Hoạt động tiêm chủng vaccine ngừa COVID-19 trên diện rộng - đang được thực hiện ở nhiều quốc gia. Vào lúc này, Đan Mạch vừa công bố sẽ triển khai hộ chiếu điện tử tiêm chủng COVID-19 ngừa COVID-19 trong vòng từ 3 đến 4 tháng. Tuy nhiên, dịch bệnh COVID-19 vẫn còn tiếp diễn khó lường trên thế giới và chiến dịch tiêm vaccine thì không đồng đều giữa các quốc gia. Vậy đã nên tạo ra "hộ chiếu vaccine" - tấm vé vàng, cho phép người đã được tiêm vaccine ngừa COVID-19 có thể đến bất cứ đâu, điều mà trước đây là chưa thể.
Trong bối cảnh một số quốc gia khởi động chương trình tiêm chủng vaccine ngừa COVID-19, nhiều người đã mơ về một ngày họ có thể tự do đi lại, mua sắm và xem phim ở ngoài, hay thậm chí là đi du lịch nước ngoài. Tuy nhiên, để thực hiện những hoạt động ở nơi công cộng, bên cạnh vaccine ngừa COVID-19, rất có thể mọi người về sau sẽ cần một thứ khác để chứng minh bản thân an toàn, đó là hộ chiếu vaccine, một dạng giấy chứng nhận đã tiêm phòng vaccine COVID-19 khi đi nước ngoài.
Nhiều quốc gia nghiên cứu triển khai hộ chiếu vaccine
Sau khi được tiêm ngừa vaccine, người dân có thể mang một chiếc thẻ hay chứng nhận điện tử, có thể là trên ứng dụng, ghi rằng họ đã được tiêm vaccine COVID-19. Công dân sẽ xuất trình chứng nhận này ở cửa khẩu hay các sân bay yêu cầu phải có chứng nhận ở quầy check-in hay check-in online. Không có chứng nhận hay hộ chiếu này sẽ không được lên các phương tiện vận chuyển.
Hiện nay, trong nỗ lực mở cửa lại nền kinh tế, một số quốc gia, tổ chức đã có những kế hoạch riêng thực hiện các giấy chứng nhận đã tiêm chủng ngừa COVID-19, đặc biệt là các phiên bản ứng dụng công nghệ để sử dụng trong các phạm vi hẹp. Đó có thể sẽ là những phiên bản thử nghiệm cho một loại hộ chiếu vaccine sẽ được sử dụng trên toàn thế giới trong tương lai.
Israel, quốc gia có tốc độ triển khai vaccine COVID-19 nhanh nhất thế giới đang bật đèn xanh cho ý tưởng hộ chiếu vaccine với một loại giấy tờ có tên Green Pass (Thẻ thông hành xanh). Tuy mới chỉ là ở cấp độ địa phương, nhưng nó sẽ có thể cho thấy ví dụ về hiệu quả của hộ chiếu vaccine.
Không chỉ Israel, nhiều quốc gia khác và cả các doanh nghiệp cũng đang nghiên cứu một chiếc thẻ thông hành đặc biệt như vậy. Tổng thống Mỹ Joe Biden đã ký 1 sắc lệnh hành pháp, yêu cầu các cơ quan chính phủ "đánh giá tính khả thi" của việc liên kết các giấy tờ chứng nhận tiêm vaccine COVID-19 với các hồ sơ tiêm chủng khác và tạo ra phiên bản kỹ thuật số cho những giấy tờ này.
Chính phủ Đan Mạch thì cho biết, sẽ phát hành chứng nhận kỹ thuật số cho phép công dân chứng minh họ đã được tiêm chủng trong 3 đến 4 tháng tới.
Các công ty công nghệ đang cùng hợp tác một chương trình được gọi là Sáng kiến Chứng nhận Tiêm chủng (VCI), bao gồm một số công ty công nghệ và các tổ chức chăm sóc sức khỏe lớn nhất của Mỹ, đã tham gia cùng nhau để bảo đảm rằng mọi người đều có quyền truy cập vào hồ sơ kỹ thuật số về việc tiêm chủng COVID-19 của họ và nó có thể được lưu trữ trong điện thoại thông minh của người dùng.
Theo CNN, các bản ghi có thể được sử dụng cho mọi thứ, từ việc đi máy bay đến các địa điểm tổ chức buổi hòa nhạc. Mục tiêu của Sáng kiến chứng nhận tiêm chủng (VCI) là tạo ra một mô hình tiêu chuẩn, mã nguồn mở cho các bệnh viện, nhà thuốc và các phòng khám quản lý, lập hồ sơ kỹ thuật số về chủng ngừa vaccine COVID-19 để cung cấp cho những đối tượng cần.
Hộ chiếu vaccine có thể dẫn tới sự bất bình đẳng
Một chiếc hộ chiếu vaccine nghe có vẻ khá thú vị, vì nó phần nào hỗ trợ giảm bớt được nguy cơ lây lan dịch bệnh giữa các quốc gia, các vùng lãnh thổ. Thế nhưng liệu có nên tạo ra một loại "Hộ chiếu vaccine" - loại giấy chứng nhận có giá trị quốc tế rằng một người đã được tiêm vaccine COVID-19 hay không? Đó là vấn đề được tranh luận tại nhiều nơi trên thế giới.
Dịch vụ Y tế Quốc gia Anh đã thử nghiệm hộ chiếu vaccine để xác định tình trạng tiêm chủng của một người. Việc này được kỳ vọng sẽ giúp vực dậy nền kinh tế. Tuy nhiên, bên cạnh ý kiến ủng hộ, cũng có ý kiến cho rằng, hộ chiếu vaccine có thể làm nảy sinh vấn đề phân biệt đối xử, đặc biệt với nhóm người trẻ tuổi, vốn là những người đứng cuối cùng trong danh sách tiêm vaccine.
Chiếc thẻ thông hành Green pass của Israel được cho là mở ra cơ hội có những ai đã chủng ngừa COVID-19, nhưng lại cũng có thể đem tới những vụ kiện tụng.
Ông Aeyal Gross - Chuyên gia Luật, Đại học Tel Aviv nói: "Chúng ta chắc chắn có thể thấy những vụ kiện sắp tới. Khi mà những người muốn đi xem một buổi hòa nhạc nhưng không được vì họ chưa tiêm chủng và họ sẽ cho đó là bị phân biệt đối xử. Chúng ta phải nhớ rằng nếu căn bệnh này tiếp tục lây lan, nó cũng sẽ kéo theo nhiều vi phạm về quyền con người hơn. Không chỉ quyền về sức khỏe, mà còn là quyền tự do đi lại và quyền được lao động của họ".
Không chỉ ở Trung Đông, tại châu Âu, cũng có nhiều ý kiến trái chiều về vấn đề hộ chiếu vaccine. Vì vẫn có những người chưa sẵn sàng tiêm chủng vaccine COVID-19.
Các nước Đức, Hà Lan và Pháp đã thể hiện sự phản đối ý tưởng giấy "Chứng nhận quốc tế đã tiêm chủng vaccine ngừa COVID-19" với lý do là chủ nghĩa dân tộc vaccine đã khiến cho phân phối vaccine COVID-19 không đồng đều giữa các quốc gia. Và nếu ra đời loại hộ chiếu này, cuộc tranh giành vaccine sẽ còn quyết liệt hơn nữa. Nếu vậy, một khi hộ chiếu vaccine được áp dụng sẽ làm gia tăng sự bất bình đẳng giữa người dân với người dân, quốc gia với quốc gia.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!