Trong nửa đầu năm 2016, lượng rác thải ở Indonesia tăng vọt 56%. Dòng rác thải từ các nước phát triển cũng tìm đến Thái Lan với mức tăng lên tới 1,370%. Tình hình tại Malaysia còn trầm trọng hơn, khi trong năm 2018, Malaysia đã trở thành một trong những nước nhập khẩu rác thải lớn nhất thế giới. Ngày 23/4, Bộ trưởng Phụ trách Môi trường của Malaysia tuyên bố sẽ không để nước này trở thành một bãi rác thải và sẽ không ngần ngại trả lại số rác nhập khẩu trái phép vào nước này.
Đông Nam Á đang trở thành điểm đến của nguồn rác khổng lồ từ khắp nơi trên thế giới - vì sao?
Ngoại trừ Singapore là nước rất phát triển, hầu hết các nước Đông Nam Á có nền kinh tế trong giai đoạn đang phát triển bùng nổ. Trong một thời gian dài, các quy định về quản lý môi trường và các hoạt động liên quan đến lĩnh xử lý rác thải còn nhiều lỏng lẻo. Hơn nữa thói quen của người dân là sử dụng các sản phẩm từ rác thải nhựa tái chế ở đây cũng dẫn đến các nhà máy sản xuất nhựa tái chế mọc lên rất nhiều. Điều đó làm tăng nhu cầu nhập khẩu rác làm nguyên liệu đầu vào cho hoạt động sản xuất.
Sau khi Chính phủ Trung Quốc - thị trường nhập khẩu rác thải nhựa lớn nhất thế giới tuyên bố cấm nhập khẩu rác thải, các nhà xuất khẩu đã phải chọn các điểm đến khác và Đông Nam Á chính là lựa chọn của họ. Nhiều công ty sản xuất nhựa tái chế tại Trung Quốc cũng tìm cách chuyển nhà máy sang khu vực Đông Nam Á.
Biện pháp nào để ngăn Đông Nam Á trở thành bãi rác của thế giới?
Nhận ra những mối nguy hại từ vấn đề rác thải, tuy có chậm song các nước Đông Nam Á đã có những hành động quyết liệt để ngăn dòng rác thải nhựa chảy vào khu vực. Tháng 8/2018, Việt Nam đã ban hành quy định nghiêm ngặt tiến tới cấm hoàn toàn nhập khẩu rác thải nhựa. Thái Lan cũng áp dụng biện pháp tương tự sau đó vài tuần.
Hồi trung tuần tháng 3/2019, Malaysia cũng đã đưa ra dự thảo quy định trong đó sẽ hạn chế vĩnh viễn số lượng phế liệu nhựa ô nhiễm được phép nhập vào nước này, đồng thời xem xét tăng cường các quy định quản lý giấy phép tái chế.
Ngoài ra một số nước Đông Nam Á như Malaysia cũng đang nghiên cứu về việc cấm sử dụng tất cả các loại nhựa sử dụng một lần trong tương lai.
Theo thống kê, chỉ có 1/5 số rác thải nhập khẩu được tái chế, còn lại là được chôn lấp hoặc thải ra môi trường mà không được xử lý phù hợp. Nếu không ngăn chặn kịp thời khối lượng rác thải nhập khẩu đó sẽ là một quả bom nổ chậm về môi trường và sức khoẻ.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!