Bạn muốn đi ăn trong một nhà hàng ở Đức? Hãy đi xét nghiệm COVID-19. Bạn muốn nghỉ tại khách sạn với tư cách là khách du lịch hoặc tới phòng gym? Câu trả lời vẫn là hãy đi xét nghiệm.
Đối với nhiều người Đức chưa được tiêm vaccine COVID-19, chìa khóa cho sự tự do hàng ngày lại đến từ những chiếc tăm bông lấy dịch mũi nhỏ bé. Số lượng các trung tâm xét nghiệm nhanh đã tăng lên theo cấp số nhân trên khắp cả nước. Các quán cà phê và câu lạc bộ đêm đóng cửa đã được chuyển đổi thành trung tâm xét nghiệm. Khu vực vốn để dựng rạp đám cưới nay cũng được dùng cho mục đích mới.
Đức là một trong số ít các quốc gia đặt cược rất nhiều vào việc xét nghiệm để có thể đánh bại đại dịch COVID-19, trên cơ sở là tìm ra những người có virus SARS-CoV-2 trước khi họ tham gia vào các hoạt động ở nơi đông người và làm lây lan dịch bệnh.
Một trung tâm xét nghiệm nhanh COVID-19 tại Đức. (Ảnh Reuters)
Cách xét nghiệm này khác xa với những gì phần lớn các nước khác đang làm, nơi người dân chỉ xét nghiệm một vài lần khi cần thiết. Tại Đức, xét nghiệm đã trở thành một phần của cuộc sống hàng ngày đối với hầu hết người lớn.
Những người muốn tham gia vào các loại hình hoạt động xã hội trong nhà hoặc chăm sóc cá nhân cần có kết quả xét nghiệm nhanh âm tính trong vòng 24 giờ. Hôm sau, nếu họ muốn tiếp tục tham gia các hoạt động, họ sẽ lại phải đi xét nghiệm tiếp.
Hiện có 15.000 trung tâm xét nghiệm nhanh trên khắp nước Đức. Chỉ riêng tại thủ đô Berlin, con số này là hơn 1.300. Các trung tâm xét nghiệm nhanh này được tài trợ bởi chính phủ với chi phí lên tới hàng trăm triệu euro.
Ngoài ra, tại các trường học và trung tâm chăm sóc trẻ em, số lượng các bộ xét nghiệm cũng phải đủ để thực hiện xét nghiệm cho trẻ em ít nhất 2 lần/tuần. Không chỉ thế, nếu người dân không muốn đến các trung tâm xét nghiệm bên ngoài, họ có thể tự làm xét nghiệm tại nhà. Bởi bộ dụng cụ tự xét nghiệm đã trở nên phổ biến tại các siêu thị, hiệu thuốc và thậm chí cả trạm xăng tại Đức kể từ khi chúng được bán trên thị trường lần đầu tiên vào đầu năm nay.
Dụng cụ tự xét nghiệm tại nhà tại Đức. (Ảnh: Reuters)
Các chuyên gia ở Đức tin rằng việc xét nghiệm thường xuyên đang giúp giảm số ca mắc bệnh. Giáo sư Ulf Dittmer, giám đốc virus học của bệnh viện đại học ở phía tây thành phố Essen, cho biết: "Chúng tôi thấy rằng tỷ lệ lây nhiễm ở Đức đang giảm nhanh hơn so với các quốc gia khác có tỷ lệ tiêm chủng tương tự. Và tôi nghĩ rằng một phần của điều đó là nhờ vào việc xét nghiệm rộng rãi."
Gần 23% người dân Đức đã được tiêm chủng đầy đủ, có nghĩa là họ sẽ không phải xuất trình kết quả xét nghiệm mỗi lần tham gia các hoạt động công cộng. 24% người dân khác thì mới chỉ được tiêm một liều vaccine. Tuy vậy, tính đến hôm 6/6, tỷ lệ ca mắc mới COVID-19 trong 1 tuần chỉ là 20,8 ca/100.000 người, một con số thấp chưa từng thấy kể từ đầu tháng 10/2020, trước khi làn sóng dịch thứ hai bắt đầu.
Trong suốt đại dịch, Đức là nước dẫn đầu thế giới về việc xét nghiệm trên diện rộng. Vào mùa hè năm ngoái, tất cả du khách nước ngoài đến từ các quốc gia nguy cơ cao đều đã được hoàn tất xét nghiệm khi rời khỏi Đức để trở về nhà.
Trong khi chiến dịch tiêm vaccine của Đức được triển khai tương đối chậm do khó khăn trong khâu nhập vaccine, việc xét nghiệm diện rộng được coi là đặc biệt quan trọng để ngăn chặn dịch bệnh.
Giáo sư Dittmer nói rằng việc xét nghiệm nhanh kháng nguyên rất hiệu quả trong việc tìm ra những người có tải lượng virus cao, những người sẽ có nguy cơ lây nhiễm cho người khác.
Chỉ riêng trong tháng Ba và tháng Tư vừa qua, Chính phủ liên bang Đức đã chi 576 triệu euro, tương đương 704 triệu USD, cho chương trình xét nghiệm.
Ý tưởng xét nghiệm nhanh để đổi lấy sự tự do ở Đức lần đầu tiên bắt đầu ở Tübingen, một thành phố đại học ở bang Baden-Württemberg, Tây Nam nước này.
Trong những tuần trước lễ Giáng sinh năm ngoái, Hội Chữ thập đỏ địa phương đã dựng một lều ở trung tâm thành phố và bắt đầu thực hiện các xét nghiệm kháng nguyên nhanh miễn phí cho người dân. Chỉ những người có kết quả xét nghiệm âm tính mới được phép vào trung tâm thành phố để tham quan các cửa hàng hoặc gian hàng của chợ Giáng sinh.
Vào tháng Tư, thống đốc bang Saarland, ở phía Tây Nam nước Đức, đã bắt đầu một chương trình trên toàn bang cho phép những người đã có xét nghiệm âm tính với COVID-19 có thể được tự do gặp gỡ bạn bè tại các quán cà phê hoặc tham dự một buổi biểu diễn tại Staatstheater Saarbrücken, nơi đã trở thành rạp hát duy nhất tại Đức mở cửa vào tháng Tư nhờ vào chương trình xét nghiệm COVID-19. Từ khi chương trình được bắt đầu tại bang này, mỗi tuần có tới 400.000 kết quả xét nghiệm được đưa ra.
Rạp hát ở Saarbrücken - rạp hát duy nhất được mở cửa tại Đức vào tháng 4/2021. (Ảnh: NYT)
Những người may mắn có xét nghiệm âm tính vẫn phải đeo khẩu trang. Nhưng họ đã rất vui mừng trước cơ hội được tham gia các hoạt động cộng đồng. "Tôi đã rất phấn khích khi được đến đây" - Chị Sabine Kley cho biết khi đang vội vã đến chỗ ngồi dự buổi công chiếu phim "Macbeth Underworld" ở Đức vào ngày 18 tháng 4. Chị nói: "Thật tuyệt vời. Tôi cảm thấy rất an toàn."
Còn đối với các doanh nghiệp dịch vụ, chương trình xét nghiệm nhanh là cách để họ có thể đón khách trở lại. Công ty taxi xe đạp ở Berlin do bà Schmoll quản lý đã thành lập một trung tâm xét nghiệm nhanh để xét nghiệm cho các khách hàng đi taxi xe đạp. Bà Schmoll cho biết hoạt động kinh doanh đặc biệt tăng trưởng nhanh vào cuối tuần.
Ông Gottschlich, một vị khách vừa được xét nghiệm nhanh tại trung tâm xét nghiệm của bà Schmoll cho biết: "Những lần chọc mũi là một cái giá quá nhỏ để đổi lấy sự tự do giữa đại dịch. Ông nói: "Trong ba ngày qua, ngày nào tôi cũng làm xét nghiệm."
Trong những tuần gần đây, các bang của Đức có số ca mắc bệnh thấp đã bắt đầu dỡ bỏ một số yêu cầu xét nghiệm, đặc biệt là đối với các hoạt động như ăn uống ngoài trời được coi là có nguy cơ thấp hơn. Nhưng nhiều bang khác thì vẫn áp dụng quy định về xét nghiệm cho các hoạt động như cho khách du lịch ở lại qua đêm tại khách sạn, tham dự các buổi hòa nhạc hay ăn uống trong nhà hàng.
Không giống Đức, tại nhiều quốc gia khác như Mỹ, Pháp, Italy, mặc dù các trung tâm xét nghiệm nhanh kháng nguyên có sẵn, nhưng chúng không nhất thiết phải là nền tảng của chiến lược mở cửa trở lại.
Tại Mỹ, các xét nghiệm kháng nguyên được phổ biến rộng rãi, nhưng chúng không nằm trong bất kỳ chiến lược xét nghiệm quốc gia nào.
Ở Thành phố New York, một số địa điểm văn hóa, như Park Avenue Armory, cung cấp xét nghiệm kháng nguyên nhanh tại chỗ như một giải pháp thay thế cho việc chứng minh tình trạng tiêm chủng để được nhập cảnh, nhưng hoạt động này không phổ biến. Việc tiêm chủng rộng rãi cũng đã hạn chế nhu cầu xét nghiệm nhanh.
Tại Pháp, việc đưa ra bằng chứng về việc tiêm chủng hoặc xét nghiệm âm tính COVID-19 chỉ bắt buộc đối với các sự kiện hoặc địa điểm có hơn 1.000 người tham dự. Tại Italy, người dân chỉ phải cung cấp bằng chứng về xét nghiệm âm tính COVID-19 để tham dự đám cưới, lễ rửa tội hoặc các buổi lễ lớn khác, hoặc đi du lịch bên ngoài khu vực sinh sống của họ.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!