Cỏ cú sống dai, cao 20 - 40cm. Thân rễ phình lên thành củ (gọi là hương phụ tử), màu nâu thẫm hay nâu đen, có nhiều đốt và có lông; thịt màu nâu nhạt. Lá hẹp, dài, có bẹ. Hoa nhỏ mọc thành tán xòe tỏa ra ở ngọn thân. Quả ba cạnh, màu xám.
Theo Bệnh viện Y học cổ truyền Đà Nẵng, cỏ cú là loài liên nhiệt đới, mọc hoang khắp nơi. Có thể đào thân rễ quanh năm, bỏ rễ con, phơi khô. Củ cỏ cú có tác dụng ức chế co bóp tử cung, đồng thời làm giảm trương lực. Còn có tác dụng giảm đau, ức chế thần kinh trung ương, chống viêm, làm ra mồ hôi và lợi tiểu.
Hương phụ dùng sống có tác dụng giải cảm, chữa đau hông ngực. Sao đen thì cầm máu, dùng trong trường hợp rong kinh. Tẩm nước muối sao dùng chữa bệnh về huyết. Tẩm nước tiểu trẻ em sao để giáng hỏa khí có chứng bốc nóng. Tẩm giấm sao để tiêu tích tụ, chữa huyết ứ, u bang. Tẩm rượu sao để tiêu đờm, chữa khí trệ, đờm nước ứ đọng.
Hương phụ tứ chế (chia 4 phần ngâm tẩm riêng: giấm, nước tiểu trẻ em, nước muối, rượu để qua đêm rồi trộn chung, sao dùng) chữa chung các bệnh của phụ nữ như kinh nguyệt không đều, khi thấy kinh đau bụng, viêm tử cung mạn tính, các bệnh trước và sau khi sinh đẻ, chữa đau dạ dày ợ hơi và nước chua, giúp ăn uống mau tiêu, chữa nôn mửa, đau bụng đi lỵ và ỉa chảy. Còn dùng trị đòn ngã tổn thương.
Hương phụ có thể dùng dưới dạng thuốc sắc, bột, cao, hoặc rượu thuốc. Mỗi ngày 6 - 12g, dùng riêng hoặc phối hợp với Ích mẫu, Ngải cứu.
Ðơn thuốc:
- Ðau dạ dày: Hương phụ 30g, Riềng 15g, tán thành bột mịn. Uống 3g với nước ấm, hai lần trong ngày.
- Kinh nguyệt không đều, bế kinh: Hương phụ sao 9g, Ích mẫu thảo 20g, đường đỏ 20g. Sắc riêng 2 vị thuốc, gạn bỏ bã, hòa đường đỏ uống, ngày 1 thang, uống liên tục 3 - 5 ngày.
- Bài thuốc điều kinh chữa kinh nguyệt không đều, đau bụng kinh, khí huyết kém: Hương phụ 20g, Ích mẫu 15g, Ngải diệp 10g, Nhân trần 15g, Ðổ 500ml nước sắc còn 150ml nước, uống ngày một thang.
- Ðiều kinh: Hương phụ 3g, Ích mẫu 3g, Ngải cứu 3g, Bạch đồng nữ 3g, sắc với nước; chia 3 lần uống trong ngày. Muốn cho kinh nguyệt đều, uống đón kinh 10 ngày trước ngày dự đoán có kinh.
- Có thai nôn mửa: Hương phụ 6g, Hoắc hương 10g, Cam thảo 3g. Sắc uống ngày 1 thang, trong 3 5 ngày.
- Xuất huyết tử cung, máu rỉ không dứt, bụng dưới đau: Hương phụ, Ngũ linh chi sao, Huyền hồ sao giấm, đều 12g, Mai mực nướng 5g. Tất cả tán bột, mỗi lần uống 10g với rượu, ngày 2 lần, cử ăn thức sống lạnh.
- Đau lưng do sỏi thận, viêm phì đại đốt sống: Hương phụ sống (không sao chế) 60g, sấy khô, tán bột mịn, uống mỗi lần 4g với nước nguội, ngày 3 lần trong 3 - 5 ngày.
- Viêm tuyến vú: Hương phụ tươi, Chua me đất hoa vàng tươi, Rau má tươi, các vị bằng nhau, lượng vừa đủ giã nát đắp vào chỗ đau.
- Mụt cóc: Hương phụ 30g, Mộc tặc 30g, Ô mai 30g, Sắc 2 lần, bõ bã, lấy nước đang nóng, ngâm hoặc tẩm gạc đắp lên chỗ mụt cóc chừng nửa giờ, ngày 2 - 3 lần, liên tục trong 5 ngày.
- Di mộng tinh lâu ngày không khỏi: Hương phụ 500g, Phục thần (hoặc Phục linh) 180g. Dùng nước vo gạo ngâm Hương phụ 1 đêm, phơi khô, chà xát bỏ lông. Lần lượt đem tẩm 4 thứ (theo đúng thứ tự): rượu lâu năm, nước tiểu trẻ em, nước muối, sữa bò, đều để qua 1 đêm rồi phơi khô. Sau cùng tán bột chung với Phục thần, luyện mật làm hoàn. Mỗi lần uống 4g, với nước muối nhạt vào lúc sáng sớm.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!
VTV.vn - Theo các chuyên gia, đốt các hợp chất có chứa hương liệu sản sinh ra nhiều vật chất dạng hạt gây hại hơn so với thuốc lá.
VTV.vn - Sở Y tế TP Hồ Chí Minh vừa phát hiện một phòng khám đa khoa tái diễn "vẽ bệnh, moi tiền", xem thường pháp luật và sức khoẻ người dân.
VTV.vn - Tại Đồng Nai, tỷ lệ ung thư vú đang chiếm tỷ lệ cao nhất trong các loại ung thư, với tỷ lệ 25,1%.
VTV.vn - Đi bộ 10.000 bước mỗi ngày, tương đương với việc đi bộ khoảng 8km, được xem là mục tiêu sức khỏe chuẩn mực mà nhiều người hướng tới.
VTV.vn - Trung tâm Y tế huyện Thanh Ba (Phú Thọ) vừa phẫu thuật lấy sỏi bàng quang kích thước lớn thành công cho trường hợp người bệnh nữ, 51 tuổi.
VTV.vn - Đột quỵ xảy ra khi lưu lượng máu đến một phần não bị ngừng, ảnh hưởng đến các chức năng như lời nói hoặc cử động
VTV.vn - Cục Quản lý khám, chữa bệnh (Bộ Y tế) vừa có công văn về việc chấn chỉnh hoạt động khám bệnh, chữa bệnh chuyên khoa phẫu thuật, tạo hình, thẩm mỹ và cơ sở làm đẹp.
VTV.vn - Nhiều người chi tiền cho các sản phẩm chăm sóc sức khỏe và tìm kiếm cách kéo dài tuổi thọ mà không biết có những cách đơn giản giúp sống lâu.
VTV.vn - Một bé trai tử vong bất thường sau khi sinh tại Bệnh viện Bà Rịa, UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu đang chỉ đạo Sở Y tế khẩn trương làm rõ nguyên nhân tử vong của cháu bé.
VTV.vn - Huyết áp cao thường không có triệu chứng rõ ràng, vì vậy còn được gọi là "kẻ giết người thầm lặng".
VTV.vn - Đa phần, chúng ta thường cho rằng vô sinh là do phụ nữ. Tuy nhiên, khoa học hiện đại ngày nay đã chứng minh được rằng tỷ lệ vô sinh ở nam và nữ là ngang nhau.
VTV.vn - Chanh tươi có tác dụng điều chỉnh thể trạng và làm trắng da. Tuy nhiên cần lưu ý khi sử dụng.
VTV.vn - Loại rau quen thuộc trong thời tiết lạnh giá có thể nấu nhiều món ăn ngon và giàu chất dinh dưỡng.
VTV.vn - Bệnh viện Bệnh nhiệt đới Trung ương tiếp nhận bệnh nhân T.N.K., (sinh năm 1999, Vĩnh Phúc) trong tình trạng rất nguy kịch.
VTV.vn - Nhiều người tìm kiếm mái tóc óng ả và móng tay chắc khỏe. Bí quyết để đạt được điều này có thể khiến bạn bất ngờ.