Thực trạng khô hạn này đã gây nguy hiểm cho nguồn cung cấp nước trong bối cảnh nhu cầu về nước ngày càng tăng.
Theo báo cáo Tình hình tài nguyên nước toàn cầu do Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO) công bố vào ngày 7/10, đã có "áp lực nghiêm trọng đối với nguồn cung cấp nước toàn cầu, với 5 năm liên tiếp lưu lượng nước sông và lượng nước đổ vào hồ chứa thấp hơn mức thông thường".
Năm 2023 là năm nóng nhất trong lịch sử và mùa hè năm 2023 cũng được xem là mùa mè nóng nhất từ trước đến nay. Theo báo cáo của VMO, nắng nóng kỷ lục dẫn tới hạn hán kéo dài đã làm giảm lưu lượng dòng chảy nước sông ở nhiều vùng rộng lớn của Bắc Mỹ, Trung Mỹ và Nam Mỹ. Trong đó, lưu vực sông Mississippi và Amazon ghi nhận mực nước thấp kỷ lục vào năm 2023 dựa trên dữ liệu trong 33 năm.
Lưu vực sông Hằng và sông Mekong cũng trải qua tình trạng mực nước dưới mức trung bình. Nhìn chung, 50% lưu vực lưu vực sông trên toàn cầu ghi nhận tình trạng bất thường, với hầu hết là thiếu hụt nước và làm giảm khả năng cung cấp nước cho nông nghiệp và công nghiệp.
"Nước đang trở thành chỉ báo rõ ràng nhất hiện nay về tình trạng khí hậu khắc nghiệt. Nhưng với tư cách là một xã hội toàn cầu, chúng ta lại không hành động để bảo vệ các nguồn dự trữ này" - Tổng Thư ký WMO Celeste Saulo phát biểu với các phóng viên tại một cuộc họp báo ở Geneve (Thụy Sĩ).
Mực nước giảm thấp trên sông Chilcotin (ở Nam British Columbia, Canada) vào đầu năm nay.(Ảnh: Central Cariboo Search and Rescue)
Bà cảnh báo rằng chu trình nước đang trở nên thất thường hơn do biến đổi khí hậu và kêu gọi tăng cường giám sát thủy văn để theo dõi và ứng phó với những thay đổi.
Theo số liệu từ UN-Water, khoảng 3,6 tỷ người phải đối mặt với tình trạng thiếu nước ít nhất một tháng mỗi năm và con số này dự kiến sẽ tăng lên 5 tỷ người vào năm 2050.
Stefan Uhlenbrook - Giám đốc Thủy văn của WMO - cho biết ông dự kiến tình trạng thiếu nước sẽ gia tăng trong năm nay ở những nơi trên thế giới có báo cáo về nhiệt độ tăng cao lên mức mới.
"Rất có khả năng hình thái thời tiết nóng và khô này sẽ tiếp tục khiến lưu lượng nước sông thấp" - ông Uhlenbrook phát biểu.
Báo cáo của WMO cho thấy nhiệt độ cao kỷ lục trong năm 2023 cũng dẫn đến tình trạng khối lượng băng trên các sông băng - cung cấp nước cho sông ngòi ở nhiều quốc gia - giảm nhiều nhất trong 50 năm qua. Theo đó, các sông băng đã mất 600 gigaton nước trong một năm băng tan cực độ.
Uhlenbrook cho biết đối với các con sông được cung cấp nước từ các sông băng như ở châu Âu và Scandinavia, lưu lượng nước sông sẽ giảm đáng kể trong những năm tới.
"Khi sông băng biến mất trong vài thập kỷ nữa, tình hình sẽ rất nghiêm trọng" - ông Uhlenbrook nói. Tổ chức Khí tượng Thế giới cảnh báo, hiện tượng băng tan có thể đe dọa an ninh nguồn nước của hàng triệu người trên thế giới về lâu dài.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!