Mỹ đã mở nhiều đợt tập kích nhằm vào Houthi. (Ảnh: AP)
Căng thẳng Mỹ - Houthi ngày càng sôi sục
Lực lượng Houthi - bị Mỹ đưa vào danh sách các "tổ chức khủng bố nước ngoài" - đã tăng cường các cuộc tấn công bằng tên lửa đạn đạo vào sân bay quốc tế của Israel và các tàu thương mại của Mỹ ở Biển Đỏ vào đầu tuần này, sau khi lực lượng Hoa Kỳ nhắm vào các thành trì của Houthi ở Yemen.
Đêm 21/3 (giờ địa phương), quân đội Mỹ đã tiến hành những đợt không kích mới vào tỉnh Saada, miền Bắc Yemen, đánh dấu ngày thứ 7 liên tiếp thực hiện các hành động quân sự tương tự nhằm vào Houthi.
Theo các nguồn tin của Houthi, số người chết do các cuộc tấn công của Mỹ tại thủ đô Sanaa của Yemen và thành phố Saada ở phía tây bắc đã tăng lên hơn 50 người, bao gồm cả thường dân,
Ông Thomas Juneau, một nhà phân tích Trung Đông tại Đại học Ottawa ở Canada, cho rằng: "Những gì cộng đồng quốc tế đang nhìn thấy trong tuần qua là một chiến dịch không kích kéo dài của quân đội Mỹ, gây ra nhiều thiệt hại hơn cho Houthi".
Ngày 15/3, Tổng thống Donald Trump tuyên bố Mỹ tiến hành "hành động quân sự mạnh mẽ và mang tính quyết định" nhằm chấm dứt mối đe dọa từ lực lượng Houthi ở Yemen đối với tàu thuyền của Israel và phương Tây trên Biển Đỏ. Trong ảnh, quân đội Mỹ chuẩn bị đợt tập kích nhằm vào Houthi. (Ảnh: AP)
Ngay sau khi cuộc chiến ở Gaza nổ ra, đánh dấu bằng cuộc tấn công của lực lượng Hamas vào Israel ngày 7/10/2023, Houthi bắt đầu bắn tên lửa vào Israel và các tuyến đường vận chuyển quốc tế ở Biển Đỏ, nhằm thể hiện sự ủng hộ đối với Hamas và người dân Palestine.
Trong khi Houthi nhận được nhiều sự đánh giá cao và tôn trọng tại Yemen và trong cộng đồng người Arab vì sự ủng hộ của họ đối với người Palestine, một liên minh quốc tế do Mỹ và Vương quốc Anh đứng đầu đã hình thành vào tháng 1/2024 để đáp trả các cuộc tấn công của Houthi, hậu quả là khiến hoạt động thương mại trên tuyến vận tải Biển Đỏ bị đình trệ.
Trong thời gian lệnh ngừng bắn giữa Israel và Hamas có hiệu lực vào tháng 1 năm nay, lực lượng dân quân Houthi do Iran hậu thuẫn đã tạm dừng các cuộc tấn công. Nhưng việc Israel tiếp tục các cuộc không kích vào Gaza đầu tuần qua, tiếp theo là các cuộc không kích của Houthi vào Israel hôm 20/3, bên cạnh các cuộc không kích của Mỹ vào Yemen, dường như đã đẩy tình hình trở lại vạch xuất phát.
Đầu tuần này, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã tuyên bố trên nền tảng Truth Social của mình rằng "Họ (Houthi) sẽ bị tiêu diệt hoàn toàn".
Khói bốc lên sau cuộc không kích của Mỹ ở thủ đô Sanaa, Yemen, ngày 15/3/2025. (Ảnh: ABC News)
Mối quan hệ giữa Houthi - Iran ngày càng chặt chẽ?
Đối với chính quyền Tổng thống Donald Trump, việc tấn công Houthi không phải là một khó khăn, nhưng liệu các cuộc không kích có đủ để đánh bại Houthi hay không lại là một câu hỏi khác, phức tạp hơn", Burcu Ozcelik - một nghiên cứu viên cao cấp tại Viện Royal United Services có trụ sở tại London, nhận định.
Tổng thống Mỹ Donald Trump đã lên tiếng cảnh báo Iran không được tiếp tục cung cấp vũ khí cho Houthi, nói rằng ông sẽ buộc Iran phải chịu trách nhiệm về bất kỳ cuộc tấn công nào do nhóm phiến quân này thực hiện. Trong bài đăng trên mạng Truth Social hôm 19/3, ông kêu gọi Iran "dừng ngay việc gửi các nguồn cung cấp này".
Đầu tháng này, chính quyền Mỹ lại đưa Houthi vào danh sách các "tổ chức khủng bố nước ngoài", cấm mọi hoạt động tương tác của các thực thể và cá nhân ở Mỹ với lực lượng kiểm soát nhiều khu vực ở Yemen này. (Ảnh" IMAGO)
Đáp lại, Lãnh tụ tối cao Iran Ayatollah Ali Khamenei đã tuyên bố vào ngày 21/3 rằng: "Tehran không có lực lượng ủy nhiệm nào trong khu vực và các nhóm mà họ hậu thuẫn sẽ hành động độc lập".
Một báo cáo gần đây được công bố trên trang web chính trị Foreign Policy đã nhấn mạnh rằng vai trò của Houthi trong khu vực đang thay đổi. Cụ thể, cán cân quyền lực dọc theo trục Iran đã chuyển sang Houthi ở Yemen, khiến nhóm này nổi lên như nhóm vũ trang phi nhà nước được trang bị và tài trợ tốt nhất liên kết với Iran trong bối cảnh an ninh mới, sau khi khả năng phòng thủ và tấn công của lực lượng Hezbollah tại Lebanon bị suy yếu.
Báo động tình hình nhân đạo tại Yemen
Vào tháng 12/2024, Liên hợp quốc đã lên tiếng cảnh báo rằng Yemen đang trải qua cuộc khủng hoảng tồi tệ nhất trên thế giới, và có nguy cơ sẽ tồi tệ hơn nữa nếu Israel hay bất kỳ lực lượng nào khác tiếp tục tấn công.
Liên hợp quốc lấy làm lo ngại về tác động của các cuộc không kích vào cơ sở hạ tầng giao thông ở Yemen, nơi 80% dân số đang phải phụ thuộc vào viện trợ nhân đạo.
Tổng giám đốc Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) Tedros Adhanom Ghebreyesus và các đồng nghiệp trước đó đã "thoát chết trong gang tấc" khi bị mắc kẹt trong cuộc không kích của Israel vào sân bay ở Yemen. Mô tả cảnh tượng hỗn loạn tại sân bay, khi khoảng 4 vụ nổ xảy ra và mọi người chạy toán loạn, ông Tedros nói: "Tôi không chắc mình có thể sống sót, vì vụ nổ quá gần, chỉ cách nơi chúng tôi ngồi vài mét. Lệch chút nữa thôi cũng có thể dẫn đến hậu quả khủng khiếp".
Một thập kỷ chiến tranh đã đẩy Yemen vào cuộc khủng hoảng nhân đạo tồi tệ nhất thế giới. (Ảnh: AA)
Theo Liên hợp quốc, thập kỷ chiến tranh vừa qua đã đẩy Yemen vào một trong những quốc gia có cuộc khủng hoảng nhân đạo tồi tệ nhất thế giới.
Phần lớn viện trợ quốc tế cho dân thường đã bị dừng lại vào đầu năm nay, sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump tái lập Houthi là tổ chức khủng bố nước ngoài, sau các cuộc tấn công của lực lượng này vào các tuyến đường vận chuyển trên Biển Đỏ và Israel.
Việc Mỹ cắt giảm chương trình viện trợ nước ngoài USAID, đã làm gián đoạn thêm viện trợ quốc tế cho Yemen, cũng như việc dừng các chương trình của Liên hợp quốc vào tháng 2, sau khi Houthi bắt cóc một số nhân viên của LHQ và các tổ chức quốc tế khác.
Trong khi đó, phiến quân Houthi đã dùng đến biện pháp cướp bóc nguồn cung cấp thực phẩm được chỉ định cho người dân.
Ngày 20/3 vừa qua, hãng thông tấn SABA do Houthi điều hành đưa tin rằng nhóm phiến quân này đã lấy đi khoảng 20% hàng hóa trong một kho của Chương trình Lương thực Thế giới mà không được phép.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!