Theo các bác sĩ Bệnh viện Đại học Y Hà Nội, trên thế giới, tỷ lệ mắc sỏi tiết niệu khoảng 2 - 12 % dân số. Trong đó nguy cơ mắc sỏi tiết niệu ở nam là 12 %, ở nữ là 4 - 5%. Đây là bệnh khá phổ biến ở các phòng khám chuyên khoa thận tiết niệu.
Sỏi tiết niệu có thể phân bố ở các vị trí sau: sỏi thận, sỏi niệu quản, sỏi bàng quang, sỏi niệu đạo. Trong đó gặp nhiều nhất là sỏi thận chiếm khoảng 40%. Thông thường có khoảng 80% sỏi được hình thành tại thận sau đó có thể di chuyển xuống niệu quản, bàng quang và được đào thải ra ngoài qua nước tiểu.
Thành phần của sỏi tiết niệu rất đa dạng trong đó khoảng 80% là sỏi calci (calxioxalat hoặc calciphosphat), ngoài ra có thể có các thành phần khác như sỏi uric, struvite, sỏi cystine.
Nguyên nhân hình thành sỏi tiết niệu có nhiều giả thuyết, có thể do có một lượng lớn các chất tan bão hòa trong nước tiểu như calci, oxalate và từ đó hình thành nên các tinh thể như calcioxalat và lắng đọng ở thận, tăng dần kích thước, hình thành nên viên sỏi.
Những ai có nguy cơ bị sỏi tiết niệu?
- Người uống ít nước dưới 1,2 lít nước /ngày làm tăng nguy cơ tạo sỏi.
- Những người thường xuyên ngồi một chỗ, ít vận động.
- Những người làm việc trong điều kiện nóng, vận động quá mức.
- Chế độ ăn nhiều đạm, nhiều mỡ động vật, ít chất xơ.
- Chế độ ăn ít calci.
- Ăn nhiều thức ăn có chứa oxalate: củ cải, dâu tây, khế, khoai lang, uống chè, cà phê, coca.
- Chế độ ăn nhiều muối, ít kali.
- Ăn nhiều đường.
- Uống nhiều vitamin C, vitamin D, dùng lợi tiểu thiazid.
- Những người mắc một số bệnh sau có nguy cơ bị sỏi tiết niệu như: bệnh cường cận giáp, bệnh goute, đái tháo đường, béo phì, viêm ruột, hội chứng ruột ngắn.
- Bệnh nhân có tiền sử bị sỏi tiết niệu có nguy cơ bị sỏi tái phát trong vòng 5 năm là 10 -30%. Những người có tiền sử gia đình bị sỏi có nguy cơ bị sỏi tiết niệu gấp 2 lần người không có.
Sỏi tiết niệu có thể gây ra những hậu quả gì?
- Cơn đau quặn thận: bệnh nhân có thể nhập viện trong tình trạng đau hông lưng, lan xuống bụng dưới, đau dữ dội, có thể kèm nôn, buồn nôn thường xuất hiện khi sỏi di chuyển từ niệu quản xuống bàng quang.
- Nhiễm trùng tiết niệu.
- Tiểu máu.
- Đau khi đi tiểu.
- Tiểu gấp.
- Suy thận cấp hoặc mạn tính.
Phương pháp điều trị và phòng ngừa sỏi tiết niệu
- Đối với sỏi dưới 5mm có thể tự đào thải tự nhiên qua nước tiểu trong vài tuần, tuy nhiên nên kết hợp với uống nhiều nước khoảng trên 2 lít nước mỗi ngày và tăng cường đi bộ. Bác sĩ có thể kê một số thuốc để viên sỏi có thể dễ dàng được đào thải ra ngoài. Bệnh nhân nên được theo dõi tại các chuyên khoa thận tiết niệu.
- Có khoảng 20% sỏi tiết niệu cần các can thiệp ngoại khoa như: lấy sỏi qua da, tán sỏi ngoài cơ thể, tán sỏi qua nội soi niệu quản, mổ mở để lấy sỏi được chỉ định dựa vào vị trí, kích thước số lượng sỏi.
Sỏi tiết niệu có thể được phòng ngừa bởi một số lưu ý sau:
- Uống nhiều nước, khoảng 2 lít nước mỗi ngày.
- Sử dụng một lượng canxi phù hợp từ thức ăn và nước uống.
- Nên tránh uống viên canxi và vitamin D, vitamin C.
- Ăn nhiều chất có kali như rau xanh và hoa quả.
- Hạn chế ăn nhiều thức ăn có chứa oxalate như khế, dâu tây, khoai lang, socola, các loại hạt, nước cam quýt, uống trà, cocacola, cafe.
Đối với bệnh nhân bị sỏi tiết niệu nên đến khám định kì tại các chuyên khoa Thận tiết niệu và cần khám lại ngay nếu có các dấu hiệu như: đau vùng thắt lưng, tiểu máu, sốt, tiểu buốt rắt.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!
VTV.vn - Bé T.K.M. (3 tuổi, trú tại Thái Nguyên) được đưa vào cấp cứu tại Bệnh viện A Thái Nguyên trong tình trạng có dị vật là một que xiên thịt sắc nhọn đâm xuyên lưỡi.
VTV.vn - Dưới đây là hướng dẫn xử trí cấp cứu người say nắng, say nóng của Trung tâm Truyền thông - Giáo dục sức khỏe Trung ương (Bộ Y tế).
VTV.vn - Chương trình khám sàng lọc sẽ diễn ra trong 2 ngày 27, 28/4 tại Bệnh viện Đa khoa Thiện Hạnh (TP. Buôn Ma Thuột , tỉnh Đắk Lắk).
VTV.vn - Theo báo cáo của Trung tâm Y tế huyện Buôn Đôn (Đắk Lắk), trên địa bàn huyện vừa ghi nhận thêm 1 ổ dịch thủy đậu tại trường học với 11 trường hợp mắc bệnh.
VTV.vn - Theo kết quả xét nghiệm của Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương, Bắc Kạn ghi nhận 1 trường hợp dương tính với rubella tại huyện Pác Nặm.
VTV.vn - Trong năm 2023, TP. Hồ Chí Minh ghi nhận 21 ca sốt rét, chủ yếu là ca ngoại lai từ nước khác và ngoại lai tỉnh, không có ca tử vong, không có dịch sốt rét xảy ra.
VTV.vn - Bệnh nhân L.V.P. (nam, 39 tuổi) đến Bệnh viện Đa khoa Medlatec khám do thời gian gần đây hay bị đau âm ỉ vùng trán bên phải.
VTV.vn - Bệnh viện Trung ương Thái Nguyên vừa tiếp nhận và điều trị ổn định cho cụ bà 81 tuổi, nhập viện do tiêu chảy kéo dài.
VTV.vn - Người bệnh (nữ, 26 tuổi) bị ngừng tim, suy đa tạng vừa được Bệnh viện Đa khoa tỉnh Phú Thọ cấp cứu thành công.
VTV.vn - Trung tâm Y tế huyện Lâm Thao (Phú Thọ) vừa phẫu thuật cấp cứu thành công người bệnh nam, 43 tuổi, bị viêm túi mật hoại tử.
VTV.vn - Bệnh viện Sản Nhi Nghệ An vừa thực hiện phẫu thuật nội soi cấp cứu kịp thời trường hợp bệnh nhân thai ngoài tử cung đoạn kẽ phải.
VTV.vn - Thai trứng đa số là lành tính nhưng nếu không theo dõi và điều trị đúng, có thể gây biến chứng nguy hiểm, thậm chí ác tính là ung thư tế bào nuôi.
VTV.vn - Bộ Y tế yêu cầu các bệnh viện tổ chức tốt việc cấp cứu, khám chữa bệnh, bảo đảm tất cả người bệnh cấp cứu được khám và điều trị, không được từ chối, xử trí chậm trễ...
VTV.vn - Chưa đầy 4 tuổi, con trai chị T.T.G. (Thanh Hoá) đã trải qua 2 lần xuất huyết não, nhiều lần nhập viện cấp cứu vì mang trong mình căn bệnh hemophilia (bệnh máu khó đông).
VTV.vn - TP. Hổ Chí Minh đã nhận 13.000 liều vaccine 5 trong 1 từ Chương trình Tiêm chủng mở rộng và sẵn sàng triển khai tiêm cho trẻ từ tuần này.