Thời gian vừa qua, các cơ quan chức năng đã nhiều lần cảnh báo và cũng đã điều tra làm rõ, xử lý nghiêm minh nhiều vụ án lừa đảo thông qua hoạt động góp vốn đầu tư. Đơn cử như vụ Công ty Bất động sản Nhật Nam lừa đảo chiếm đoạt 8.900 tỷ đồng; vụ Tân Hoàng Minh chiếm đoạt 8000 tỷ của các nhà đầu tư; vụ Trương Mỹ Lan tập đoàn Vạn Thịnh Phát lừa đảo chiếm đoạt 30.000 tỷ đồng trái phiếu..
Thực tế, nhiều vẫn người sập bẫy chiêu trò lừa đảo này. Mới đây, Công an quận Hà Đông, Hà Nội vừa bắt giữ đối tượng cầm đầu đường dây lừa đảo góp vốn đầu tư vào lĩnh vực cầm cố tài sản và cho vay tài chính. Số tiền lên tới hàng trăm tỷ đồng.
Tin vào những lời nói đường mật về viễn cảnh thu nhập trong mơ, một người phụ nữ đã bỏ ra 900 triệu đồng góp vốn đầu tư với Công ty CP đầu tư tài chính PFS. Đến khi chị nhận ra bản hợp đồng góp vốn để được hưởng lãi suất cao lên tới 36%/năm thực chất chỉ là chiêu lừa thì đã quá muộn.
"Lúc đầu tôi ký hợp đồng 500 triệu. Hai tháng đầu công ty trả lãi đầy đủ 15 triệu đồng/tháng, cộng thêm 19 triệu tiền thưởng. Tôi thấy tin tưởng và vào thêm hợp đồng 400 triệu nhưng đến tháng tiếp theo, công ty không trả lãi nữa. Tôi gọi điện liên hệ và tìm đến văn phòng gặp anh Hoàng Nam để hỏi thì không gặp được, gọi điện không nghe máy", nạn nhân bị lừa đảo chia sẻ.
Đối tượng Hoàng Nam tại cơ quan công an.
Từ nguồn tin trình báo, cơ quan công an đã bắt giữ đối tượng chủ mưu. Đối tượng này khai nhận, thực chất không có hoạt động sản xuất kinh doanh gì, nhưng đã đưa ra các mức lãi suất từ 18 - 72%/năm để dẫn dụ những người nhẹ dạ, cả tin bỏ tiền đầu tư vào các dự án không có thật.
"Hợp đồng góp vốn công ty ký với người góp nhiều nhất là khoảng 3 tỷ đồng, người ít nhất là 10 triệu đồng. Quá trình hoạt động là lấy tiền của người sau trả lãi cho người góp trước", đối tượng Hoàng Nam khai nhận.
"Đây bản chất là kinh doanh đa cấp bất hợp pháp theo mô hình kim tự tháp mà cơ quan chức năng đã nhiều lần cảnh báo. Các đối tượng đã đưa ra những mức lãi suất không tưởng, đánh trúng tâm lý hám lợi của người dân. Người dân khi thấy lãi cao như vậy đã nảy sinh tâm lý chủ quan, người nọ giới thiệu người kia nên có nhiều người sập bẫy lừa đảo", Thiếu tá Đỗ Minh Đức, Phó Đội trưởng đội Cảnh sát điều tra tội phạm về kinh tế và chức vụ, Công an quận Hà Đông, Hà Nội, cho biết.
Cơ quan công an xác định đối tượng Hoàng Nam đã ký 870 hợp đồng góp vốn để chiếm đoạt gần 270 tỷ đồng của hàng trăm nhà đầu tư tại nhiều địa phương. Những cái bẫy lừa đảo góp vốn đầu tư tương tự có thể xuất hiện ở bất cứ lĩnh vực nào.
Liên quan tới vụ lừa đảo góp vốn đầu tư tại Công ty CP đầu tư tài chính PFS vừa bị triệt phá, Công an quận Hà Đông yêu cầu ai là bị hại hãy đến cơ quan công an trình báo để làm cơ sở xử lý nghiêm các đối tượng lừa đảo theo đúng quy định của pháp luật.
Ngăn chặn lừa đảo góp vốn đầu tư
Hiện các chế tài, khung pháp lý chỉ có thể can thiệp khi các hành vi lừa đảo, chiếm đoạt tài sản đã được thực hiện. Khi ấy số lượng các bị hại đã là rất lớn và số tiền họ bị chiếm đoạt gần như không thể thu hồi. Vậy biện pháp nào để có thể phát hiện từ sớm, ngăn chặn từ xa hành vi lừa đảo góp vốn đầu tư theo mô hình đa cấp biến tướng này?
Vụ lừa đảo huy động 1.200 tỷ cho dự án sâm Ngọc Linh, Công ty CP tập đoàn Mỹ Hạnh đưa ra những thông tin sai sự thật về dự án đầu tư trồng cây sâm Ngọc Linh ở nhiều tỉnh, thành với lợi nhuận cao để huy động vốn.
Dưới góc độ pháp lý, Nghị định 40/2018 của Chính phủ quy định, các doanh nghiệp chỉ được quyền kinh doanh theo mô hình đa cấp đối với các loại hàng hóa có đăng ký và được sự cho phép của ngành Công Thương. Tuy nhiên Luật sư Đặng Văn Cường cho rằng, hiện vẫn còn những lỗ hổng pháp lý tạo điều kiện cho các đối tượng xấu lợi dụng để thực hiện huy động vốn trái phép.
"Những văn bản về kinh doanh đa cấp này không quy định về cung ứng dịch vụ theo mô hình đa cấp, về các hoạt động sản xuất theo mô hình đa cấp. Chính vì vậy các đối tượng đã lợi dụng điều này để thực hiện các hoạt động huy động vốn trái phép. Huy động vốn không có quy định cụ thể giới hạn huy động bao nhiêu người, bao nhiêu tiền và việc quản lý số tiền huy động vốn này như thế nào. Chính vì vậy các doanh nghiệp hiện nay tự do huy động vốn, tự do sử dụng vốn và thậm chí có những doanh nghiệp sinh ra chỉ để huy động vốn, lấy tiền của người sau trả cho người trước", Luật sư Đặng Văn Cường, Trưởng Văn phòng luật sư Chính Pháp, Hà Nội, cho biết.
Theo quy định tại điều 174 Bộ luật Hình sự, hành vi lợi dụng hoạt động kinh doanh đa cấp để lừa đảo huy động vốn, nếu số tiền chiếm đoạt từ 2 - 50 triệu đồng thì có thể sẽ bị phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm. Trường hợp số tiền chiếm đoạt từ 500 triệu đồng trở lên, chế tài xử phạt có thể lên đến tù chung thân. Tuy nhiên, bên cạnh việc áp dụng các chế tài xử phạt và hoàn thiện các văn bản qui phạm pháp luật đối với hoạt động kinh doanh đa cấp, mỗi người dân cũng cần đề cao cảnh giác để không bị mắc lừa.
"Người dân cần tìm hiểu kỹ thông tin về các dự án trước khi đầu tư, các mô hình huy động góp vốn, các giấy tờ pháp lý như giấy phép hoạt động, ngành nghề kinh doanh, đặc biệt là các báo tài chính của doanh nghiệp gửi cơ quan thuế vì các tổ chức lừa đảo góp vốn thường không có báo cáo tài chính rõ ràng, minh bạch", Đại úy Lê Xuân Trường, Điều tra viên Đội cảnh sát điều tra tội phạm về kinh tế và chức vụ, Công an quận Hà Đông, Hà Nội, khuyến cáo.
Khi phát hiện mô hình kinh doanh đa cấp có dấu hiệu biến tướng theo kiểu lừa đảo, các lực lượng chức năng cần vào cuộc điều tra ngay chứ không cần chờ đến lúc có đơn của bị hại hay khi doanh nghiệp tuyên bố phá sản, lúc đó đã quá muộn, hậu quả đã quá lớn.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!