảo vệ, tôn trọng và khắc phục’, thực hành kinh doanh có trách nghiệm trước hết là tuân thủ quy định pháp luật", Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Khánh Ngọc phát biểu trong phần khai mạc, "Thúc đẩy thực hành kinh doanh có trách nhiệm tại Việt Nam hướng đến cân bằng giữa tăng trưởng kinh tế liên tục và phát triển bền vững. Điều này có thể được thực hiện nhờ vào việc hoàn thiện và thực thi các quy định pháp luật có liên quan".
Trưởng đại diện thường trú UNDP tại Việt Nam, bà Caitlin Wiesen phát biểu khai mạc hội thảo, nêu rõ cơ hội thúc đẩy hành vi kinh doanh có trách nhiệm ở Việt Nam. Bà Caitlin Wiesen nói: "Đại dịch COVID-19 đã bộc lộ tình trạng bất bình đẳng và dễ bị tổn thương vốn tồn tại trước đó trong các hệ thống của chúng ta, trong cách chúng ta kinh doanh. Việt Nam đã thể hiện năng lực lãnh đạo hiệu quả tuyệt vời trong việc nỗ lực đẩy lùi đại dịch. Phục hồi và ‘chung sống’ với đại dịch COVID-19 đã đem đến cho Việt Nam cơ hội tiếp tục vai trò lãnh đạo và xây dựng lại đàng hoàng hơn, từ việc xây dựng các doanh nghiệp có trách nhiệm với người dân và môi trường, và tiếp tục thúc đẩy tăng trưởng kinh tế mà không tổn hại đến mục tiêu phát triển bền vững".
Theo bà Caitlin Wiesen, không nên coi kinh doanh có trách nhiệm là tạo thêm quy định rườm rà hay rào cản hành chính, trái lại, là nền tảng thiết yếu để đảm bảo phát triển kinh tế, xã hội và môi trường tại Việt Nam – và là yếu tố không thể thiếu cho việc đạt được các mục tiêu phát triển bền vững".
Tại Hội thảo, các diễn giả đã trình bày về thực hành kinh doanh có trách nhiệm tại ASEAN trong bối cảnh đại dịch COVID-19, bao gồm kinh nghiệm của Thái Lan với thực hành kinh doanh có trách nhiệm, các áp dụng thành công về thực hành kinh doanh có trách nhiệm và góc nhìn của các bên liên quan, từ đại diện người lao động, người khuyết tật và công ty đa quốc gia tại Việt Nam về thực hành kinh doanh có trách nhiệm. Các đại biểu đã tham gia phiên thảo luận về các giải pháp cho việc xây dựng Kế hoạch hành động quốc gia nhằm thúc đẩy thực hành kinh doanh có trách nhiệm tại Việt Nam.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!