Được đánh giá có trữ lượng cao, chất lượng tốt nhất, mỏ than Uông Thượng, Uông Bí, Quảng Ninh được cấp phép cho Công ty P.T Energitama của Indonesia, Vietmindo khai thác. Đây là doanh nghiệp nước ngoài duy nhất hợp tác khai thác than với Tập đoàn công nghiệp Than, khoáng sản Việt Nam (TKV), thời hạn hoạt động 30 năm.
Theo giấy phép, hàng năm, công ty Vietmindo chỉ được phép khai thác 500.000 tấn than thương phẩm, tuy nhiên thực tế đơn vị này lại sai phạm rất nhiều lần. Vấn đề đặt ra đó là cách xử lý sai phạm của các lực lượng chức năng có phải là nguyên nhân dẫn tới sai phạm tái diễn.
Liên tục từ năm 2008 - 2011, năm nào công ty Vietmindo cũng khai thác trái phép 200.000 tấn than, thậm chí có những năm khai thác trái phép lên đến tận 700.000 tấn. Gần đây nhất, đầu năm 2019, Tổng cục Địa chất và Khoáng sản phát hiện công ty này khai thác trái phép gần 80.000 tấn.
Lẽ ra là một đơn vị được lựa chọn hợp tác duy nhất với TKV, công ty Vietmindo phải gương mẫu đi đầu trong việc thực hiện đúng các quy định của pháp luật nhưng đơn vị này lại liên tiếp sai phạm.
Có một điều bất hợp lý trong cách xử lý sai phạm của các lực lượng chức năng đó là trong khi nhân viên Vietmindo lấy trộm hơn 100 tấn than thì bị xử lý hình sự, còn chính công ty này khai thác trái phép với số lượng gấp gần 600 lần lại chỉ bị xử phạt hành chính.
Tuy nhiên, đại diện Tổng cục địa chất và khoáng sản cho biết từ trước tới nay chưa phát hiện vụ việc sai phạm nào nghiêm trọng đến mức phải xử lý hình sự.
Theo hợp đồng đã ký kết, TKV chỉ được phép vào kiểm tra giám sát việc khai thác của công ty Vietmindo 3 tháng một lần. Với thực trạng nhiều lần xảy ra sai phạm, dù muốn tăng cường giám sát nhưng TKV cũng lực bất tòng tâm.
Trong khi số lợi bất hợp pháp có được từ hành vi khai thác trái phép gần 80.000 tấn than trị giá hàng trăm tỷ đồng chưa được thu hồi, Vietmindo tới nay lại mới chỉ nộp phạt hành chính khoảng 200 triệu đồng. Vậy điều gì có thể chắc chắn rằng công ty Vietmindo sẽ không tiếp tục xâm hại đến tài nguyên và khoáng sản của đất nước.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!