Phó Tổng thống Mike Pence (bên trái) và Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi trong phiên họp chung của hai viện Quốc hội xác nhận tổng thống đắc cử (Nguồn: New York Times)
Sau khi ủng hộ ý tưởng luận tội Tổng thống Donald Trump bắt nguồn từ những cáo buộc liên quan đến vụ bạo loạn của các phần tử quá khích tràn vào tòa nhà Quốc hội Mỹ hôm 6/1 vừa qua, một lực lượng lớn tại Hạ viện Mỹ đang đứng về phía quan điểm ông Trump phải từ chức trước khi nhiệm kỳ kết thúc. Động thái này vô hình chung tạo áp lực lên Phó Tổng thống Mike Pence, bởi ông Pence có quyền dựa vào Tu chính án 25 trong Hiến pháp để thực hiện quá trình tước quyền Tổng thống đương nhiệm. Áp lực hiện nay là nếu ông Mike Pence không làm điều này, Hạ viện sẽ đứng ra luận tội và cũng có thể dẫn đến phế truất tổng thống.
Chủ tịch Hạ Viện - bà Nancy Pelosi cho biết, Hạ viện sẽ tiến tới một nghị quyết không ràng buộc về việc kêu gọi Phó Tổng thống giành quyền từ tay ông Trump thông qua Tu chính án 25. Bà hi vọng sẽ nhận được câu trả lời trong vòng 24 tiếng.
Dù bà Pelosi chưa từng lên tiếng về diễn biến của quá trình luận tội, phía đảng Dân chủ cho biết họ sẽ đẩy nhanh thời gian biểu quyết và có thể kết tội ông Trump vào giữa tuần này, với những những cáo buộc cả nặng và nhẹ. "Để bảo vệ Hiến pháp và nền dân chủ, chúng tôi sẽ hành động khẩn cấp bởi Tổng thống Donald Trump chính là mối đe doạ cho cả hai". Bà Nancy Pelosi viết thêm: "Nỗi kinh hoàng mà cuộc bạo loạn gây ra với nền dân chủ ngày càng trở nên nghiêm trọng hơn. Chúng ta cần hành động ngay lập tức".
Đại diện phía đảng Dân chủ trước đó cho biết Hạ viện có thể sẽ bỏ phiếu sớm vào thứ Ba 12/1 về việc cáo buộc Tổng thống Donald Trump có hành vi kích động bạo lực tấn công Điện Capitol. Việc gửi bản án lên Thượng viện xét xử sau đó đã bị hoãn lại.
Ông James E. Clyburn, nghị sỹ đại diện bang Nam Carolina thuộc đảng Dân chủ, cho biết đại đa số các thành viên đảng Dân chủ tại Hạ viện đều tin rằng Tổng thống Donald Trump phải bị luận tội sau những hành vi của mình. Phía các nhà lãnh đạo cấp cao vẫn đang nỗ lực tìm ra cách trừng phạt " trong hoà bình" với ông Trump để tạo điều kiện thuận lợi nhất cho nhiệm kỳ đầu tiên của Tổng thống đắc cử Joe Biden. Tuy nhiên, giới phân tích vẫn cho rằng khả năng tổ chức một phiên toà luận tội ông Trump là khó có thể xảy ra trước khi vị tổng thống này rời chiếc ghế đứng đầu Nhà Trắng trong 10 ngày tới.
Nghị sĩ James Clyburn, nhân vật số ba của đảng Dân chủ tại Hạ viện trong phiên họp đầu tiên của Quốc hội Mỹ trong tháng này (Nguồn: New York Times)
Các hạ nghị sỹ đảng Dân chủ vẫn cần thông qua Ủy ban Lập pháp Hạ viện để cơ quan này thông qua một quy tắc thiết lập khung thời gian luận tội. Tuy nhiên, hiện vẫn chưa rõ thời điểm phiên họp này diễn ra.
Trước đó, Nghị sĩ James Clyburn, nghị sĩ da màu cấp cao nhất trong quốc hội Mỹ, cho biết đảng Dân chủ có thể gửi bản án luận tội ông Trump lên Thượng viện sau 100 ngày đầu tiên nắm quyền của Tổng thống đắc cử Joe Biden. Ông Clyburn chia sẻ với hãng truyền thông CNN: "Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi sẽ đưa ra quyết định cuối cùng về thời điểm thích hợp nhất để bỏ phiếu và đưa kết quả tới Thượng viện".
Phát biểu trên của ông Clyburn được đưa ra trong bối cảnh phía đảng Dân chủ vẫn đang chưa dứt khoát với việc luận tội Tổng thống Donald Trump do lo ngại điều này sẽ tác động lên thời gian đầu tại vị của Tổng thống đắc cử Joe Biden. Hiện phía trợ lý của ông Joe Biden và bà Nancy Pelosi vẫn đang trong quá trình thảo luận để tránh khả năng Quốc hội "sa lầy" với bản án luận tội vào những ngày đầu ông Biden nắm quyền.
Nhân viên chuẩn bị cho lễ nhậm chức của Tổng thống đắc cử Joe Biden tại Điện Capitol (Nguồn: New York Times)
Trong một phỏng vấn trên đài CBS, bà Nancy Pelosi cho biết bà ủng hộ việc viện dẫn Tu chính án 25 đồng thời khẳng định việc ngăn ông Trump tranh cử tổng thống một lần nữa chính là động lực để bà đồng tình với việc luận tội. Bà nói: "Có sự ủng hộ mạnh mẽ trong Quốc hội để luận tội Tổng thống Donald Trump lần thứ hai". Tuy nhiên, phía Thượng viện trước đó cho biết ngay cả khi Hạ viện luận tội ông Trump, Thượng viện cũng sẽ không họp lại trước 19/1 (tức là khó có khả năng quá trình luận tội có thể đưa ông Trump ra khỏi Nhà Trắng trước khi nhiệm kỳ của ông kết thúc).
Tính đến sáng Chủ nhật 10/1 (theo giờ Mỹ) đã có 210 trong số 222 hạ nghị sỹ của đảng Dân chủ ký bản cáo trạng luận tội ông Donald Trump do hạ nghị sỹ David Cicilline, Jamie Raskin và Ted Lieu đưa ra. Tuy nhiên, theo lãnh đạo đảng Cộng hòa tại Hạ viện Kevin McCarthy, việc luận tội đương kim tổng thống lúc này sẽ "chỉ chia rẽ nước Mỹ thêm mà thôi".
Về lý thuyết, bằng cách luận tội ông Donald Trump ngay trong những ngày cuối cùng của nhiệm kỳ, Quốc hội Mỹ có thể ngăn ông ra tranh cử và giữ chức Tổng thống một lần nữa – một động thái chưa từng có trong lịch sử nước Mỹ trong nỗ lực chống lại một vị cựu tổng thống. Tuy nhiên, nhìn toàn cuộc vào lúc này thì khả năng luận tội ông Trump trong khi ông còn đương nhiệm vẫn đang là dấu hỏi lớn khi vị tổng thống này chỉ còn nắm quyền trong 9 ngày nữa.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!