Chuyên mục Khởi nghiệp (Start-up): Kích thích khát vọng khởi nghiệp của người trẻ

Lên sóng từ 15/11, Khởi nghiệp (Start-up) là chuyên mục mới do Ban Thời sự, Đài Truyền hình Việt Nam thực hiện. Chuyên mục nhằm giới thiệu đến khán giả những điển hình khởi nghiệp tiêu biểu, những góp ý về hành lang pháp lý để cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, khuyến khích phát triển một xã hội kinh doanh. VTV News đã có cuộc trò chuyện ngắn cùng nhà báo Lê Quang Minh - Phó Trưởng ban Thời sự, Đài THVN để tìm hiểu thêm về chuyên mục mới này.

Anh có thể cho biết về ý tưởng ra đời của chuyên mục Khởi nghiệp đang được Ban Thời sự sản xuất?

Nhà báo Quang Minh: Thực hiện chỉ đạo của Tổng Giám đốc Đài THVN về việc cổ vũ phong trào khởi nghiệp, làm sao tạo được một môi trường thuận lợi để phát triển khái niệm xã hội kinh doanh, chuyên mục Khởi nghiệp - nơi tất cả mọi người, chỉ cần có ý tưởng, khát vọng kinh doanh đều có thể làm giàu - đã chính thức lên sóng. Chủ trương này cũng nằm trong xu thế chung của xã hội. Cụ thể là Chính phủ đã triển khai thực hiện Nghị quyết 19 về cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh. Các tỉnh, thành phố, các bộ ngành cũng đã đưa ra phương án để thực hiện Nghị quyết số 19. Đó là công việc từ phía chính quyền.

Tuy nhiên, ngược lại, từ phía người dân, họ nhìn nhận vấn đề khởi nghiệp như thế nào? Nói vậy thôi, khi cử nhân tốt nghiệp ra trường, câu chuyện kinh doanh là một điều xa vời. Thậm chí, bố mẹ, gia đình nhìn câu chuyện này còn xa hơn nữa vì nghe chừng rất rủi ro. Mọi người cho rằng, làm trong cơ quan Nhà nước sẽ ổn định hơn nên gần như Nhà nước trở thành địa chỉ duy nhất sau khi sinh viên ra trường.

Bên cạnh đó, cũng phải khẳng định, môi trường đầu tư kinh doanh tại Việt Nam chưa thực sự thuận lợi. Theo thống kê của IDG Asean, ở Việt Nam, những người khởi nghiệp bằng vốn vay mượn từ người thân, gia đình và bạn bè, vốn tự có lên tới 61%. Điều đó đồng nghĩa là cơ chế hỗ trợ vốn cho người khởi nghiệp hiện nay đang gặp nhiều khó khăn. Câu chuyện khởi nghiệp chỉ dành cho những người có điều kiện hoặc vay mượn được bạn bè, còn những người dù có tài nhưng “thân cô thế cô” thì chịu.

Trong khi đó, như ở Singapore, chỉ cần có ý tưởng tốt, thuyết phục được Hội đồng nhà nước thì người đó sẽ nhận được 50.000 SGD. Ngoài ra, họ còn có nhiều hình thức hỗ trợ từ ngân hàng, quỹ tư nhân, quỹ đầu tư mạo hiểm.... Môi trường kinh doanh như vậy rất hỗ trợ cho khởi nghiệp trong khi Việt Nam lại chưa có.

Trước bối cảnh đó, rõ ràng việc truyền thông cho khởi nghiệp là một vấn đề quan trọng. Có thể, một người có ý tưởng nhưng chưa nhìn thấy bất cứ động lực nào sẽ có động lực hơn khi người ta xem một phóng sự về một gương mặt điển hình cho thành công trong lĩnh vực này. Điều đó sẽ tạo động lực cho những người trẻ muốn kinh doanh.

Tất nhiên, tôi không cho rằng với năng lực hay công cụ truyền thông mình có trong tay có thể thay đổi căn bản nhưng rõ ràng, dần dần, nhận thực của xã hội về vấn đề khởi nghiệp sẽ khác đi. Hiện nay, có nhiều báo đã tổ chức chuyên mục khởi nghiệp như VnExpress, Tuổi trẻ.. và nay là Đài THVN, từ đây sẽ tạo ra môi trường khởi nghiệp sôi động.

Vậy cụ thể hơn, chuyên mục Khởi nghiệp sẽ mang đến cho khán giả những nội dung hấp dẫn nào?

Nhà báo Quang Minh: Như đã nói ở trên, với người mới khởi nghiệp, một điều quan trọng là tấm gương của người đi trước. Khi xem chuyên mục Khởi nghiệp (Star-up), họ sẽ cảm thấy có động lực hơn để bắt đầu.

Ngoài ra, chương trình còn có các phóng sự góp ý về môi trường đầu tư pháp lý cho những người muốn khởi nghiệp. Thực tế cho thấy việc khởi nghiệp bây giờ còn gặp rất nhiều khó khăn. Cử nhân ra trường không có gì khác ngoài ý tưởng. Họ cũng chăm chỉ, cũng vùi đầu vào nghiên cứu nhưng trong tay lại không có gì, từ vốn, hiểu biết về hành lang pháp lý, thậm chí cả đăng ký kinh doanh như thế nào cũng không biết.

Theo thống kê hiện nay, 30% doanh nghiệp vừa và nhỏ "chết" trong 3 năm đầu tiên. Với những người khởi nghiệp trong lĩnh vực Công nghệ thông tin, con số này còn cao khủng khiếp, tới 90%. Trong khi đó, 10% những người "còn sống" lại tạo ra sự đột phá về mặt kinh doanh cực kỳ ghê gớm vì họ dựa trên nền tảng về khoa học công nghệ. Chính khoa học công nghệ tạo ra những giá trị gia tăng đột biến so với những ngành nghề khác.

Chúng tôi không hướng dẫn những người khởi nghiệp đến địa chỉ nào, học cách gọi vốn ra sao, bởi hiện nay có rất nhiều diễn đàn đang làm công việc đó. Họ tạo ra sân chơi cho những người muốn bắt đầu sự nghiệp của mình. Vì thế, những ai có mong muốn khởi nghiệp đều có thể tự tìm hiểu.

Chuyên mục Khởi nghiệp (Start-up) chỉ dừng lại ở mục tiêu kích thích khát vọng khởi nghiệp, nuôi dưỡng nó bằng việc đưa ra những tấm gương, chứng minh đây không phải khát vọng quá xa vời và hoàn toàn khả thi nếu có ước mơ. Còn việc biến ước mơ thành hiện thực như thế nào thì khán giả có thể tìm đến những sân chơi khác chuyên sâu hơn rất nhiều.

Ngoài ra, thông qua Chuyên mục này cũng sẽ thông tin kịp thời những cam kết hỗ trợ hiện nay của Chính phủ, để các doanh nghiệp có thể thấy những hành lang pháp lý, cơ chế hỗ trợ tài chính, hỗ trợ thông tin từ phía bộ, ngành.

Hiện này, những bạn trẻ mơ ước khởi nghiệp đã có khá nhiều diễn đàn, chương trình về vấn đề này. Điểm tạo ra sự khác biệt cho chuyên mục do Ban Thời sự thực hiện là gì?

Nhà báo Quang Minh: Với thời lượng 2 phút 30 giây, chương trình sẽ giới thiệu cho khán giả một chân dung khởi nghiệp. Điều đó sẽ khiến khán giả tò mò. Tất nhiên, khởi nghiệp chỉ là một lĩnh vực đời sống, chúng tôi chỉ muốn góp phần để mọi người nhìn câu chuyện này một cách khác đi, không nhất thiết phải đưa tất cả con em mình vào làm việc trong khu vực Nhà nước.

Chuyên mục Khởi nghiệp (Start-up) sẽ giới thiệu cho khán giả những tấm gương điển hình trong lĩnh vực này, có tiêu chí nào để chọn lựa những nhân vật của chương trình?

Nhà báo Quang Minh: Đó là những người có suy nghĩ táo bạo. Họ phải có thành công nhất định hoặc những thất bại cực kỳ ghê gớm để từ đó có thể tạo ra hiệu ứng thực sự về mặt truyền thông.

Hiện tại, chuyên mục Khởi nghiệp (Start-up) đang được phát sóng vào bản tin Thời sự 12h trưa thứ 7 và Chủ nhật hàng tuần trên kênh VTV1. Có lý do nào để ê-kíp sản xuất lựa chọn khung phát sóng này?

Nhà báo Quang Minh: Không ngẫu nhiên mà chương trình được lên sóng vào thời điểm đó. Đó là thời điểm của gia đình, mọi người bên cạnh mâm cơm cuối tuần vào bữa trưa sẽ cùng xem chương trình.

Chúng tôi lựa chọn khung giờ này có liên quan đến tâm lý xã hội. Hiện nay, từ cậu cử nhân cho tới các bậc phụ huynh đều quan tâm đến vấn đề khởi nghiệp. Khi xem chương trình, họ sẽ có sự thay đổi nhận thức về câu chuyện kinh doanh, không phải cứ nhất thiết phải có một vị trí trong cơ quan Nhà nước mới là ổn định.

Ở những số đầu tiên, chuyên mục Khởi nghiệp (Start-up) đã giới thiệu về những điển hình trong lĩnh vực công nghệ thông tin. Vậy đây có phải là lĩnh vực chính mà chương trình đề cập tới?

Nhà báo Quang Minh: Khi nói đến Khởi nghiệp (Start-up), người ta hay nghĩ tới lĩnh vực công nghệ thông tin. Chúng tôi chỉ là người phản ánh thực tế diễn ra. Nếu thực tế lĩnh vực công nghệ đang phát triển mạnh thì sẽ là vậy. Tuy nhiên, ngay từ số thứ hai chương trình lên sóng, chúng tôi đã giới thiệu một cô bé bán nhà mua đất ở Đồng Nai trồng rau hữu cơ. Điều đó đã cho thấy khởi nghiệp trên thực tế đang diễn ra âm thầm ở rất nhiều các lĩnh vực của nền kinh tế.

Xin cảm ơn những chia sẻ của anh!

Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!