Sau thủ tục khai mạc phiên tòa, HĐXX xét hỏi làm rõ hành vi phạm tội của các bị cáo. Các bị cáo Phạm Xuân Hoa, Phạm Đăng Hoan, Lê Thanh Liêm khai nhận: Là cán bộ được giao thực hiện nhiệm vụ công, nhưng do chủ quan trong quá trình thực hiện nên đã để xảy ra hậu quả nghiêm trọng, làm thiệt hại đến tài sản của gia đình ông Đoàn Văn Vươn. Sau khi sự việc xảy ra, các bị cáo đã tự nguyện bồi thường toàn bộ thiệt hại cho gia đình bị hại.
Bị cáo Nguyễn Văn Khanh khai: Được UBND huyện Tiên Lãng giao làm Trưởng ban chỉ đạo cưỡng chế, trong quá trình thực hiện nhiệm vụ đã ban hành Thông báo 225 ngày 28/12/2011 có nội dung tháo dỡ các công trình. Bị cáo Khanh cũng thừa nhận mình có lỗi trong việc để xảy ra hậu quả việc cưỡng chế, gây thiệt hại cho bị hại.
Bị cáo Lê Văn Hiền, nguyên Chủ tịch UBND huyện Tiên Lãng xác nhận: Việc giao đất cho gia đình ông Đoàn Văn Vươn được thực hiện theo 2 quyết định số 447 ngày 04/10/1993 giao 21 ha, quyết định số 220 ngày 09/4/1997 giao bổ sung 19,3 ha, thời hạn giao đất 14 năm “sau thời hạn 14 năm, ông Đoàn Văn Vươn có trách nhiệm bàn giao toàn bộ mặt bằng, hiện trạng các công trình và diện tích được giao cho Nhà nước quản lý”. Từ khi nhận được các quyết định giao đất này đến khi có quyết định thu hồi đất, ông Đoàn Văn Vươn không khiếu nại. Đây chính là lý do UBND huyện Tiên Lãng thu hồi đất không bồi thường.
Với trách nhiệm là Chủ tịch UBND huyện Tiên Lãng, bị cáo Lê Văn Hiền không kiểm tra, giám sát việc tổ chức cưỡng chế, dẫn đến việc cưỡng chế để xảy ra hậu quả xấu.
Tại tòa, người bị hại Đoàn Văn Vươn xác nhận: Quyết định số 447 có nội dung quy định “Sau thời hạn 14 năm, ông Đoàn Văn Vươn có trách nhiệm bàn giao toàn bộ mặt bằng, hiện trạng các công trình và diện tích được giao cho Nhà nước quản lý”.
Hội đồng định giá đã làm rõ về cách tính thiệt hại, định giá đối với thiệt hại của những người bị hại. Trên cơ sở đánh giá tính chất hành vi phạm tội của từng bị cáo, nhất là việc các bị cáo đều có nhiều tình tiết giảm nhẹ, VKSND TP. Hải Phòng đề nghị mức án đúng theo khung hình phạt đối với các bị cáo.
Sau phần trình bày luận tội của Viện Kiểm sát, các luật sư phát biểu bào chữa cho các bị cáo thể hiện các quan điểm khác nhau như: Chưa đủ yếu tố cấu thành tội phạm, việc xử lý đối với các bị cáo về hình sự là quá nặng, không đúng pháp luật, phần thiệt hại về tài sản đối với khu vực 19,3 ha đã có quyết định cưỡng chế thuộc điều chỉnh theo quy định của Luật Trách nhiệm bồi thường Nhà nước. Các bị cáo đều là những người thi hành công vụ, không có động cơ cá nhân, không mâu thuẫn với người bị hại. Các bị cáo đều có nhân thân tốt, là cán bộ có nhiều năm cống hiến, có nhiều thành tích…
Luật sư bảo vệ quyền lợi cho người bị hại nêu các căn cứ bảo vệ quyền lợi hợp pháp cho người bị hại về tài sản, quan điểm xử lý với các bị cáo. HĐXX điều khiển phần tranh tụng tại phiên tòa dân chủ, khách quan theo đúng tinh thần cải cách tư pháp.
HĐXX cũng nêu ra đơn đề nghị của 28 đoàn thể, tổ chức xã hội, trong đó có: Hội Nông dân, Hội Cựu chiến binh, Hội Phụ nữ…, đại diện cho hàng nghìn hội viên của xã Vinh Quang và huyện Tiên Lãng, gửi tới Hội đồng xét xử, TAND, Viện Kiểm sát nhân dân thành phố Hải Phòng và các luật sư bào chữa, đề nghị xem xét giảm án cho các bị cáo.
Các bị cáo nói lời sau cùng đều nhận thức rõ hành vi và trách nhiệm của mình trước pháp luật. Ngoài việc nhận rõ hành vi và trách nhiệm của mình, với tư cách là người đứng đầu, bị cáo Lê Văn Hiền đề nghị HĐXX giảm nhẹ hình phạt đối với các bị cáo nguyên là cán bộ cấp dưới thuộc quyền.
Sau thời gian nghị án, xem xét, đánh giá mức độ hành vi vi phạm pháp luật, cân nhắc các tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ trên cơ sở ý kiến của Viện Kiểm sát, ý kiến tranh tụng của các luật sư, trả lời của bị cáo tại phiên tòa, sáng nay, thay mặt Hội đồng xét xử, Thẩm phán Trần Thị Thu Hà đã đọc bản tuyên án đối với các bị cáo. Theo đó, hình phạt cụ thể dành cho các bị cáo như sau:
Bị cáo Nguyễn Văn Khanh: 30 tháng tù; Phạm Xuân Hoa: 24 tháng tù nhưng cho hưởng án treo; Lê Thanh Liêm: 24 tháng tù nhưng cho hưởng án treo; Phạm Đăng Hoan: 15 tháng tù nhưng cho hưởng án treo; Lê Văn Hiền: 15 tháng tù nhưng cho hưởng án treo.
Bản án cũng đã quyết định các bị cáo liên đới phải bồi thường toàn bộ thiệt hại về tài sản cho người bị hại. Hội đồng xét xử nhận định, đây là bài học sâu sắc về công tác quản lý và sử dụng đất đối với huyện Tiên Lãng, TP. Hải Phòng nói riêng và các địa phương trong cả nước nói chung. Hệ thống pháp luật về đất đai hiện còn rất nhiều điều chưa mạch lạc với nhiều văn bản chồng chéo, thực tế này cũng cho thấy, Luật đất đai sửa đổi cần sớm được ban hành để đáp ứng đòi hỏi của thực tiễn và mong mỏi của người dân.