Tại phiên họp toàn thể của Hội nghị Cấp cao ASEAN diễn ra vào tối qua (13/11) tại Singapore, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và các nhà lãnh đạo ASEAN nhất trí Hiệp hội này cần tiếp tục các nỗ lực nhằm tạo dựng môi trường thuận lợi cho đối thoại, hợp tác và xây dựng lòng tin mà trước hết là thúc đẩy đàm phán Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông giữa ASEAN và Trung Quốc hiệu quả và thực chất.
Phát biểu khai mạc phiên họp, Thủ tướng Singapore Lý Hiển Long chỉ ra những câu hỏi lớn mà ASEAN cần tập trung giải quyết, đó là cần tạo dựng nền tảng vững vàng cho một khu vực hòa bình, ổn định và dựa trên luật lệ. Đồng thời duy trì để ASEAN tiếp tục là khu vực phát triển kinh tế vững mạnh và năng động, cũng như tăng cường năng lực để ứng phó hiệu quả với các thách thức đe dọa an ninh và ổn định khu vực. Thủ tướng Lý Hiển Long nhấn mạnh để giải đáp những thách thức này, trong năm Singapore giữ vai trò Chủ tịch ASEAN, các Bộ trưởng Quốc phòng đã thông qua Bộ quy tắc về chống va chạm trên biển và trên không, Hiệp định mẫu ASEAN về Dẫn độ, đồng thời thông qua nhiều hợp tác chống khủng bố và đảm bảo an ninh mạng. Thủ tướng Singapore cũng nhấn mạnh tới việc đã có những tiến triển tích cực trong đàm phán xây dựng Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông giữa ASEAN và Trung Quốc, nhưng ông cũng cho rằng tình hình trên Biển Đông còn tiếp tục diễn biến phức tạp, cần sự thống nhất trong lập trường chung cũng như đề cao các nguyên tắc đã nhất trí của ASEAN trong thúc đẩy tăng cường lòng tin, ngăn ngừa nguy cơ bất ổn.
Trước các nhà lãnh đạo ASEAN, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đánh giá nhiệm kỳ Chủ tịch ASEAN của Singapore. Và trên nền tảng này, tinh thần tự cường và sáng tạo ASEAN cần tiếp tục được đẩy mạnh. Theo đó, đoàn kết, thống nhất ASEAN phải tiếp tục là nhân tố then chốt trong tư tưởng và hành động vì một Cộng đồng ASEAN vững vàng, tự cường và liên kết chặt chẽ. Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc ủng hộ ASEAN tiếp tục đẩy mạnh hợp tác và đối thoại xây dựng lòng tin, đề cao luật pháp quốc tế và ủng hộ một hệ thống quốc tế đa phương dựa trên luật lệ, đi cùng với tăng cường hợp tác trên các lĩnh vực đổi mới sáng tạo để tận dụng tối đa cơ hội từ cách mạng công ngiệp lần thứ 4. Nhân dịp này, Thủ tướng chia sẻ các sáng kiến của Việt Nam đã được đưa ra tại Diễn đàn kinh tế thế giới về ASEAN vừa qua về kết nối nền tảng dữ liệu số, hài hòa giá cước di động, lập Đại học công nghệ ASEAN và xây dựng mạng lưới thông tin cảnh báo sớm thiên tai ở khu vực.
Tại hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cũng khẳng định các diễn biến thời gian qua trên Biển Đông không khỏi gây lo ngại cho các nước trong khu vực. Những hoạt động đơn phương trên thực địa có thể dẫn đến tính toán sai lầm và nguy cơ va chạm cao. Từ đó, Thủ tướng nhấn mạnh lại các nguyên tắc đã được nhất trí trong ASEAN về đề cao luật pháp quốc tế và Công ước của Liên Hợp Quốc về Luật Biển trong giải quyết hòa bình các tranh chấp, kiềm chế, không sử dụng hoặc đe dọa sử dụng vũ lực, không quân sự hóa, không làm phức tạp tình hình, tăng cường lòng tin, tích cực xây dựng một Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông hiệu quả, thực chất. Đồng thời thực hiện nghiêm túc, đầy đủ Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông.
Thủ tướng cũng bày tỏ sự ủng hộ của Việt Nam đối với việc ASEAN đóng vai trò tích cực hỗ trợ Myanmar giải quyết vấn đề nhân đạo tại bang Rakhine cũng như ủng hộ các nỗ lực thúc đẩy hòa bình, ổn định và phi hạt nhân hóa Bán đảo Triều Tiên. Cùng quan điểm với Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, các nhà lãnh đạo tái khẳng định yêu cầu tiên quyết cần duy trì đoàn kết, thống nhất, giữ vững vai trò trung tâm của ASEAN và củng cố một cấu trúc hợp tác khu vực rộng mở, minh bạch, dựa trên luật lệ, với ASEAN ở vị trí trung tâm. Các nước đều nhất trí ASEAN cần tiếp tục các nỗ lực tạo dựng môi trường thuận lợi cho đối thoại, hợp tác và xây dựng lòng tin. Trong đó có đàm phán Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông hiệu quả và thực chất nhằm giải quyết hòa bình các tranh chấp dựa trên luật pháp quốc tế, song song với việc thực hiện đầy đủ và hiệu quả Tuyên bố về Ứng xử của các bên ở Biển Đông. Các nhà lãnh đạo ASEAN khẳng định tiếp tục tích cực hỗ trợ Myanmar tìm giải pháp bền vững nhằm ổn định tình hình và giải quyết các vấn đề nhân đạo tại bang Rakhine, cũng như hoan nghênh 2 Hội nghị Thượng đỉnh liên Triều và Thượng đỉnh Mỹ - Triều nhằm thúc đẩy hòa bình, ổn định, phi hạt nhân hóa trên Bán đảo Triều Tiên.
Sau cuộc họp quan trọng nhất trong năm nay giữa 10 nhà lãnh đạo ASEAN, hôm nay (14/11) và ngày mai (15/11), Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cùng với các nhà lãnh đạo ASEAN tham dự 12 Hội nghị Cấp cao với lãnh đạo 21 quốc gia và tổ chức quốc tế, để trao đổi về định hướng quan hệ giữa ASEAN và các bên đối tác về tự do thương mại cũng như các vấn đề về hoà bình và an ninh của khu vực. Đặc biệt là vào chiều tối nay (14/11), lãnh đạo 10 nước ASEAN cùng với Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản, Australia và New Zealand sẽ họp Hội nghị Cấp cao lần thứ 2 về Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP). Nếu sớm kết thúc đàm phán và Hiệp định được ký chính thức thì đây sẽ là khu vực tự do mậu dịch lớn nhất thế giới, chiếm gần 40% GDP toàn cầu và chiếm một nửa dân số thế giới.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!