Kể từ lần đầu tiên lễ trao giải Nobel được tổ chức vào năm 1901 đến nay, chỉ có 48 trong số 892 cá nhân từng nhận giải là nữ giới. Bất ngờ hơn, 30 người trong số này giành giải Nobel Văn học hoặc Nobel Hòa Bình, chỉ một người duy nhất nhận giải trong lĩnh vực Kinh tế. Việc nữ giới bị "lép vế" tại giải thưởng lớn này đã khiến cộng đồng đặt ra một câu hỏi lớn về việc tại sao nam giới luôn là người chiếm ưu thế.
Thực tế, không chỉ tại giải Nobel, phụ nữ chưa bao giờ được đánh giá cao khi nói đến lĩnh vực khoa học. Điển hình như tại Viện Vật lý Mỹ, vào năm 2014, chỉ có 10% giáo sư tại đây là nữ giới. Có thể thấy, chính khuynh hướng giới tính này đã trở thành một trong những lí do gây ảnh hưởng đến quá trình đề cử và quyết định trao giải Nobel trong suốt nhiều năm qua.
Những người được nhận giải thưởng Nobel phần lớn là nam giới. (Ảnh: NLM)
Nói về điều này, Anne-Marie Imafidon, người đứng đầu tổ chức Stemettes - một tổ chức của Anh được thành lập nhằm khuyến khích phụ nữ theo đuổi sự nghiệp khoa học, kỹ thuật - chia sẻ: "Khi nhắc đến lĩnh vực khoa học, phụ nữ chưa bao giờ được công nhận. Vì vậy, không có gì đáng ngạc nhiên khi giải Nobel lại mất cân bằng giới tính đến thế. Đó là lí do tổ chức chúng tôi buộc phải đứng lên và kể câu chuyện về những người phụ nữ đang cống hiến hết mình cho khoa học. Đó là những người phụ nữ đáng được công nhận".
Có thể thấy, trong lĩnh vực khoa học, phụ nữ luôn được coi là những trợ thủ, phụ tá cho những nhà khoa học là nam giới. Vì vậy, cả thế giới đã bất ngờ khi vào năm 1903, chồng của nhà khoa học quá cố Marie Curie, Pierre, tuyên bố sẽ từ chối giải thưởng Nobel Vật lý nếu như vợ của ông không được vinh danh. Nhờ sự ủng hộ của chồng, Marie Curie đã xứng đáng nhận giải thưởng Nobel Vật lý, trở thành người phụ nữ đầu tiên giành được giải thưởng danh giá này. Tuy nhiên, sau Marie Curie, giải Nobel Vật lý chỉ xướng danh thêm một nhà nữ vật lý nữa.
Nhà vật lý và hóa học Marie Curie (Ảnh: Biography)
Để khắc phục tình trạng chủ nhân các giải Nobel bị mất cân bằng về giới, giáo sư vật lý Brian Keating cho rằng không nên hạn chế số lượng cá nhân nhận giải, điều này sẽ giúp những người phụ nữ xuất sắc có cơ hội hơn. Đồng thời, ban tổ chức Nobel cũng nên xem xét việc vinh danh những nhà khoa học quá cố có nhiều đóng góp cho xã hội. Hiện ban tổ chức giới hạn chỉ 3 người được nhận giải Nobel cho mỗi lĩnh vực.
"Những biện pháp này có thể một phần giải quyết vấn đề bất công đối với phụ nữ đã từng cống hiến hết mình cho khoa học nhưng không được đánh giá cao", giáo sư Brian nói thêm.
Tuy nhiên, với việc giải Nobel Văn học bị hủy bỏ trong năm nay, nữ giới sẽ tiếp tục có ít cơ hội được xướng tên ở giải thưởng danh giá này.
Các giải thưởng Nobel 2018 sẽ lần lượt được công bố từ 1/10 - 5/10. Sau khi giải thuộc lĩnh vực Y học được công bố vào 1/10, Viện Hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thủy Điển sẽ công bố các giải Nobel Vật lý, Hóa học tại thủ đô Stockholm. Riêng giải Nobel Hòa Bình sẽ được công bố tại Oslo (Na Uy).