Trong thời đại số, nhiều ý kiến lo ngại rằng văn hóa dân gian sẽ gặp khó khi tiếp cận lớp trẻ. Tuy nhiên, chính công nghệ số đã đem đến cho họ những giải pháp bảo tồn văn hóa truyền thống một cách rất trẻ. Ngày càng có nhiều hơn dự án số dữ liệu văn hóa nghệ thuật truyền thống, từ đó kho tài nguyên về lĩnh vực này.
Điển hình như bộ ảnh Nghệ trong muôn nghề, với sự kết hợp mới mẻ giữa thời trang hiện đại và nghệ thuật gốm Lái Thiêu, lồng đèn Báo Đáp và đầu lân truyền thống. Bộ ảnh là một chuỗi số hóa tinh hoa làng nghề của nhóm sinh viên đam mê văn hóa Việt.
Số hóa văn hóa dân gian không đơn giản chỉ là chuyển đổi phương tiện lưu trữ mà từ nền tảng này, cộng đồng có thể nghiên cứu, khai thác, chia sẻ dữ liệu, quảng bá du lịch hoặc tạo ra sản phẩm văn hóa. Đây cũng là cách người trẻ hưởng ứng Chiến lược ứng dụng công nghệ số đã được Chính phủ triển khai. Năm 2020, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Chiến lược chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030. Trên cơ sở đó, Bộ VHTT-DL đã đẩy mạnh chương trình chuyển đổi số như xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia về các giá trị văn hóa vật thể, phi vật thể trên nền tảng công nghệ, khuyến khích sử dụng nền tảng công nghệ số trong các hoạt động văn hóa tạo hiệu ứng mạnh mẽ, thu hút sự quan tâm của cộng đồng, trong đó có số hóa vở diễn sân khấu.
Không đơn thuần chỉ là cuộc dạo chơi, số hóa các dữ liệu văn hóa đang thực sự trở thành xu thế. Đây là hoạt động mà những người trẻ tuổi phát huy sức sáng tạo, trí tuệ để tạo ra những sản phẩm mang tính ứng dụng cao. Tuy nhiên, chỉ có đam mê và trách nhiệm tự thân của những người trẻ yêu vẫn là chưa đủ, nhiều thách thức đã đặt ra để kho dữ liệu số tránh rơi vào tình trạng mạnh ai nấy làm.
Số hóa đang ngày càng khẳng định vai trò của một phương pháp bảo tồn, lưu giữ, cũng như quảng bá di sản trong xã hội hiện nay. Trong đó, giới trẻ đóng vai trò vô cùng quan trọng với sự phát triển văn hóa, vì chính sự hiểu biết của họ về công nghệ, cộng với sự năng động, sáng tạo đã tạo ra chất liệu mới, sức sống mới cho các hiện tượng văn hóa, nhằm kết nối sợi dây quá khứ và hiện tại. Vai trò đồng hành, tiếp sức cho những hoạt động này của người trẻ là trách nhiệm của cơ quan quản lý, cơ quan chuyên môn.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!