Xe thu gom rác tưởng như đã quá quen thuộc ở nhiều nơi, nhưng lại là điều xa xỉ ở không ít địa bàn. Tại huyện Vị Xuyên, tỉnh Hà Giang, có nơi xe thu gom rác hoàn toàn không hoạt động, do bãi tập kết rác tập trung bị quá tải và ô nhiễm nghiêm trọng, buộc phải đóng cửa nhiều năm nay. Trong khi nhà máy xử lý tái chế thì không kêu gọi được nhà đầu tư.
Mấy năm tự đốt rác, ông Ngạc Ngọc Oanh, thị trấn nông trường Việt Lâm, huyện Vị Xuyên, Hà Giang đùa rằng: mảnh vườn gần hai chục mét vuông giờ mà bán phải được gấp đôi giá, vì vừa nuôi được gà, mà vừa tự xử lý được rác. Nhà hàng xóm không có vườn, ông còn cho mang rác sang đốt rác nhờ.
Toàn thị trấn nông trường Việt Lâm có hơn 1.500 hộ dân, với lượng rác thải mỗi ngày khoảng 6 tấn. Trong đó 95% là người dân tự đốt, còn lại không rõ xả thải đi đâu. Việc đốt rác lộ thiên phát tán ít nhất 10 loại khí nguy hại.
Cạnh thị trấn nông trường Việt Lâm, bãi chôn lấp rác tập trung của thị trấn Vị Xuyên đặt trong thôn Đông Cáp 2 may ra còn co kéo trữ lượng đến sang năm thì đóng cửa.
Nhà chị Hùi là một trong những hộ nằm gần bãi rác nhất. Chuồng lợn, chuồng gà là sinh kế của cả gia đình. Không biết trùng hợp thế nào, từ ngày bãi rác về đây, đàn vật nuôi hoặc là chậm lớn, hoặc là chết.
Thực trạng nhức nhối trên khiến cả người dân và chính quyền đều mong mỏi có một nhà máy xử lý rác công nghệ cao. Nhưng nghịch lý ở chỗ, dù chính quyền địa phương đã làm nhiều cách để chào mời xã hội hoá, kêu gọi doanh nghiệp tham gia, nhưng mấy năm nay vẫn chưa được ai đáp lời.
Toàn bộ mặt bằng 6 ha để xây dựng nhà máy xử lý tái chế rác đã được tỉnh Hà Giang hoàn thành giải phóng mặt bằng cách đây 3 năm. Hệ thống đường sá, điện nước cũng đã được kéo vào, sẵn sàng chờ dự án. Nhưng cho đến nay vẫn không kêu gọi được nhà đầu tư nào. Vì thế khu đất này tạm thời vẫn để không cho cỏ dại mọc hoặc làm bãi chăn thả gia súc cho bà con.
Trong lúc chờ nhà máy, sang năm huyện Vị Xuyên sẽ phải tăng cường thêm 1 bãi rác tập trung cách địa bàn khoảng 50 km. Mỗi xe rác cả đi cả về mất hàng trăm cây số. Bài toán về kinh tế, môi trường trên quãng đường vận chuyển hiện chưa biết sẽ giải quyết thế nào.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!