Đây là kết quả của một nghiên cứu mới.
Các nhà nghiên cứu cho biết, voi châu Á, được xếp vào danh sách có nguy cơ tuyệt chủng, được tìm thấy ở 13 quốc gia trong lục địa, nhưng môi trường sống trong rừng và đồng cỏ của chúng đã bị xói mòn hơn 64%, tương đương với diện tích 3,3 triệu km2 kể từ năm 1700.
Nghiên cứu, được công bố hôm 27/4 trên tạp chí Báo cáo khoa học, tổng hợp công trình của một số chuyên gia do nhà sinh vật học và nhà khoa học bảo tồn Shermin de Silva, giáo sư thuộc Đại học California, San Diego, đứng đầu.
Nhóm nghiên cứu nhận thấy rằng việc mất đi môi trường sống trên quy mô lớn đã làm tăng nguy cơ xung đột giữa voi và con người.
Nghiên cứu cho thấy, môi trường sống của voi bị suy giảm nhiều nhất là ở Trung Quốc, nơi 94% diện tích đất phù hợp đã bị mất từ năm 1700 đến năm 2015. Tiếp theo là Ấn Độ, mất 86%.
Trong khi đó, hơn một nửa môi trường sống thích hợp của voi đã bị mất ở Bangladesh, Thái Lan, Việt Nam và Sumatra của Indonesia. Bhutan, Nepal và Sri Lanka cũng chứng kiến sự suy giảm đáng kể, chủ yếu ở những khu vực mà ngày nay voi vẫn còn lang thang.
"Khôi phục môi trường sống cho voi không nhất thiết có nghĩa là giữ chúng ở trạng thái tĩnh. Thay vào đó, chúng ta cần hiểu rõ hơn về vai trò của người dân (các nhà nông nghiệp nông thôn, cộng đồng bản địa), những người thường bị gạt ra ngoài lề trong công cuộc bào tồn và khôi phục môi trường sống của voi", de Silva, sáng lập viên và Chủ tịch của Trunks and Leaves, tổ chức phi lợi nhuận chuyên bảo tồn voi châu Á hoang dã và môi trường sống của chúng, nói. "Chúng ta cũng cần xem xét làm thế nào những động lực này có thể được duy trì bền vững, với quy mô dân số hiện tại và tương lai trong bối cảnh biến đổi khí hậu".
Các nhà nghiên cứu nhận thấy có sự gia tăng mất môi trường sống của voi từ năm 1700, trùng hợp với việc mở rộng thuộc địa của người châu Âu trong khu vực. Trong thời gian này, hoạt động khai thác gỗ, làm đường, khai thác tài nguyên và phá rừng diễn ra rầm rộ, đồng thời hoạt động canh tác trở nên khốc liệt hơn trên những vùng đất có thể là nơi sinh sống của động vật hoang dã.
Theo nghiên cứu, khoảng thời gian này cũng chứng kiến "các hệ thống giá trị mới, lực lượng thị trường và chính sách quản lý" vượt ra khỏi các thành phố của châu Âu đến các khu rừng ở châu Á, đẩy nhanh quá trình mất môi trường sống của voi và sự phân mảnh của loài này.
Các tác giả cho biết: "Vào năm 1700, theo giả thuyết, một con voi có thể đi qua 45% diện tích "phù hợp" mà không bị gián đoạn, nhưng đến năm 2015, con số này đã giảm xuống chỉ còn 7,5%".
Ấn Độ và Sri Lanka có quần thể voi hoang dã lớn nhất còn lại ở Nam Á. Các nhà nghiên cứu cho biết, cả hai quốc gia này đã bị "biến đổi" bởi việc xây dựng đường xá và khai thác gỗ từ thời thuộc địa, "trong đó voi và các loài động vật hoang dã khác bị tiêu diệt khỏi các khu vực có độ cao cao hơn và các khu rừng mưa nhiệt đới ở vùng đất thấp, những nơi được chuyển đổi thành đồn điền và khu định cư".
De Silva cho biết, cuộc cách mạng công nghiệp được coi là nguyên nhân thứ hai vào giữa thế kỷ trước khiến môi trường sống của voi bị mất đi nhiều hơn.
"Chúng tôi quan sát thấy rằng ở một số quốc gia, như Thái Lan và Trung Quốc, các thiệt hại lớn xảy ra sau những năm 1950. Vào thời kỳ thuộc địa, các đồn điền quy mô lớn ở Nam Á đã xuất hiện, nhưng những thay đổi sau này đến từ nền nông nghiệp quy mô lớn", cô nói.
Ngày nay, con người đang mở rộng hơn nữa vào các không gian hoang dã với những trung tâm dân cư, nông nghiệp và nhiều ngành công nghiệp khai thác như khai thác mỏ.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!