Các tù nhân tham gia khóa huấn luyện của quân đội Ukraine ở vùng Dnipropetrovsk, ngày 22/6 (Ảnh: AP)
Những người lính "đặc biệt"
Tại một khu trại giam nông thôn ở phía Đông Nam Ukraine, hàng chục tù nhân đang đứng tập hợp dưới hàng rào thép gai để nghe một nhà tuyển dụng quân đội phổ biến về quy chế ân xá. Điều kiện để được tạm tha là những phạm nhân này sẽ phải tham gia cuộc chiến cam go chống lại lực lượng Nga.
Nhà tuyển dụng, thành viên của một tiểu đoàn xung kích tình nguyện Ukraine, rõng rạc nói với các tù nhân: "Bạn có thể rời khỏi trại giam và bắt đầu một cuộc sống mới. Điều quan trọng nhất là ý chí và lòng yêu nước, bạn sẽ trở thành người bảo vệ quê hương. Bạn sẽ không thành công ở mức 50%, nhưng bạn phải cống hiến 100% sức lực của mình, thậm chí là 150%".
Nhà tuyển quân phổ biến quy chế tạm tha tại một trại giam (Ảnh: AP)
Ukraine đang mở rộng dự thảo huy động quân nhằm đối phó với tình trạng thiếu hụt nhân lực trên chiến trường ngày càng trầm trọng trong cuộc xung đột kéo dài hơn 2 năm qua với Nga. Mặc dù Kiev không công bố bất kỳ chi tiết cụ thể về số lượng binh sĩ được triển khai hoặc con số thương vong nhưng các chỉ huy tiền tiền tuyến đều công khai thừa nhận rằng họ đang phải đối mặt với vấn đề nghiêm trọng về nhân lực, trong bối cảnh Nga không ngừng xây dựng lực lượng ở miền Đông Ukraine và giành được nhiều thắng lợi ở phía Tây.
Thứ trưởng Tư pháp Ukraine Olena Vysotska nói với hãng tin AP rằng hơn 3.000 tù nhân đã được ân xá và điều vào các đơn vị quân đội sau khi quốc hội thông qua dự luật cho phép tạm tha những cá nhân bị kết án cho một số tội danh nhất định khi họ ký hợp đồng gia nhập quân đội.
Theo ước tính của Bộ Tư pháp Ukraine, khoảng 27.000 tù nhân có thể đủ điều kiện tham gia chương trình tuyển quân mới. Ông Vysotska cho biết: "Những tù nhân đều có chung động lực muốn trở về nhà như một anh hùng chứ không phải là một phạm nhân ra tù".
Những người tù nhân Ukraine khao khát được lập công trên chiến trường (Ảnh: AP)
Tù nhân Ernest Volvach, 27 tuổi, là một trong số những người có nguyện vọng vào danh sách thuộc diện tạm tha như vậy. Múc từng thìa thức ăn vào chiếc bát thiếc, Volvach nói với phóng viên AP: "Thật vô nghĩa khi ngồi đây mà không làm gì cả". Volvach nói thêm rằng, kể từ khi bắt đầu chiến tranh, anh đã muốn "làm điều gì đó cho Ukraine" và luôn mong có cơ hội nhập ngũ. Bây giờ, điều ước đó sắp trở thành hiện thực.
Volodymyr, một tù nhân 30 tuổi khác, đang chế tạo đinh tán tại một xưởng dành cho tù nhân, chia sẻ rằng anh dự định làm tình nguyện viên khi bản án kết thúc sau 1 năm nữa nhưng sẽ thật khó khăn vì thực tế không có chế độ nghỉ phép tại nhà theo chương trình tạm ân xá.
3.000 tù nhân ra tiền tuyến
Tù nhân có thể được trả tự do nếu đủ điều kiện sau khi phỏng vấn, khám sức khỏe và xem xét bản án của họ. Những người bị kết án hiếp dâm, tấn công tình dục, giết hai người trở lên hoặc phạm tội ác chống lại an ninh quốc gia Ukraine… sẽ không đủ điều kiện đáp ứng.
Các quan chức Ukraine muốn phân biệt giữa chương trình tuyển quân của mình và chương trình tuyển dụng của Nga với nhóm lính đánh thuê khét tiếng Wagner. Mặc dù được đưa vào những đơn vị tiền tuyến chính quy của Ukraine, song, các chiến binh "đặc biệt" này thường được đưa đến những trận tuyến nguy hiểm nhất.
Sau khi sàng lọc, các tù nhân được ân xá sẽ được đào tạo cơ bản tại các trại, nơi họ học cách sử dụng vũ khí và các nguyên tắc chiến đấu cơ bản khác. Quá trình đào tạo sẽ hoàn thành sau khi họ gia nhập các đơn vị riêng lẻ.
Ukraine đang tích cực tuyển quân để đối phó với tình trạng thiếu hụt binh sĩ trên chiến trường (Ảnh: AP)
Mykhailo, một tù nhân được tạm tha đã tham gia một khóa học quân sự, cho biết: "Thật khó để đáp ứng nhu cầu thể chất sau nhiều tháng thiếu vận động ở trong tù". Thế nhưng, Mykhailo vẫn quyết tâm tham chiến vì muốn trở thành niềm tự hào của gia đình.
Ukraine có số lượng tù nhân khoảng 42.000 người, theo số liệu được chính phủ nước này chuyển đến Liên minh châu Âu. Thứ trưởng Tư pháp Olena Vysotska cho biết chương trình huy động quân nhân từ tù nhân đã thành công vượt quá mong đợi ban đầu và chương trình này có thể cung cấp tới 5.000 tân binh cho tiền tuyến vốn đang cạn kiện nhân sự. Trong đợt huy động mới nhất, 3.000 phạm nhân đã đủ điều kiện nhập ngũ.
Trong nỗ lực huy động tối đa 20.000 quân, Ukraine đã hạ thấp độ tuổi nhập ngũ từ 27 xuống 25, với độ tuổi giới hạn là 60. Đồng thời, Chính phủ Ukraine cũng tạm thời đình chỉ các dịch vụ lãnh sự đối với nam giới trong độ tuổi quân sự cư trú ở nước ngoài.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!