Nhạc sĩ Thanh Tâm.
Ngày mai (20/8), Love Song Collection 4 của Hồ Ngọc Hà sẽ chính thức được phát hành. Bất chấp đại dịch COVID-19, nữ ca sĩ gốc Quảng Bình vẫn nỗ lực làm việc và phát hành dự án Love Songs x Hồ Ngọc Hà - dự án được đánh giá cực đồ sộ, bao gồm album, private show, phim tư liệu và chuỗi video phòng thu. Điều đặc biệt, toàn bộ dự án lần này của Hồ Ngọc Hà đều được thu với hình thức Live session - một hình thức chưa được thực hiện phổ biến ở Việt Nam.
VTV News đã có cuộc trò chuyện với nhạc sĩ Thanh Tâm - người đảm nhận dự án của Hồ Ngọc với vai trò Kỹ sư âm thanh - để tìm hiểu nhiều hơn về Live session. Trước khi thực hiện Love Songs 4, anh đã từng kết hợp với Hồ Ngọc Hà trong dự án Love Songs 3 của cô - dự án đầu tiên Hồ Ngọc Hà thu live.
Trước câu hỏi ở Việt Nam đã có nhiều ca sĩ giống Hồ Ngọc Hà thu Live session chưa, Thanh Tâm cho biết: "Thời gian gần đây cũng có vài ê-kíp mong muốn, cũng như thử làm Live session nhưng cái chính là việc ra một sản phẩm Live sao cho chất lượng âm thanh tốt thì lại không phải là việc dễ dàng".
Nhạc sĩ Thanh Tâm (ngoài cùng bên trái).
Những cái không dễ ấy là gì, anh có thể nói cụ thể không?
- Hỏi khó quá! (cười)
Thế này, khi mình làm sản phẩm thông thường thì có thể sử dụng sample vi tính và dễ dàng thay đổi chỉnh sửa, làm đi làm lại nhiều lần, ca sĩ cũng thu overdub, không hài lòng thì có thể về xử lý lại. Khi thu như thế, họ cũng không cần hợp tác với các nhạc công quá xuất sắc, chủ yếu là nhạc sĩ phối khí tự vận động. Dĩ nhiên, đánh đổi lại là mất hoàn toàn tính người và chuyên môn mà mỗi nghệ sĩ đã đầu tư.
Còn về Live session, cần rất nhiều yếu tố kỹ thuật, con người, việc thu live cũng cần đảm bảo một số lượng lớn microphone nhạc cụ và ca sĩ trong một không gian nhỏ, mà vẫn đảm bảo giọng hát của ca sĩ không bị lấn át bởi nhạc cụ, đặc biệt là drumset. Ca sĩ cũng phải chuẩn bị một nền tảng sức khỏe tốt, bài vở tập luyện kỹ càng vì hát một lần là phải hay và đạt được tiêu chuẩn tương đương như những bản thu được phép chỉnh sửa.
Cá nhân anh từng thu live các sản phẩm cá nhân của mình - dự án Live in Studio 1 và 2. Anh nghĩ bất kỳ ca sĩ nào cũng có thể thực hiện live khi họ có đủ bài mà họ muốn làm hay nó còn phụ thuộc vào các yếu tố khác?
- Thực ra thì chất lượng ca khúc hay bản phối vẫn phải tùy thuộc vào mục đích mà dự án nhắm đến. Bản thân Tâm thì phục vụ mục đích nghiên cứu cá nhân và cũng là dịp để ê-kíp, band, nhóm hình ảnh có thêm nhiều kinh nghiệm mà không phải ê-kíp nào cũng có.
Còn với những dự án cho ca sĩ, Tâm nghĩ bất kỳ ca sĩ nào muốn thực hiện Live cho các sản phẩm của họ, đều khả thi. Dĩ nhiên mức đầu tư có khác. Nhưng thành quả cũng sẽ khác nếu họ chuẩn bị được ê-kíp đủ chuyên môn.
Nhạc sĩ Hoài Sa - Giám đốc âm nhạc của dự án Love Songs - trong một buổi thu.
Anh có xếp dự án nào thì đáng và nên làm còn cái nào thì không không?
- Do việc làm Live sesion khá tốn kém và cũng cần công sức của tập thể. Thực ra Tâm đã từng tư vấn cho một vài nghệ sĩ, việc có nên làm hay không Live session. Theo cá nhân Tâm, đã làm Live Session thì nên làm một lần số lượng bài tương đối đủ nhiều gần với 1 album và nên chuẩn bị cả phần hình ảnh. Phần phối khí thì nên ưu tiên tính khả thi với việc biểu diễn live. Cụ thể với sản phẩm Love Songs này, Hồ Ngọc Hà có thể biểu diễn Live với toàn bộ ê-kíp một cách dễ dàng.
Dĩ nhiên, đối với từng trường hợp Tâm nghĩ sẽ có các khúc mắc khác nhau, để cần cân nhắc, tính khả thi là có, nhưng nếu ai nói với Tâm là dễ, làm đơn giản, thì Tâm không tán thành.
Tâm làm Live session này cho bao nhiêu nghệ sĩ rồi?
- Câu hỏi này thua! Không biết trả lời thế nào! (cười lớn)
Như Tâm nói, để thực hiện theo hình thức Live session, ca sĩ cần phải tự tin vào khả năng hát live của mình. Còn nếu không thì sẽ lộ điểm yếu và dễ mất fan. Vấn đề còn là chi phí nữa.
Có nhiều dự án chọn thực hiện Live Session với nhiều giải pháp khác nhau. Trong đó Hải Yến, Hoàng Bách và Hồ Ngọc Hà là chuẩn nhất.
Vậy có thể hiểu nôm na là làm Live session cần cả nội lực lẫn ngoại lực phải không?
- Đúng vậy!
Ca sĩ Hồ Ngọc Hà khẳng định sau Love Songs 3, tất cả các sản phẩm trong chuỗi Love Songs của cô sẽ đều được thu Live.
À, nhân thể mình nói về chức danh Kỹ sư âm thanh. Trên thực tế, cách gọi này bắt đầu chính thức phổ cập ở mình là từ bao giờ?
- Thông cáo báo chí của dự án đưa tên Tâm ngay sau Giám đốc Âm Nhạc Hoài Sa, có thể thấy, sự đánh giá phần công việc của Kỹ sư âm thanh đã trở nên quan trọng hơn đối với một dự án Live.
Do Tâm đã dành gần 20 năm cặm cụi nghiên cứu về chuyên môn âm thanh nên cũng không biết chính xác từ bao giờ có chức danh trên. Tuy vậy, Kỹ sư âm thanh là một công việc không thể thiếu trong bất kỳ một chương trình nào liên quan đến âm nhạc và thực tế, trình độ của họ cũng sẽ ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng của chương trình, dự án.
Dĩ nhiên, do Tâm còn đứng ở vai trò Producer, nên khi cá nhân mình tham gia làm Kỹ sư âm thanh, mình còn có thể giúp đỡ dự án ở nhiều khâu khác. Nhưng không vì thế mà sự quan trọng của chuyên môn âm thanh bị xem nhẹ.
Ngành này cũng là ngành chưa thực sự có chất lượng trung bình đủ cao và đồng đều đối với mọi dự án, nếu không nói là cũng đang là nỗi lo của rất nhiều dự án - do nó ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng đầu ra của Sản phẩm. Tâm vẫn hy vọng các nhà sản xuất có nhìn nhận đúng đắn và cân nhắc kỹ hơn, dành sự quan tâm đối với vị trí này trong mỗi dự án. Đây là điều nên làm để sản phẩm âm nhạc Việt Nam có chất lượng trung bình được nâng cao.
Nói về dự án trở lại của Hồ Ngọc Hà đi. Ở vai trò của mình, anh đánh giá thế nào về dự án này?
- Dự án thực ra gặp khá nhiều trắc trở do ảnh hưởng của giãn cách xã hội. Nhưng Tâm nhận thấy Hà và ê-kíp rất kiên định và có bước chuẩn bị rất kỹ lưỡng, hiệu quả. Phải công nhận, chất lượng ca khúc khá ổn với nội dung có chiều sâu, nội tâm.
Tâm đánh giá rất cao sự bền bỉ và nỗ lực của Hà khi đã hát rất hay hơn 10 ca khúc và luyện tập, ghi âm, ghi hình liên tục trong 3 ngày, gần như hoạt động hết công suất. Đấy là chưa kể những ngày tự hát bè cho chính mình (Hà luôn tự thu bè cho mình trong các bản thu). Ngoài ra là chất lượng bản phối của nhạc sĩ, giám đốc âm nhạc của dự án, Hoài Sa, cũng rất vừa vặn với từng ca khúc. Bản phối cùng trình độ thể hiện của các thành viên ban nhạc thuộc top đầu Việt Nam cũng giúp cho các phần làm việc của Tâm dễ dàng hơn rất nhiều.
Trong dự án này khi về Studio, ngoài phần kỹ sư âm thanh, Tâm còn hỗ trợ dựng hòa bè cho Hồ Ngọc Hà và trực tiếp thu âm một số track guitar overdub (Bass, Guitar 2).
Cảm ơn anh về cuộc trò chuyện!
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!