Việc lập di chúc ngày một đơn giản, nhưng không phải người Việt nào cũng mặn mà với việc lập di chúc. Theo luật sư Trương Thị Hòa, hiện chỉ có khoảng 20% người Việt lập di chúc trước khi chết và đa phần số người này là ở thành phố lớn.
Ở nông thôn, các vùng sâu, vùng xa, người dân vẫn chưa chú ý đến vấn đề này. Đặc biệt, cũng theo luật sư Trương Thị Hòa, những người lập di chúc mới chỉ chú trọng phân chia tài sản vật chất như tiền bạc, nhà cửa, trong khi đó, họ chưa quan tâm đến các dạng tài sản khác như sở hữu trí tuệ. Điều này dẫn đến nhiều thiệt thòi và khó khăn cho những người thừa hưởng những di sản phi vật chất đó.
Theo đạo diễn Lê Hoàng, ở nước ngoài, người lập di chúc sẽ bí mật về việc mình làm, sau khi họ qua đời thì cả gia đình mới biết về bản di chúc đó. Ở Việt Nam, di chúc có thể gửi ở phòng công chứng, cũng có những người Việt Nam trước khi đi nước ngoài thì lập di chúc nhờ luật sư giữ. Và trong một số trường hợp, khi xảy ra tranh chấp trong di chúc, pháp luật sẽ phải can thiệp. Luật sư Trương Thị Hòa cũng dẫn chứng nhiều trường hợp rắc rối khi lập di chúc. Ví dụ như người đàn ông có 2 vợ thì khi lập di chúc phải phân chia như thế nào cho hợp lý, rồi nếu giấy tờ trong giấy khai sinh của con không trùng với trong di chúc… Những trường hợp như vậy bắt buộc pháp luật phải can thiệp.
Theo đạo diễn Lê Hoàng, người được phân chia trong di chúc có quyền từ chối không nhận tài sản được chia. Đó thường là trong những trường hợp khi nhận tài sản thì phải thanh toán những khoản nợ hoặc tiền bạc phát sinh liên quan đến tài sản đó. Hoặc cũng có trường hợp, khi người đàn ông có con riêng nhưng không ghi tên con trong di chúc. Sau đó, người con riêng lại chứng minh được khi lập tài sản đó, người cha ở trong trạng thái không minh mẫn về nhận thức thì có quyền kiện yêu cầu tòa án tuyên bản di chúc đó vô hiệu.
Đạo diễn Lê Hoàng cũng chia sẻ về trường hợp của gia đình anh. Sau khi lập di chúc, 10 năm sau, bố nam đạo diễn qua đời. Khi Lê Hoàng mang bản di chúc đó đi thực hiện thì mới phát hiện ra bản di chúc không đóng dấu giáp lai. Biết rằng đó là lỗi của cán bộ tư pháp tại thời điểm đó, tuy nhiên, gia đình Lê Hoàng lại phải mất rất nhiều thời gian về phường xác nhận, rồi lại phải về tìm lại cán bộ tư pháp cũ để xác nhận tiếp thì bản di chúc mới có giá trị.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!