Bắt đầu sự nghiệp ca hát vào năm 16 tuổi, NSND Thanh Hoa đã có hơn 55 năm hoạt động nghệ thuật và được đông đảo khán giả yêu thích với hàng loạt ca khúc nổi tiếng như Con kênh ta đào, Tình yêu trên dòng sông quan họ, Tình yêu của đất và nước, Làng lúa làng hoa... Và đặc biệt ca khúc Tàu anh qua núi của nhạc sĩ Phan Lạc Hoa đã ghi đậm tên tuổi của NSND Thanh Hoa trong suốt hơn 40 năm.
Xuất hiện trên sân khấu tập 18 Ký ức vui vẻ trong thử thách riêng của đội thập niên 80, NSND Thanh Hoa đã thể hiện lại Tàu anh qua núi, sáng tác của người chồng đầu tiên, nhạc sĩ Phan Lạc Hoa và kể lại câu chuyện đau lòng phía sau ca khúc này.
Đầu năm 1977, NSND Thanh Hoa và chồng là nhạc sĩ Phan Lạc Hoa cùng tham gia vào đoàn văn công của Văn Lịch - Tổng cục đường sắt Việt Nam lúc bấy giờ.
"Vào tháng 1/1977, đoàn tàu Thống Nhất đã nối liền chuyến Nam - Bắc đầu tiên. Tôi và anh Phan Lạc Hoa ở đoàn văn công của Tổng cục Đường sắt nên đi theo chuyến tàu này để hát. Thời ấy đi tàu rất là cực, phải chuyển tàu liên tục chứ không được sung sướng như bây giờ đâu. Hết một ga lại phải đợi đến 3, 4 tiếng mới được đi tiếp. Thậm chí, người đi tàu còn phải xuống tàu để bắt chuyến ở phía trước vì đường ray chưa được hoàn thiện.
Đến đèo Hải Vân, anh Quý trưởng tàu lặng lẽ kéo một hồi còi dài rồi dừng tàu, rủ anh Phan Lạc Hoa xuống đi đâu đó. Tới lúc đi về, tôi thấy hai anh mắt đỏ hoe.
Tôi thấy thế mới hỏi vì sao thì anh Quý bảo người yêu anh ấy đã ngã xuống ở đây khi gỡ mìn để nối đường ray. Mỗi lần qua đèo Hải Vân, anh ấy kéo một hồi còi dài như lời chào với người yêu quá cố rồi xuống thắp cho chị một nén nhang.
Hai vợ chồng tôi cứ nhìn nhau mãi. Chồng tôi bảo nên làm một cái gì đó tặng anh Quý chứ thương anh ấy quá. Thế rồi, suốt buổi tối, tôi chỉ thấy chồng tôi ôm đàn ngồi ở một góc", NSND Thanh Hoa kể lại
NSND Thanh Hoa tâm sự, cho đến 3h sáng, nhạc sĩ Phan Lạc Hoa lay bà dậy để đàn thử xem giai điệu của ca khúc có nghe được không. Đến 8h sáng hôm sau, ca khúc chính thức được hoàn thành. NSND Thanh Hoa phải gấp rút học cho thuộc ca khúc ấy để trước khi đến TP. Hồ Chí Minh sẽ hát để dành tặng cho anh Quý trưởng tàu.
NSND Thanh Hoa vẫn nhớ như in khoảnh khắc hát ca khúc này: "Hôm ấy đến chỗ chờ ở Cẩm Giàng, mọi người tụ tập lại trong 1 căn phòng và Thanh Hoa hát cho mọi người người. Và lúc ấy, tôi hát không được trọn bài vì lúc ấy nước mắt cứ tuôn".
Tính đến nay, NSND Thanh Hoa đã đứng trên sân khấu suốt 55 năm và bà đã bước sang tuổi 70. NSND Thanh Hoa chia sẻ: "Từng có lúc các con kêu đừng hát để giữ sức khỏe nhưng mỗi lần nhìn khán giả, nhìn sân khấu Thanh Hoa chỉ muốn hát thôi".
Không chỉ có Tàu anh qua núi, ca khúc Làng lúa làng hoa qua tiếng hát của NSND Thanh Hoa cũng được rất nhiều người yêu thích. NSND Trọng Trinh nhớ lại: "Tôi nhớ thời điểm đi quay suốt 6 tháng cùng đoàn phim trong Nam, mỗi buổi sáng tôi đều mở ca khúc Làng lúa làng hoa để được nghe Thanh Hoa hát rồi mới bắt đầu công việc".
Sau khi nghe NSND Thanh Hoa chia sẻ, tất cả mọi người đều lặng người vì cảm thấy xúc động. MC Lại Văn Sâm thốt lên: "Tôi nổi da gà trước câu chuyện này".
NSƯT Chí Trung bày tỏ: "Tôi rất xúc động khi nghe chị Thanh Hoa tâm sự về Tàu anh qua núi. Tôi từng nghe chị Hoa hát bài này phải một hai trăm lần, nhưng hôm nay là thấy cảm động nhất vì biết được đời sống tâm linh của nó".
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!