Người biểu tình ở Tehran lên án cuộc tấn công của Israel ở Damascus (Ảnh: Nytimes)
Israel trước nguy cơ bị "đáp trả"
Căng thẳng giữa Israel và Iran có bước leo thang nguy hiểm khi Israel bị cáo buộc không kích nhắm vào tòa nhà lãnh sự quán Iran tại quận Mezze, thủ đô Damascus của Syria. Vụ tấn công ngày 1/4 đã san bằng cả tòa nhà, làm ít nhất 7 quan chức Iran thiệt mạng. Đáng chú ý trong đó có Tướng Mohammed Reza Zahedi, chỉ huy cấp cao Lực lượng Vệ binh cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) và Mohammad Hadi Haji Rahimi, một chỉ huy cấp cao khác.
Ralph Goff, cựu nhân viên cấp cao của C.I.A., một quan chức từng phục vụ ở Trung Đông, gọi cuộc tấn công của Israel là "cực kỳ liều lĩnh". Ông Goff nói: "Nó sẽ chỉ dẫn đến sự leo thang căng thẳng giữa Iran và các lực lượng ủy nhiệm của nước này, điều này rất nguy hiểm".
Thực tế lâu nay Israel vẫn tấn công các cơ sở quân sự của Iran ở Syria cũng như tại các nơi có tay súng thân Iran nhưng vụ tấn công ngày 1/4 là lần đầu tiên một tòa nhà sứ quán bị nhắm bắn.
Iran và Syria khẳng định Israel đứng sau vụ giết ông Zahedi. Trong phản ứng ngày 2/4, Tổng thống Iran Ebrahim Raisi nhấn mạnh nước này sẽ trả đũa và không bỏ qua cho "tội ác hèn hạ" của Israel. Tương tự, Đại giáo chủ Iran Ayatollah Ali Khamenei cảnh báo Israel sẽ phải hối tiếc vì hành động trên.
Hiện trường đổ nát tại khu vực tòa nhà lãnh sự quán Iran tại quận Mezze, thủ đô Damascus (Ảnh: Nytimes)
Đại sứ Iran tại Syria, Hossein Akbari cho biết phản ứng của Iran đối với cuộc tấn công sẽ "ở mức khắc nghiệt tương xứng". Về phần mình, Ngoại trưởng Iran Hossein Amir-Abdollahian tuyên bố Iran coi hành động gây hấn này đã vi phạm mọi chuẩn mực ngoại giao và hiệp ước quốc tế. Đại sứ Iran tại Liên hợp quốc (LHQ) Zahra Ershadi, trong thư gửi Tổng thư ký LHQ nêu rõ cuộc tấn công có thể "làm trầm trọng thêm căng thẳng trong khu vực và có khả năng châm ngòi nhiều xung đột liên quan đến các quốc gia khác".
Chưa rõ Iran sẽ đáp trả theo cách nào nhưng đây là phản ứng không khó hiểu. Ngoài căng thẳng trong quá khứ, mối quan hệ giữa Iran và Israel càng tệ hơn sau khi Israel tấn công Dải Gaza để tiêu diệt tổ chức Hồi giáo Hamas của người Palestine.
Mỹ không tránh khỏi bị liên quan
Trong cục diện ở Trung Đông, Mỹ và Israel vốn là những đồng minh thân thiết, còn Iran lại đứng về phía Nga.
Washington đã nói với phía Iran rằng họ "không hề liên quan" hoặc biết trước về một vụ tấn công nào của Israel nhắm vào khu nhà ngoại giao ở Syria.
Đây được cho là một thông điệp hiếm thấy, phản ánh thực tế rằng Washington đang lo ngại sâu sắc về khả năng vụ tấn công của Israel có thể dẫn tới sự leo thang căng thẳng trong khu vực.
Tờ Nytimes dẫn lời một quan chức Bộ Quốc phòng cho biết, sau cuộc tấn công của Israel vào Damascus, quân đội Mỹ đóng tại đông nam Syria đã hạ gục một máy bay không người lái tấn công. Quan chức này cho biết thêm, không rõ liệu máy bay không người lái có nhắm vào lực lượng Hoa Kỳ hay không nhưng nếu đúng như vậy, đây sẽ là cuộc tấn công đầu tiên của lực lượng dân quân được Iran hậu thuẫn chống lại quân đội Mỹ ở Iraq hoặc Syria sau gần 2 tháng. Hiện không có thương tích hoặc thiệt hại đã được báo cáo.
Người Iran đốt cờ Mỹ trong một cuộc biểu tình để lên án cuộc không kích của Israel nhằm vào lãnh sự quán Iran ở Syria (Ảnh: Getty Images)
Dana Stroul, cựu quan chức chính sách Trung Đông hàng đầu của Lầu Năm Góc, hiện đang làm việc tại Viện Chính sách Cận Đông của Washington, nhận định: "Cuộc tấn công ngày hôm qua là một sự leo thang đáng kể và có nguy cơ đẩy một khu vực vốn đã bất ổn vào một cuộc chiến tranh toàn diện".
Một cuộc tấn công trả đũa nhằm vào Israel có nguy cơ sẽ khơi mào cho một cuộc xung đột lan rộng ở khu vực bởi Iran đã xây dựng cho mình được những lực lượng ủng hộ ở khu vực. Thậm chí, giới phân tích đã đề cập tới khả năng một cuộc chiến âm thầm do Iran phát động thông qua các phong trào Hồi giáo vũ trang ở khu vực mà nước này bị cáo buộc hậu thuẫn.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!