Bệnh viêm màng não cầu (viêm màng não mủ do mô cầu) gây bởi vi khuẩn Neisseria meningitidis (còn gọi là khuẩn màng não cầu). Vi khuẩn này được chia thành 13 “nhóm huyết thanh” ký hiệu bằng các chữ trong bảng chữ cái như A, B và C.
Một số người có vi khuẩn sống tự nhiên trong mũi và họng. Ở một số ít người, chủng vi khuẩn nguy hiểm này có thể thâm nhập qua lớp niêm mạc họng, gây ra bệnh não mô cầu xâm lấn dưới hình thức nhiễm trùng máu hoặc viêm màng não. Nhiễm trùng có thể phát triển nhanh chóng, gây bệnh nặng hoặc tử vong. Chẩn đoán sớm và điều trị bằng thuốc kháng sinh là yếu tố mang tính sống còn.
Nguyên nhân của bệnh màng não cầu
Khuẩn màng não cầu khó lây. Chúng chỉ truyền từ người này sang người khác qua tiếp xúc gần kéo dài và thường xuyên trong gia đình hoặc tiếp xúc thân mật bởi dịch tiết nhiễm khuẩn từ mũi và họng. Một số nghiên cứu cho thấy, tiếp xúc qua nước bọt mức độ thấp khó có khả năng truyền vi khuẩn màng não cầu. Trong thực tế, nước bọt đã được chứng minh là làm chậm sự phát triển của vi khuẩn.
Khuẩn màng não cầu chỉ thấy ở người và không thể sống quá vài giây bên ngoài cơ thể. Bạn không thể bị lây bệnh màng não cầu từ môi trường và động vật. Không thể nhiễm vi khuẩn này từ nguồn nước, bể bơi, các tòa nhà hoặc nhà máy. Bệnh màng não cầu có thể xảy ra quanh năm, nhưng nó phổ biến hơn vào mùa đông và đầu mùa xuân. Mặc dù ít gặp, nhưng đây là một bệnh nặng có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi. Những nhóm có nguy cơ cao nhất là trẻ em dưới 5 tuổi và người lớn trẻ tuổi từ 15 - 24 tuổi.
Triệu chứng của bệnh màng não cầu
Khuẩn màng não cầu có thể phát triển thành bệnh màng não cầu xâm lấn và gây ra một loạt các triệu chứng. Nếu thấy có bất kỳ triệu chứng nào dưới đây, hãy đến cơ sở y tế càng sớm càng tốt.
Các triệu chứng ở trẻ dưới 1 tuổi và trẻ nhỏ:
Các triệu chứng của bệnh màng não cầu xâm lấn ở trẻ dưới 1 tuổi và trẻ nhỏ có thể bao gồm: Sốt, bỏ bú, quấy khóc, vật vã, rên, cực kỳ mệt mỏi, không thích bế ẵm, buồn nôn hoặc nôn, tiêu chảy, tránh ánh sáng (sợ ánh sáng), lơ mơ, co giật, phát ban thành những chấm đỏ hoặc tím hoặc đám bầm tím lớn.
Triệu chứng ở trẻ lớn và người lớn
Triệu chứng của bệnh màng não cầu xâm lấn ở trẻ lớn và người lớn có thể gồm: Sốt, đau đầu, chán ăn, cứng gáy, khó chịu khi nhìn vào ánh sáng (sợ ánh sáng), buồn nôn và/hoặc nôn, tiêu chảy, đau hoặc nhức cơ, khớp đau hoặc sưng, khó đi lại, cảm giác không khỏe, rên, nói lảm nhảm, lơ mơ, lú lẫn, bất tỉnh, phát ban là những chấm màu đỏ hoặc tím hoặc vết bầm tím lớn.
Biến chứng của bệnh màng não cầu
Người mắc bệnh màng não cầu có thể bị những tình trạng sau:
• Viêm màng não (Dấu hiệu bao gồm sốt, cứng gáy, lơ mơ, kích thích vật vã và bỏ ăn)
• Nhiễm trùng huyết
• Viêm phổi
• Viêm khớp
• Tổn thương não vĩnh viễn
• Tử vong.
Các biến chứng như viêm màng não và nhiễm trùng huyết là những cấp cứu y tế. Nếu thấy ai đó có những triệu chứng nghi ngờ viêm màng não hoặc nhiễm trùng huyết như mô tả ở trên, hãy đến ngay cơ sở y tế gần nhất. Khoảng 1/4 số người sau khi khỏi bệnh màng não cầu bị những di chứng của bệnh. Hầu hết các vấn đề sẽ thuyên giảm theo thời gian. Một số những di chứng hay gặp là: đau đầu, điếc một hoặc hai bên tai, ù tai, nhìn mờ hoặc nhìn đôi (song thị), đau và cứng khớp, suy giảm trí tuệ
Chẩn đoán bệnh màng não cầu
Chẩn đoán sớm bệnh màng não cầu xâm lấn là vô cùng quan trọng. Bác sĩ sẽ khai thác tiền sử bệnh. Nếu nghi ngờ bệnh màng não cầu, bệnh nhân sẽ được làm các xét nghiệm máu và dịch não tủy.
Điều trị bệnh màng não cầu
Nếu nghi ngờ bệnh màng não cầu, người bệnh sẽ ngay lập tức được tiêm kháng sinh (thường là penicillin). Người bị bệnh màng não cầu gần như luôn phải nhập viện và có thể cần nằm điều trị ở khoa hồi sức tích cực.
Nếu người bệnh được điều trị càng sớm thì tổn thương do bệnh gây ra sẽ càng ít. Điều quan trọng cần nhớ đây là một bệnh nhiễm trùng không thể lường trước có tiến triển rất nhanh chóng, cho dù được điều trị tốt nhất.
Điều trị cho những người có tiếp xúc gần gũi với người bị bệnh màng não cầu
Hầu hết mọi người, như bạn học và bạn đồng nghiệp có tiếp xúc với người bệnh không cần dùng thuốc kháng sinh. Những người có quan hệ rất gần gũi với người bệnh có thể được dùng một liều kháng sinh dự phòng. Kháng sinh có hiệu quả tiêu diệt vi khuẩn màng não cầu ở họng. Chúng không phải là thuốc điều trị viêm màng não, và cũng không phải sẽ ngăn chặn được bệnh ở tất cả những người sử dụng.
Những người có quan hệ rất gần gũi có thể gồm: Người thân sống cùng nhà; bạn gái hoặc bạn trai; bất cứ ai ở lại qua đêm trong cùng nhà với người bệnh trong 7 ngày trước khi người đó phát bệnh; trẻ em ở các cơ sở nhà trẻ mẫu giáo đã ở cùng phòng với người bệnh từ bốn tiếng đồng hồ trở lên trong bảy ngày trước khi người đó phát bệnh.
Những điều cần nhớ
Vi khuẩn màng não cầu chỉ được truyền từ người này sang người khác qua tiếp xúc gần thường xuyên kéo dài trong gia đình hoặc tiếp xúc thân mật với dịch tiết nhiễm khuẩn từ sau mũi và họng.
Bệnh màng não cầu ít gặp nhưng nghiêm trọng. Cần tiếp tục tìm kiếm sự giúp đỡ từ bác sĩ hoặc bệnh viện thường xuyên khi cần thiết nếu thấy lo ngại. Chủng ngừa chống lại vi khuẩn màng não cầu có tác dụng bảo vệ tốt chống lại bệnh màng não cầu.
* Mời quý độc giả theo dõi Truyền hình trực tuyến các kênh của Đài Truyền hình Việt Nam.
VTV.vn - Áp lực về kinh tế, công việc, nhà ở khiến nhiều cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ phải cân nhắc trong việc sinh con.
VTV.vn - Bệnh viện Đa khoa Hùng Vương (Phú Thọ) vừa cấp cứu thành công một trường hợp nhồi máu cơ tim cấp nguy hiểm.
VTV.vn - Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 ghi nhận sự gia tăng số lượng trẻ đến khám Khoa Nam học do các vấn đề liên quan đến béo phì, điển hình là vùi dương vật, tinh hoàn nhỏ.
VTV.vn - Tiết lộ bí mật đằng sau Neo Kids – Thương hiệu toàn cầu chăm sóc sức khỏe trẻ em, chinh phục người tiêu dùng bởi chất lượng vượt trội, sự uy tín và tình yêu trọn vẹn.
VTV.vn - Bệnh viện Đa khoa Hùng Vương (Phú Thọ) vừa phẫu thuật thành công lấy sỏi bàng quang to như quả trứng gà trên nền bệnh sỏi thận hai bên và sỏi niệu quản trái cho bệnh nhân.
VTV.vn - Bệnh viện Nhi đồng 2 (TP Hồ Chí Minh) vừa phẫu thuật trong đêm cứu sống bệnh nhi ngay sau khi chào đời tại Khoa Sản – Bệnh viện Đại học Y Dược TP Hồ Chí Minh.
VTV.vn - Bệnh viện Đa khoa Medlatec (Hà Nội) vừa tiếp nhận và điều trị thành công một ca bệnh được chẩn đoán huyết khối gây thuyên tắc phổi.
VTV.vn - Bệnh viện Đa khoa Xuyên Á Vĩnh Long vừa tiếp nhận cấp cứu cho một trường hợp bệnh nhân nam 31 tuổi, bị sốc phản vệ - ngưng tim do ong đốt.
VTV.vn - Gia đình phát hiện bé gái 15 tháng tuổi trong tình trạng bị méo miệng, mắt không nhắm kín.
VTV.vn - Tính đến tuần 46, TP Hồ Chí Minh đã ghi nhận 12.013 ca mắc sốt xuất huyết và là tỉnh, thành phố có số ca mắc sốt xuất huyết cao nhất khu vực phía Nam (chiếm 25%).
VTV.vn - Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương qua xét nghiệm đã xác định mẫu bệnh phẩm một trường hợp tại xã Thạch Lâm, huyện Bảo Lâm, Cao Bằng dương tính với bệnh bạch hầu.
VTV.vn - Bệnh viện Nội tiết Trung ương tiếp nhận nam bệnh nhân 62 tuổi, trong tình trạng suy thận cấp, rối loạn nhịp tim rung nhĩ, đường huyết tăng cao không kiểm soát...
VTV.vn - Trung tâm Y tế huyện Xuân Lộc (Đồng Nai) vừa kịp thời xử trí, cứu sống một bệnh nhân bị ngộ độc thuốc tê.
VTV.vn - Tình hình dịch bệnh sởi trên địa bàn tỉnh Đồng Nai đang diễn biến phức tạp và đáng lo ngại.
VTV.vn - Sáng nay 22/11, tại TP Cam Ranh (Khánh Hòa), Tàu 414 Bộ Tư lệnh Vùng 4 Hải quân đã tiến hành bàn giao ngư dân bị bệnh trên tàu cá cho gia đình và chính quyền địa phương.