Mùa lễ hội năm nào cũng luôn đan xen giữa sự hào hứng và nỗi lo âu. Bởi đi kèm với niềm tự hào về việc bảo lưu được các giá trị văn hoá truyền thống là những băn khoăn liên quan đến một số vấn đề còn tồn tại. Mùa lễ hội năm nay được đánh giá là dịp bùng nổ nhu cầu trảy hội vui xuân sau thời gian ảnh hưởng dịch COVID-19. Thách thức đặt ra cho công tác tổ chức lễ hội cũng càng lớn hơn.
Ngay từ đầu năm, Thủ tướng Chính phủ đã có Chỉ thị về việc đôn đốc các bộ, ngành, địa phương thực hiện nhiệm vụ sau kỳ nghỉ Tết Nguyên đán. Trong đó có yêu cầu tăng cường thực hiện chức năng quản lý Nhà nước về lễ hội. Cục Văn hóa cơ sở (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) cũng mới ban hành công văn đề nghị các địa phương tổ chức hoạt động lễ hội bảo đảm trang trọng, tiết kiệm, giữ gìn và phát huy bản sắc văn hoá của dân tộc, thuần phong mỹ tục, tập quán tốt đẹp. Triển khai các phương án bảo đảm an toàn tuyệt đối cho người tham gia lễ hội, không để xảy ra các hành vi chen lấn, tranh cướp; có phương án xử lý kịp thời những tình huống phát sinh, tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát việc quản lý và tổ chức lễ hội.
Đến thời điểm này, theo đánh giá chung, mùa lễ hội Xuân Quý Mão 2023 đang đi qua những ngày đầu tiên với diễn biến êm ả, thanh bình. Những lễ hội lớn, trọng điểm đã trở lại, thu hút hàng ngàn, hàng vạn người đổ về nhưng chưa xảy ra những tình huống gây phản cảm. Các lễ hội tại quy mô nhỏ hơn cũng được tổ chức quy củ an toàn, trật tự. Đáng chú ý tại nhiều nơi, việc thực hành các nghi thức lễ hội đang từng bước được điều chỉnh trên tinh thần: gạn đục khơi trong. Hầu hết hội làng được rút ngắn chỉ còn một đến hai ngày, phần lễ cô đọng, phần hội lành mạnh.
Bên cạnh những lễ hội được phục dựng văn mình, ở một số nơi tại một số thời điểm còn tình trạng trục lợi như chèo kéo khách, hét giá dịch vụ... Ngoài ra, những hình ảnh thiếu văn minh, gây phản cảm từ người đi dự lễ. Đáng chú ý là việc người dân thiếu hiểu biết về các tục lệ dẫn đến thực hành sai gây lộn xộn tại các lễ hội. Chính những hành vi này đã ảnh hưởng đến sự trang nghiêm, nét đẹp của các lễ hội. Trên thực tế vì sự biến tướng này, có những lễ hội phải xoay xở đổi mới, đối diện với nguy cơ khó giữ được bản sắc độc đáo riêng có.
Mùa xuân là dấu mốc của những sự khởi đầu, đem đến cho chúng ta hy vọng về những đổi thay tích cực. Sự chuyển biến này là quá trình bền bỉ, với sự tham gia tích cực của các cấp chính quyền, các ban ngành, người dân bản địa và du khách gần xa. Từ nỗ lực "khơi trong" của mỗi người, mỗi đơn vị, những giá trị văn hoá kết tinh trong lễ hội mới có thể được trao truyền để dòng chảy văn hoá của dân tộc ngày càng vững bền.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!