Chị Natalie Sanchez, người Mỹ, đã nghe thấy điều đó trong giọng nói của các con khi bữa tiệc sinh nhật của chúng bị hủy và nhìn thấy điều đó trên khuôn mặt của các con khi chúng không thể chơi với bạn bè.
Đó không chỉ là sự thất vọng đơn thuần. Đó là nỗi sợ rằng thế giới mà bọn trẻ từng biết có thể đã thay đổi mãi mãi.
Khi dịch COVID-19 bắt đầu lây lan, mọi người hy vọng nó chỉ bùng phát trong thời gian ngắn. Thế nhưng sau một năm, cuộc khủng hoảng y tế này đã thay đổi thế giới hoàn toàn.
Một số chuyên gia đã bắt đầu sử dụng một thuật ngữ mới để nói về những thay đổi chấn động mà họ đang chứng kiến, những thay đổi có thể tác động tới cuộc sống của trẻ em trong tương lai như lời của bà mẹ ba con Natalie Sanchez: "Tôi không nghĩ rằng lũ trẻ sẽ quên. Sự kiện này sẽ để lại trong lòng chúng một vết sẹo".
Các chuyên gia đã đặt tên mới cho thế hệ trẻ em chịu ảnh hưởng bởi đại dịch COVID-19 là Gen C, viết tắt của Generation COVID - Thế hệ COVID.
Các chuyên gia bắt đầu sử dụng thuật ngữ mới để nói về những thay đổi mà đại dịch COVID-19 gây ra cho trẻ em. (Nguồn: CNN)
Ai thuộc Gen C?
Thuật ngữ Gen C lần đầu tiên xuất hiện trên các bài báo vào đầu đại dịch. Gần đây hơn, các nhà phân tích và những người ủng hộ quyền trẻ em đã sử dụng các biến thể của cụm từ này.
Xác định một thế hệ không đơn giản. Những cái tên mà chúng ta sử dụng để nói về các nhóm người sinh ra trong bất kỳ thời kỳ nhất định nào có thể thay đổi theo thời gian.
Trong khi một số chuyên gia đang sử dụng thuật ngữ "Gen C" để chỉ tác động của đại dịch COVID-19 đối với trẻ em, các học giả trong các lĩnh vực khác nhau cho đến nay vẫn có những định nghĩa khác nhau về thời điểm bắt đầu và kết thúc của thế hệ này.
Theo định nghĩa của ông Haim Israel thuộc tổ chức Nghiên cứu Toàn cầu BofA, Gen C bao gồm những đứa trẻ sinh ra từ năm 2016 đến giữa những năm 2030 bởi theo ông những thay đổi mà chúng ta đang chứng kiến ấn tượng đến nỗi ngay cả những đứa trẻ sinh ra nhiều năm sau khi đại dịch kết thúc vẫn sẽ thấy nó định hình cuộc sống của chúng.
Một cố vấn cấp cao của Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc cho rằng Gen C bao gồm tất cả trẻ em, đặc biệt là những trẻ gặp phải gián đoạn trong các hoạt động do COVID-19. Một chuyên gia sức khỏe tâm thần lưu ý rằng trẻ em từ 7-9 tuổi là những đối tượng dễ bị tổn thương nhất.
Những thay đổi mà COVID-19 gây ra có thể tác động tới trẻ em, thậm chí nhiều năm sau khi đại dịch kết thúc. (Nguồn: CNN)
Đại dịch ảnh hưởng đến trẻ em theo nhiều cách khác nhau
Bé Emmett ra đời vào tháng 4 năm 2020 tại thành phố Bellingham, bang Washington, Mỹ, chỉ vài tuần sau khi các trường học, doanh nghiệp và biên giới trên toàn thế giới bắt đầu đóng cửa. Bố mẹ bé đã cố gắng chăm sóc và dạy con các kỹ năng đầu đời ở nhà. Nhưng họ tự hỏi điều gì sẽ xảy ra khi những đứa trẻ như Emmett đột nhiên được tiếp xúc với thế giới rộng lớn hơn.
Đó là mối quan tâm của nhiều bậc cha mẹ có con nhỏ thuộc Gen C.
Chị Sanchez cảm thấy lo lắng khi các con trai 3 tuổi và 6 tuổi của mình đi học trở lại. Chị sợ rằng lũ trẻ sẽ khó hòa nhập hơn, tuy nhiên chị cũng nhìn thấy khía cạnh tích cực của vấn đề.
Chị Sanchez chia sẻ: "Tôi hy vọng chúng sẽ là một thế hệ mạnh mẽ hơn, bởi tất cả chúng tôi đã trải qua rất nhiều thay đổi trong suốt một năm qua".
Chủ tịch Viện Nhi khoa Mỹ cảnh báo đại dịch COVID-19 đã gây ra một cuộc khủng hoảng sức khỏe tâm thần đối với trẻ em và thanh thiếu niên.
Tuy nhiên, các học giả cho rằng mổ xẻ các vấn đề của hiện tại không phải là cách duy nhất để suy nghĩ về tương lai của Gen C, ccó rất nhiều điều chúng ta có thể học hỏi từ quá khứ.
Hai tác giả của cuốn sách "Children of Katrina" (Những đứa trẻ trong bão Katrina), Lori Peek và Alice Fothergill, đã theo dõi hàng trăm trẻ em sau cơn bão thảm khốc Katrina hồi năm 2005 ở Mỹ để xem sự kiện này đã định hình cuộc sống của chúng như thế nào. Họ nhận thấy trẻ em gốc Phi là một trong những đối tượng chịu ảnh hưởng nặng nề nhất trong bão và cũng là nhóm phục hồi lâu nhất. Bà Lori Peek nhận định: "Điều tương tự cũng đang xảy ra trong đại dịch COVID-19". Bà cũng cho rằng trẻ em da màu đang chịu sự bất đẳng trong thời kỳ đại dịch, khi nhận được sự hỗ trợ ít hơn so với các thành phần khác trong xã hội.
Sự bất bình đẳng cũng là điều mà ông Jonathan Comer nhắc đến trong nghiên cứu của mình. Giáo sư tâm lý học và tâm thần học tại Đại học Quốc tế Florida này đã nghiên cứu tác động của các vụ tấn công khủng bố như vụ 11/9 và vụ đánh bom giải chạy marathon ở Boston năm 2013 đối với trẻ em. Ông cho hay thông thường những tình huống mà gia đình trẻ em gặp phải trước khi thảm họa xảy ra và sự hỗ trợ mà họ nhận được sau đó đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành các tác động sức khỏe tâm thần lâu dài, hơn cả những gì mà trẻ đã trực tiếp trải qua.
Giáo sư Comer cho biết: "Tất nhiên còn quá sớm để nói sức khỏe tâm thần của các em sẽ bị ảnh hưởng ra sao về lâu dài. Nhưng có vẻ như sẽ không có một mẫu số chung, bởi vì những gánh nặng của thời gian này không được chia sẻ một cách bình đẳng".
Đại dịch ảnh hưởng đến trẻ em theo nhiều cách khác nhau. (Nguồn: Reuters)
Những con số đáng lo ngại
Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc đã trích dẫn một loạt số liệu đáng lo ngại về tình hình của Gen C.
168 triệu học sinh trên khắp thế giới không được đi học trong gần một năm do các trường học đóng cửa vì dịch bệnh. 1/3 trong số đó không được tiếp cận với giáo dục trực tuyến.
Cứ 7 trẻ em lại có ít nhất 1 em phải trải qua giai đoạn đóng cửa trong năm qua, đối mặt với sự lo lắng, trầm cảm và cô lập ngày càng tăng.
Thêm 6-7 triệu trẻ em bị suy dinh dưỡng trong năm 2020, có thể dẫn đến hơn 10.000 ca tử vong mỗi tháng, chủ yếu ở khu vực châu Phi cận Sahara và Nam Á.
Ở các nước đang phát triển, các dự báo cho thấy tỷ lệ trẻ em nghèo tăng 15%.
Tương lai của Gen C
Những hành động trong hiện tại sẽ đóng vai trò lớn trong việc định hình tương lai của Gen C. (Nguồn: Reuters)
Nhà phân tích Haim Israel đã dành nhiều thời gian để suy nghĩ về tương lai của Gen C sẽ như thế nào và ông tỏ ra khá lạc quan.
Ông nói: "Những thay đổi mà chúng ta đã thấy với Gen Z, thế hệ trước của Gen C, sẽ diễn ra nhanh và mạnh mẽ hơn ở Gen C. Ví dụ như Gen C sẽ có cơ hội làm việc ở bất cứ đâu trên thế giới mà không phải rời khỏi nhà. Công nghệ sẽ đóng vai trò ngày càng quan trọng hơn, và Gen C sẽ có nhiều trải nghiệm với cuộc sống trên mạng".
Tuy nhiên, các chuyên gia nghiên cứu về sự phát triển của trẻ em và thảm họa lại có suy nghĩ ngược lại. Họ cho rằng có rất nhiều lý do để lo lắng về tương lai của Gen C.
Những trẻ lớn trong Gen C có thể nắm bắt tình hình và có thể bày tỏ cảm xúc tốt hơn. Những trẻ nhỏ hơn không biết trước đây mọi thứ như thế nào. Những trẻ ở lứa tuổi nằm giữa hai đối tượng trên không giỏi diễn đạt những cảm xúc phức tạp và "chưa hiểu nhiều về thế giới xung quanh" đang thực sự gặp khó khăn.
Theo giáo sư Comer, các tác động mà đại dịch gây ra có thể sẽ được nhìn thấy trong nhiều năm tới, và những hành động trong hiện tại sẽ đóng vai trò lớn trong việc định hình tương lai của Gen C.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!