Theo tính toán trước đây, lao động khi về hưu được hưởng lương hưu trong khoảng trung bình là 10 năm. Do sức khỏe được cải thiện, tuổi thọ của người Việt tăng, nên thời gian hưởng lương hưu đã tăng gấp đôi trong khi "tuổi nghỉ hưu" vẫn giữ nguyên.
Thời gian đóng BHXH ngắn, thời gian hưởng dài sẽ ảnh hưởng đến khả năng cân đối của Quỹ BHXH trong dài hạn. Theo dự báo của các chuyên gia, nếu giữ nguyên tuổi nghỉ hưu như hiện nay thì Quỹ hưu trí và tử tuất sẽ mất cân đối. Và thực tế, có tới hơn 50% lao động về hưu trước mốc tuổi quy định.
Tuổi nghỉ hưu và tuổi lĩnh lương hưu đang có sự chênh lệch nhiều năm. Người về hưu sớm sẽ có thời gian lĩnh lương hưu dài hơn. Và thực tế là hơn 80% người nghỉ hưu vẫn đi làm - tức là họ có 2 thu nhập: lương hưu và lương đi làm.
Mặc dù thực tế như vậy nhưng ý kiến của nhiều doanh nghiệp cho rằng rất nhiều đối tượng lao động phổ thông vẫn không muốn tăng tuổi nghỉ hưu vì tính chất công việc quá vất vả. Do đó, đề xuất khung tuổi nghỉ hưu nên linh hoạt với nữ trong độ tuổi từ 55 - 60 và nam từ 55 - 62, và nên phân chia theo ngành nghề, nếu lao động nặng nhọc thì có thể lựa chọn nghỉ hưu sớm. Như vậy sẽ phát huy sự thỏa thuận, đàm phán của người lao động.
Tại các quốc gia trên thế giới, điều chỉnh tuổi nghỉ hưu luôn là vấn đề hết sức nhạy cảm, cần có những quy định cụ thể hơn ngay từ bộ luật gốc. Ở nhiều nước đã hình thành quy định: lao động có thể về hưu nhưng phải đúng mốc tuổi mới được lĩnh lương hưu, như tại Nhật Bản, người lao động có thể về hưu từ 60 tuổi nhưng đến mốc 65 tuổi mới được lĩnh lương hưu.
Điều chỉnh tuổi nghỉ hưu không chỉ đơn thuần là bài toán cân đối Quỹ hưu trí mà quan trọng hơn là hướng tới đưa chế độ hưu về đúng với bản chất là chế độ bảo hiểm tuổi già, trên cơ sở nghiên cứu kỹ xu thế phát triển nhân khẩu học, đặc điểm tâm sinh lý con người Việt Nam, có tính đến điều kiện lao động trong từng nhóm ngành nghề. Đồng thời, nhằm hướng tới mức lương hưu thấp nhất phải đảm bảo cuộc sống tối thiểu của người về hưu.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!