Máy bay chiến đấu của Nga tại căn cứ không quân Hemeimeem ở Syria. (Ảnh minh họa: AP)
Thông báo của Bộ Quốc phòng Mỹ cho biết, nước này không còn là một bên tham gia ký kết Hiệp ước Bầu trời Mở kể từ ngày 22/11/2020. Hiệp ước Bầu trời Mở được ký kết vào năm 1992 và có hiệu lực từ năm 2002, cho phép 35 quốc gia tham gia ký kết, trong đó có Nga và Mỹ, được thực hiện các chuyến bay giám sát trên không phận của nhau để thu thập dữ liệu về lực lượng quân sự.
Tuy nhiên, cả Moscow và Washington vẫn thường xuyên cáo buộc lẫn nhau vi phạm thỏa thuận. Cụ thể, Mỹ cáo buộc Nga đã vi phạm các điều khoản của thỏa thuận trong nhiều năm khi cấm các chuyến bay qua lãnh thổ của Nga, bao gồm thành phố Kaliningrad, nơi bị nghi ngờ có lưu trữ vũ khí hạt nhân.
Vào ngày 22/5, Mỹ ra thông báo về ý định rút khỏi hiệp ước quốc phòng này với các quốc gia ký kết hiệp ước, trước 6 tháng theo quy định trong Khoản 2 Điều 15. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Cale Brown cho biết: "Sau 6 tháng kể từ thời điểm thông báo, từ ngày 22/11, Mỹ không còn là quốc gia thành viên của Hiệp ước Bầu trời Mở".
Máy bay Il-20 của lực lượng không quân Nga tại sân bay Kubinka, ngoại ô Moscow. (Ảnh: AP)
Đầu mùa hè năm 2020, Lầu Năm Góc tuyên bố, "việc tiếp tục là một thành viên của hiệp ước không còn cho Mỹ lợi ích khi Nga không giữ các cam kết thỏa thuận của mình".
Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo nói: "Trong khi Mỹ và các quốc gia thành viên của hiệp ước đã tuân thủ và làm theo những cam kết cùng nghĩa vụ của mình, Nga đã vi phạm các điều khoản theo nhiều cách khác nhau và trong nhiều năm".
Từ ngày 22/11, Mỹ sẽ không thể đưa các máy bay do thám không vũ trang đến không phận của Nga hay của các nước thành viên khác trong hiệp ước quốc phòng này. Tuy nhiên, theo hãng tin RT, nhiều người lo ngại rằng, Mỹ vẫn sẽ có được các thông tin về quân đội Nga từ các đồng minh châu Âu thuộc Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) còn tham gia Hiệp ước Bầu trời Mở, trong khi cấm các chuyến bay do thám của Nga tới những cơ sở quân sự của Mỹ.
Cùng ngày 22/11, Bộ Ngoại giao Nga gọi động thái trên là "không thể chấp nhận được" và tuyên bố, Moscow "sẽ tìm kiếm sự đảm bảo rằng, các quốc gia thành viên còn lại sẽ thực hiện nghĩa vụ của họ".
Bộ Ngoại giao Nga tuyên bố: "Chúng tôi muốn đảm bảo rằng sẽ không có rào cản nào ngăn chặn việc giám sát không phận của nhau. Chúng tôi cũng yêu cầu các nước không cung cấp những bức ảnh từ các chuyến bay do thám cho nước thứ ba không phải là thành viên của hiệp ước".
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!