Trong chiến dịch phòng chống tham nhũng được cho là mạnh mẽ nhất hàng chục năm qua, Trung Quốc không chỉ "đánh mạnh" để các quan chức "không dám tham nhũng", mà còn tập trung xây dựng các cơ chế phòng ngừa để các quan chức "không thể tham nhũng" và "không muốn tham nhũng". Một trong những cơ chế đó là đẩy mạnh việc công khai, minh bạch chi tiêu ngân sách công của các cơ quan Nhà nước, đặc biệt là 3 khoản chi dễ có tiêu cực, lãng phí và gây phản cảm với người dân, gồm: chi đi tác nước ngoài, chi xe công và tiếp khách của các quan chức.
Trong bảng dự toán thu chi ngân sách của Bộ Ngoại giao và bản dự toán thu chi của Bộ Công an, Trung Quốc đều ghi rõ con số ngân sách được cấp trong năm nay và dự toán chi từng khoản như chi đi công tác nước ngoài, chi xe công hay chi tiếp khách của các quan chức cụ thể là bao nhiêu.
Không chỉ hai Bộ trên, mà 95 cơ quan trực thuộc Chính phủ Trung Quốc và chính quyền tất cả các địa phương cấp tỉnh từnăm 2012 đều phải công khai thu chi ngân sách và đến năm sau (năm 2015) tất cả các chính quyền cấp huyện cũng phải công khai toàn bộ khoản thu chi ngân sách của mình.
Trong văn bản gần đây nhất, Chính phủ Trung Quốc còn yêu cầu công khai chi tiêu ngân sách chi tiết đến từng cơ quan cụ thể trực thuộc Bộ, chính quyền địa phương và cụ thể đến từng khoản chi, chỉ ngoại trừ những khoản thuộc bí mật Nhà nước.
Ông Trương Kiến Cương - Viện Khoa học xã hội Trung Quốc cho hay: “Việc công khai ngân sách là tạo cơ chế để toàn xã hội giám sát việc phân bổ cũng như chi tiêu ngân sách Nhà nước. Điều này sẽ hạn chế các cơ hội trục lợi từ ngân sách Nhà nước của các quan chức và họ sẽ toàn tâm cho công việc”.
“Mọi người có quyền được biết tiền thuế của mình được sử dụng như thế nào. Do đó, tôi hoàn toàn ủng hộ việc Chính phủ công khai chi tiêu của các quan chức”, một người dân Trung Quốc nói.
Cùng với các yêu cầu thực hành tiết kiệm, việc công khai để người dân giám sát ngân sách đã giúp Trung Quốc cắt giảm được nhiều kinh phí thường xuyên của Bộ máy Nhà nước. Điển hình là kinh phí phục vụ đi công tác nước ngoài, xe công và tiếp khách của các cơ quan Nhà nước đã giảm liên tục từ khi bắt đầu công khai ngân sách năm 2012 đến nay.
Hiện với các thiết bị có kết nối intenet, người dân Trung Quốc có thể biết được việc phân bổ cũng như sử dụng ngân sách Nhà nước của từng cơ quan và đơn vị như thế nào. Đây là cơ chế để người dân giám sát đồng tiền mà mình đóng góp và buộc các cơ quan Nhà nước sẽ phải thận trọng hơn trong việc sử dụng tiền thuế của nhân dân. Điều này sẽ góp phần hạn chế hiện tượng tham nhũng, tiêu cực và lãng phí trong sử dụng ngân sách Nhà nước, góp phần xây dựng bộ máy Nhà nước minh bạch và lành mạnh hơn.
Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam TV Online.