Vừa giữ nghề vừa giữ thương hiệu
Thưa ông, ngành truyền hình trên toàn thế giới đang đứng trước rất nhiều thách thức, đặc biệt là mảng giải trí, vậy VTV đang ở đâu trong bức tranh đó? Thách thức lớn nhất của VTV trong mảng giải trí hiện tại là gì?
Đúng như vậy, ngành truyền hình trên toàn thế giới đang đứng trước rất nhiều thử thách, cùng với sự phát triển của công nghệ khiến hình thức và nội dung giải trí đa dạng hơn, phương thức xem truyền hình không còn là ưu tiên đầu tiên như nhiều năm trước nữa, vì vậy, khó khăn vốn đã nhiều và sẽ chỉ càng ngày càng tăng chứ không có giảm. Chỉ tính trong mười năm trở lại đây, nhiều kênh truyền hình trên thế giới đã biến mất, cả kênh tin tức lẫn giải trí, thậm chí có những kênh mà trước đó đã rất nổi tiếng trong mảng giải trí như: Disney Cinéma, M6 Music, Fox Kids, Planete… cũng không còn. VTV tất nhiên không thể đứng ngoài bức tranh đó.
Khó khăn, thử thách sẽ rất rất nhiều. Tôi nghĩ, khó khăn lớn nhất của VTV ở mảng giải trí là vừa phải đổi mới tư duy trong cách làm vừa đáp ứng nhu cầu đa dạng của người xem, vừa phải tiếp tục giữ vững những giá trị cốt lõi về văn hóa giáo dục thẩm mĩ.
Điều này đồng nghĩa với việc nhân lực của mảng giải trí cần phải cập nhật các xu hướng sáng tạo nội dung, phân phối đa nền tảng, ứng dụng mạng xã hội và sự tương tác người xem, nhưng lại không thể, không được phép có khoảng dừng nào dành cho việc đầu tư đó mà đều là "vừa chạy vừa bắn". Nghĩa là áp lực đã cao và sẽ càng cao hơn. Nhiều năm nay, chúng tôi đã và đang không ngừng học hỏi, cập nhật kiến thức, hơn hết là có quyết tâm vượt qua được thử thách này.
Người VTV chưa bao giờ làm việc mà không có áp lực cao, truyền thống đã thế thì sẽ giữ vững thôi (cười).
Năm 2022, phiên bản mới của một loạt chương trình giải trí trên các kênh sóng mang dấu ấn nghề nghiệp, bản sắc riêng đã có được thành công nhất định, đúng như định hướng phát triển của lãnh đạo Đài THVN. Để tiếp tục giữ vững và phát huy điều đó, lãnh đạo Đài sẽ có những kế hoạch ra sao trong năm 2023?
Tháng 10 vừa qua, chúng tôi đã có chuyến làm việc tại hai đài truyền hình của Pháp là France television và Canal Plus, đều là những ông lớn trong ngành truyền hình. Điều chúng tôi rút ra được ở đây là, đổi mới không có nghĩa là buông hết những giá trị vốn có của Đài, mà phát triển những thế mạnh đã có và cho nó một sức sống mới.
VTV may mắn cũng đã chọn lựa theo cách này để phát triển và chuyển đổi cho phù hợp nhu cầu của thị trường, của khán giả. Có thể nói, nhiều năm trước VTV từng sở hữu một đội ngũ làm giải trí tốt nhất Việt Nam, sau này, các công ty sản xuất nở rộ và họ - với cơ chế cởi mở hơn nên đã có những bước tiến vượt bậc. Chúng tôi rất ý thức về điều này nên đã chú tâm "cùng nhau học hỏi", phát triển đội ngũ để chấp nhận bước vào cuộc cạnh tranh, vừa là giữ nghề, vừa là giữ thương hiệu. Cho đến hiện tại, tôi tạm hài lòng với kết quả của năm 2022, tuy thế, sẽ còn phải nỗ lực rất nhiều trong cả mảng phim và các chương trình giải trí để đáp ứng sự tin yêu mà khán giả đã dành cho. Năm 2023 sẽ là những thách thức mới, đổi mới nữa.
Tuy vậy, "cơn sốt" của mảng phim truyền hình lại đang có dấu hiệu chững lại trong năm qua. Là người đã có hành trình dài xây dựng được niềm tin và sự kiên định tạo ra những sản phẩm phim chất lượng ở VFC, ông nhìn nhận điều này như thế nào? Với vị trí quản lí vĩ mô về mảng giải trí, trong đó có phim truyền hình, theo ông, VFC cần làm gì để duy trì vị thế của mảng phim và phát triển nó?
Ngành nào cũng vậy, đều có những thời điểm thuận lợi và khó khăn. Công việc làm phim vốn bị tác động bởi nhiều yếu tố, quan trọng là cách mình tư duy và có chiến lược thế nào để đi đường dài. Tôi nghĩ, khoảng chững lại của năm 2022 cho phim truyền hình vừa nằm trong bối cảnh chung của ngành truyền hình thế giới hậu Covid, vừa là dấu hiệu của việc cần phải có sự đổi mới, đặc biệt là về các đề tài, kịch bản.
Tuy thế, nói một cách công bằng thì năm 2022 phim truyền hình của VFC cũng không tồi, vẫn theo kịp các vấn đề thời sự nóng hổi của đất nước và các đề tài được công chúng quan tâm. Thậm chí, nhiều sự kiện xã hội đã được khai thác, xây dựng kịch bản đưa lên phim nhanh không kém gì tin tức báo chí. Vì vậy, phim truyền hình của VTV vẫn đạt rating cao và là một trong những nội dung được khán giả đón xem mỗi ngày. Chúng tôi vẫn tiếp tục duy trì con đường ấy nhưng sẽ phải có những điều chỉnh, lựa chọn phương án đổi mới cho VFC. Chúng tôi đang chuẩn bị một số dự án được đầu tư kĩ về nội dung, hợp tác sản xuất với các đài truyền hình nước ngoài, các đơn vị sản xuất quốc tế. Những tác phẩm hợp tác mới, những đề tài hiện đại trẻ trung bên cạnh dòng phim chính luận xã hội vốn được công chúng ủng hộ sẽ là những dự án được chờ đợi năm 2023.
Vừa đi vừa tạo đường
Hiện nay, cùng với các điểm hẹn trên sóng truyền hình, nhiều chương trình đều đã có phiên bản riêng phát trên nền tảng số. Tuy nhiên, bên cạnh yếu tố kĩ thuật, công nghệ thì đội ngũ nhân lực của chúng ta đã đáp ứng được những yêu cầu như kì vọng chưa, thưa ông?
Hãy chỉ cho tôi ở đài truyền hình nào mà đội ngũ nhân lực làm về nội dung theo kịp cả về số lượng và chất lượng với sự phát triển về công nghệ? Có một thực tế là nhiều đài truyền hình trên thế giới đã phải bỏ hàng ngàn nhân lực bởi sự thay đổi quá nhanh về nội dung và đặc biệt là sự xuất hiện nền tảng số đã khiến thay đổi cả hình thái quy trình sản xuất, phân phối và kinh doanh nội dung. Chúng ta – VTV tất nhiên không nằm ngoài sự phát triển này mà cho đến hôm nay vẫn không phải bỏ hàng ngàn người như Canal Plus hay đóng lại năm bảy kênh truyền hình như M6 mà cùng nhau nâng cao kiến thức về công nghệ và thích ứng với mảng công việc mới thì đã là một nỗ lực rất lớn. Tất nhiên, sẽ còn nhiều thử thách để đi đến hai từ mà bạn vừa nói là "kì vọng". Nhưng không đi thì làm sao có đường? Vậy thì lại vừa phát quang "bụi rậm hiểu biết", đi để tạo đường thôi. Truyền hình đang đứng trước những mốc thay đổi quan trọng, nhiều áp lực nhưng giá trị của sáng tạo nội dung lại có cơ hội được thể hiện rõ hơn.
Ông từng chia sẻ: "VTV sẽ giữ thế mạnh của mình và tiếp tục mở rộng độ phủ nội dung, xây dựng một hệ sinh thái số với việc lấy truyền hình làm cốt lõi". Là người trực tiếp điều hành quá trình sản xuất nội dung số ở Đài THVN, ông có đặt ra những yêu cầu gì cho đội ngũ sản xuất hiện nay?
Tôi còn nhớ cách đây chưa đầy chục năm, việc biên tập một phóng sự hay làm kịch bản một chương trình còn phải làm rất thủ công. Ngày hôm nay các ứng dụng kĩ thuật đã hỗ trợ rất nhiều, vừa nhanh vừa chi tiết hóa được ý tưởng thể hiện. Cũng như thế, làm báo truyền hình ngày hôm nay không như vài năm trước. Trên thế giới có những kênh nội dung chỉ phát trên mạng xã hội mà vài chục triệu người theo dõi và phương tiện sản xuất rất đơn giản gọn nhẹ, thế nên người làm truyền hình chắc chắn cũng cần cập nhật và nâng cao kĩ năng để làm việc hiệu quả hơn. Nếu theo dõi kĩ các sản phẩm số gần đây thì sẽ thấy có sự thay đổi ngày một nhiều, chất lượng ngày một tốt hơn trên VTVgo và các nền tảng khác do VTV sản xuất. Việc một khán giả vừa chú ý vào màn hình tivi, vừa mở điện thoại tương tác, bày tỏ ý kiến, thậm chí kết nối trực tiếp với người dẫn chương trình là chuyện không còn lạ lẫm.
Trong chương trình World Cup từ A đến Z, biên tập viên Quốc Khánh vừa trò chuyện cùng khách mời bên cạnh, vừa xem các bình luận và đọc câu hỏi từ khán giả gửi đến rồi trả lời ngay, hoặc Bản tin tài chính của VTVdigital đã kết nối trực tiếp nội dung cả trên sóng và trên nền tảng số, trang mạng xã hội VTVmoney khi thực hiện. FanpageVTV24 ngày càng thu hút lượng view lớn, đến nay đạt gần 7 triệu người theo dõi… Hàng tháng, ứng dụng VTVgo luôn có khoảng 6 triệu người dùng thường xuyên, theo dõi nội dung trên các kênh VTV. Đó là những ví dụ cụ thể về sự thay đổi cách sản xuất nội dung với đội ngũ làm truyền hình ở VTV. Nhưng như tôi đã chia sẻ, con đường có thể đã hình thành nhưng chúng tôi sẽ còn phải nỗ lực rất nhiều.
"Chúng tôi yêu nghề, đặt khán giả của mình lên trên hết"
Có một câu hỏi luôn được mọi người nhắc đi nhắc lại hàng năm: "Tết năm nay không biết có Táo quân không nhỉ?". Ông đã đón nhận và trả lời những câu hỏi kiểu này như thế nào?
Theo bạn thì tôi sẽ đón nhận thế nào? Tất nhiên là thú vị chứ! Một chương trình tồn tại 20 năm mà vẫn còn sức hấp dẫn và là mối quan tâm của công chúng thì tất nhiên phải vui rồi, nhưng niềm vui của người làm truyền hình có một đặc trưng là chưa bao giờ thấy được thảnh thơi quá 24h vì luôn có thử thách tiếp theo cần phải cố gắng. Không chương trình nào giống chương trình nào, hết nỗ lực này sẽ có ngay chương trình mới đồng nghĩa với nỗ lực mới, thế nên nghe hỏi thì chúng tôi vui, nhưng niềm vui thường ngắn lắm vì có ngay việc mới để bận rồi.
Tính từ số đầu tiên vào năm 2003 cho đến nay, Gặp nhau cuối năm – Táo quân đã bước sang tuổi thứ 20 bằng sự tin yêu của đông đảo người xem truyền hình cả nước. Là người đồng hành với thương hiệu này từ những ngày đầu đến tận bây giờ, điều gì đang diễn ra trong ông ở thời điểm đặc biệt này: cảm xúc vui, tự hào hay chỉ còn là những áp lực, những câu hỏi khó và cả… mệt mỏi?
Làm gì có niềm tự hào nào đến dễ dàng mà không từ những áp lực. Tôi nghĩ cả ekip đều đã quen với việc làm chương trình GNCN vừa vui vừa áp lực rồi nên chúng tôi không còn đặt ra câu hỏi xem có mệt không, khó không, đau đầu không, mà thay vào đó là khó thì làm thế nào? giải quyết mọi vấn đề ra sao? Ai cũng biết Táo quân là chương trình có hình thức giải trí nhưng không hoàn toàn là giải trí.
Đó là tấm gương phản chiếu nhiều vấn đề đời sống xã hội trong suốt một năm, vì thế làm sao vừa phải có tính thời sự, đặt ra vấn đề xác thực, vừa có yếu tố hài hước trong một tinh thần phản biện có tính xây dựng mà vẫn giải trí hấp dẫn là cả một bài toán cân não. Nói thật là mỗi khi chúng tôi làm Táo quân, đa số anh em không có cảm xúc vui hay tự hào nào, chúng tôi chỉ có cảm xúc giống như sắp ra trận thôi, phải làm sao để có kết quả tốt nhất và không có "thương vong" (cười).
Bên cạnh sự thay đổi về nhân sự, chương trình Táo quân đã và đang có những hướng đi mới, thay đổi cả nội dung và hình thức thể hiện. Ở tuổi 20, sẽ có những điều đặc biệt gì, thưa ông?
Tôi luôn mong muốn đổi mới nhưng tôn trọng những giá trị đã có, vậy thì những gì tạo nên giá trị của GNCN sẽ vẫn còn, những điều mới mẻ tạo nên tính hấp dẫn sẽ được bổ sung. Phải khẳng định rằng, GNCN là chương trình chúng tôi đặt rất nhiều tình yêu với khán giả, những mong muốn không chỉ của các nghệ sĩ mà của rất nhiều người– mong muốn được thấy những giá trị tốt đẹp hơn, xã hội văn minh và các lĩnh vực phát triển hơn. Trong văn hóa Việt Nam, trào lộng luôn là một hình thức phê phán duyên dáng và nhân văn, vậy thì GNCN sẽ không đi xa với truyền thống ấy, dù có thêm nhiều hình thức mới.
Làm truyền hình ở Đài Truyền hình Quốc gia là vinh dự, nhưng cũng có những áp lực lớn. Với cá nhân ông, ở một vị trí cũng khá "nóng", quyết định đến chất lượng các chương trình giải trí của VTV chắc hẳn không tránh khỏi áp lực từ nhiều phía. Ông đã đối mặt và hóa giải những áp lực ấy như thế nào?
Báo hình là ngành nghề của tập thể, đằng sau mỗi sản phẩm đều là một tập thể đứng cùng. Tôi – dù đang ở vị trí tuyến đầu nhưng đằng sau còn nhiều người nữa đang cố gắng làm việc để tạo ra nhiều chương trình chất lượng trong áp lực ngày một cao về cạnh tranh nội dung và người xem, vì thế, tôi biết mình có nhiều người cùng chia lửa. Có một may mắn là ekip lãnh đạo của VTV hiện nay đều là những người trẻ, cùng đi lên từ người làm chuyên môn, nghĩa là từ lính - mà thành.
Chúng tôi cùng nhau biết áp lực là gì, cùng nhau biết để có một chương trình phát sóng thì anh em tốn nhiều công sức ra sao, vì thế tôi chẳng có điều gì cần hóa giải ngoài việc phải tận hiến và tạo nên sự đồng lòng để cùng góp sức cho sự phát triển của VTV. Tôi nghĩ, trong bất cứ tập thể nào, công việc nào thì việc đồng lòng vì một mục đích chung cũng sẽ là động lực tốt nhất để làm việc thành công. Chúng tôi yêu nghề, đặt khán giả của mình lên trên hết – có lẽ đấy chính là những động lực khiến chúng tôi quên đi vất vả để cùng nhau làm việc.
Trân trọng cảm ơn ông!
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!