Khu di chỉ khảo cổ học Vườn Chuối thuộc địa phận làng Lai Xá, xã Kim Chung, huyện Hoài Đức, có tổng diện tích 19.000 m2, được khai quật lần đầu tiên vào năm 1969. Tại địa điểm Vườn Chuối, kể từ năm 1969 đến nay đã có 8 cuộc khai quật. Tổng diện tích khai quật là gần 800 m2.
Kết quả các lần khai quật đã ghi nhận Vườn Chuối là loại hình di chỉ cư trú kết hợp mộ táng, tồn tại ít nhất 3 tầng văn hóa phát triển liên tục từ giai đoạn Đồng Đậu - Gò Mun - Đông Sơn. Đây là di chỉ đánh dấu sự có mặt đầu tiên của cư dân Hà Nội cách đây ít nhất từ 2.000 - 3.500 năm. Khi đào rộng hố khai quật, các nhà khoa học phát hiện một số hiện vật mộ táng thu được còn ở tình trạng tốt, có thể đủ điều kiện xét nghiệm ADN, xác định niên đại.
Tháng 5/2019, các cơ quan chức năng đã cho phép tiến hành khai quật khảo cổ tại khu vực Vườn Chuối lần thứ 9. Đây là lần khai quật có quy mô lớn nhất hơn nửa thế kỷ qua. Tại 2 hố khai quật trung tâm, phát hiện tổng số 15 ngôi mộ cổ thời Đồng Đậu và Đông Sơn, tức là cách chúng ta hơn 2000 năm.
Tuy nhiên, năm 2007, tỉnh Hà Tây (trước kia) đã giao cho Tổng Công ty cổ phần Thương mại Xây dựng Việt Nam (Vietracimex) dự án xây dựng Khu đô thị mới Kim Chung - Di Trạch với tổng diện tích 145,8 ha bao trùm lên cả khu Vườn Chuối. Tháng 7/2018, đơn vị thi công đã đổ phế thải lấp toàn bộ khu di chỉ khảo cổ.
Trước đó, đơn vị này cũng đã làm một con đường bê-tông cắt đôi khu vực Vườn Chuối và đè lên cả di chỉ khảo cổ. Người dân đã kêu cứu, các nhà khoa học kêu cứu nhưng di chỉ khảo cổ 3.500 năm tuổi độc nhất vô nhị của Hà Nội một lần nữa lại đứng trước nguy cơ bị xóa sổ.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!