Nhà báo Đỗ Đức Hoàng – Quyền Trưởng ban Thời sự đã có những chia sẻ về vấn đề này.
Là người gắn bó và theo dõi mảng đề tài chính luận nhiều năm, ông có thể cho biết, việc các thế lực thù địch lợi dụng mạng xã hội để đưa thông tin trái chiều có tác động tiêu cực tới xã hội như thế nào?
Các thế lực thù địch tập trung đưa ra những thông tin trái chiều nhằm thu hút sự quan tâm của người đọc. Thông tin xấu độc tràn lan, dễ tiếp cận và một thực tế rất nguy hiểm đó là những thông tin xấu độc thường được khuyến khích phát tán vì nó có thể đem lại nguồn thu cho tác giả của những thông tin đó.
Tác giả của những thông tin kiểu này là những kẻ cơ hội chính trị, các thế lực phản động, những kẻ biến chất trong nội bộ Đảng, các cơ quan nhà nước, những kẻ bất mãn chế độ… Chúng thực hiện những thủ đoạn này nhằm hạ thấp uy tín, phủ nhận vai trò lãnh đạo toàn diện của Đảng. Mục đích cuối cùng là xóa bỏ chế độ XHCN ở nước ta, đòi đa nguyên, đa đảng. Chúng dùng mọi biện pháp từ truyền thông trên mạng xã hội đến thành lập các tổ chức, nhóm tập trung vào các vấn đề mà xã hội đang quan tâm như tham nhũng, đất đai, môi trường…
Đối tượng mà chúng nhắm tới là đông đảo quần chúng nhân dân. Những người dễ bị kích động, bị lôi kéo. Những người gặp phải những khó khăn trong cuộc sống đặc biệt là có những khúc mắc với chính quyền về các vấn đề chính sách hoặc đất đai. Một đối tượng mà chúng muốn nhắm tới nữa đó là những cán bộ đảng viên thiếu bản lĩnh, suy giảm niềm tin. Có các biểu hiện tự diễn biến, tự chuyển hóa. Những kẻ này có thể đang làm việc hoặc cũng có thể đã nghỉ công tác. Đây là những thành phần rất nguy hiểm vì chúng đã từng là những người được biết đến, giữ các vị trí quan trọng trong bộ máy nhà nước, các tổ chức Đảng.
Nguy cơ và thách thức đó đặt ra những yêu cầu gì đối với những người làm thời sự chính luận của VTV trong giai đoạn hiện nay?
Với bề dày 50 hình thành và phát triển, VTV đã tạo dựng nên một thương hiệu thời sự chính luận đủ mạnh. Vì vậy, nhiệm vụ của những người làm chính luận VTV là phải bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng xuyên suốt cả quá trình chứ không chỉ trong riêng thời điểm này.
Tuy nhiên, trong bối cảnh hiện nay, các thủ đoạn của các thế lực thù địch ngày càng tinh vi, các công cụ tuyên truyền ngày càng đa dạng và khó kiểm soát nên chúng tôi - những người làm chính luận, cũng phải tự đổi mới để thích ứng. Phải chủ động đấu tranh, tránh nói vuốt đuôi, chạy theo giải thích những gì các thế lực thù địch bóp méo, xuyên tạc. Phải biết đánh chặn, không rơi vào tình trạng bị động đối phó.
Muốn vậy, phải có kiến thức, phải có bản lĩnh chính trị và cơ sở lý luận tốt để có thể xử lý được các vấn đề phức tạp hiện nay; phải phân biệt được quan điểm sai trái thù địch với các ý kiến khác hoặc trái với quan điểm của Đảng và Nhà nước. Trong quá trình nhận diện, nếu không có nhận thức đúng đắn rất dễ nhầm lẫn giữa quan điểm sai trái thù địch với những ý kiến khác với quan điểm, đường lối của Đảng. Nếu không phân biệt được chúng ta sẽ dễ rơi vào tình trạng đấu tranh phản bác triệt để, không tạo điều kiện cho những ý kiến đóng góp khác nhau đối với hoạt động của Đảng, Nhà nước.
Gần đây, việc xuyên tạc, bóp méo không chỉ tập trung vào một vài lĩnh vực mà xuất hiện ở tất cả các lĩnh vực. Đó là lí do mảng đề tài đấu tranh phản bác được Ban Thời sự đẩy mạnh và đồng bộ hơn trên trên sóng VTV?
Từ năm 2019, Ban Thời sự đã triển khai kịp thời, hiệu quả nhiều vệt chương trình nổi bật trên các kênh sóng như: Vệt phóng sự, chương trình với nội dung lên án và vạch trần những hành vi, thủ đoạn tung tin giả trên mạng xã hội, giúp tăng sức đề kháng của cộng đồngtrước những thông tin xấu, độc; Loạt phóng sự, chương trình cảnh báo về những trang mạng mạo danh lãnh đạo Đảng, Nhà nước; nêu những phương pháp giúp người dân nhận diện được những trang mạng giả mạo; tuyên truyền các biện pháp, nỗ lực của các cơ quan chức năng trong việc gỡ bỏ, triệt phá tin giả, thông tin sai sự thật, xấu độc trên Internet, mạng xã hội.
Đặc biệt, các chương trình "Đối diện" về mặt trái của truyền thông xã hội, về những thủ đoạn gây bất ổn xã hội hay chống suy thoái, tự diễn biến, tự chuyển hóa là những chương trình được đầu tư công phu, có tính đấu tranh mạnh mẽ, vạch trần những âm mưu, thủ đoạn của các thế lực thù địch lợi dụng mạng xã hội để kích động gây rối, chống phá chế độ, từ đó giúpkhán giả cảnh giác trước những âm mưu của các thế lực thù địch. Ngoài ra, Ban Thời sự đã phối hợp chặt chẽ với các báo thường xuyên giới thiệu các bài báo đấu tranh phản bác các luận điệu xuyên tạc. Đây là cách rất hiệu quả để lan tỏa những bài có sức nặng của báo viết.
Tuy nhiên, chúng tôi cũng nhận thấy đấu tranh phản bác không chỉ là trực diện mà cần có những cách tiếp cận khác nhau. Đẩy mạnh các tấm gương, mô hình tốt cũng là một giải pháp rất hiệu quả để phản bác những luận điệu thù địch. Thực tế cho thấy nếu các mô hình tốt, gương người tốt việc tốt được phản ánh một cách thuyết phục, có chiều sâu sẽ thu hút người đọc không kém thậm chí còn nhiều hơn những thông tin tiêu cực nhan nhản trên mạng xã hội.
Vì vậy, bên cạnh hệ thống các bản tin thời sự luôn bám sát định hướng thông tin tích cực là dòng chủ lưu, Ban Thời sự luôn có các mũ cho các chủ đề về người tốt, việc tốt, trong đó có chuyên mục về học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh phát sóng định kỳ 1 số/tuần trong chương trình "Thời sự 19h" với nhiều phóng sự có sức lan tỏa cao.
Ngoài ra, Ban Thời sự cũng phối hợp với các đầu mối trong VTV để tận dụng tối đa các chất liệu như chuyên mục "Việc tử tế", "Cặp lá yêu thương" của VTV Digital, chuyên mục "Cuộc sống vẫn tươi đẹp" của Ban Truyền hình Đối ngoại và các chất liệu phóng sự khác của các đơn vị sản xuất trong và cả ngoài VTV.
Mảng chính luận không dễ làm, để làm hay và thu hút được sự quan tâm của khán giả lại càng khó. Theo ông, làm thế nào để khắc phục được những vấn đề còn tồn tại hiện nay?
Có một thực tế không thể phủ nhận là các phóng viên chính luận không có nhiều cơ hội tiếp xúc với tài liệu của các vụ việc vấn đề cần đấu tranh phản bác trong khi các đối tượng, các tổ chức "núp bóng" thiện nguyện, môi trường, nghiên cứu xã hội, nghiên cứu lịch sử… xuất hiện ngày càng nhiều. Thế nhưng, đây là những mảng đề tài rất khó về mặt hình ảnh, nhạy cảm và thậm chí đụng chạm đến nhiều đối tượng dẫn đến phần thể hiện còn nhiều hạn chế. Thêm vào đó, những người thực hiện loạt chương trình này luôn đứng trước những nguy hiểm thường trực như bị đe dọa, bị tấn công.
Vì vậy, để việc tuyên truyền mang lại hiệu quả, ngoài việc đề nghị các cơ quan chức năng tăng cường chủ động cung cấp thông tin và tích cực trả lời báo chí, chúng ta cần tăng cường tổ chức các lớp tập huấn, bồi dưỡng, nâng cao kỹ năng cho các phóng viên chuyên trách; Tạo cơ chế tốt nhất cho các phóng viên, biên tập viên tham gia làm những đề tài khó, đề tài cần đầu tư nghiên cứu; Đồng thời có cơ chế bảo vệ phóng viên và biên tập viên tham gia thực hiện những chủ đề như trên và có đầu mối tư vấn pháp lí cho phóng viên trong việc thực hiện các đề tài phức tạp đặc biệt là đấu tranh phản bác các thế lực thù địch.
Cảm ơn ông đã chia sẻ!
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!