Tội phạm công nghệ cao đang không ngừng khai thác các sơ hở trên không gian mạng để thực hiện các chiêu trò lừa đảo, chiếm đoạt tài sản. Một trong những phương thức phổ biến hiện nay là gắn thẻ (tag) tài khoản cá nhân vào các bài đăng với nội dung giật gân, kích thích trí tò mò của người dùng. C
Câu chuyện của một nạn nhân là minh chứng điển hình cho chiêu trò này. Cô gái cho biết, cách đây ít lâu, tên tài khoản cá nhân của mình và hàng chục người khác bị gắn thẻ trong một bài đăng về một ca sĩ nổi tiếng bị lộ hình ảnh nhạy cảm. Để xem được bài viết đầy đủ, người dùng phải click vào một đường link trong phần bình luận.
Các chuyên gia an ninh mạng nhận định, hình thức lừa đảo này đánh vào tâm lý tò mò của người dùng mạng xã hội để lấy cắp thông tin tài khoản. Những tin tức gây tò mò, nội dung nhạy cảm liên quan đến đời tư hay đau buồn về người thân, người quen bị tai nạn là những đòn đánh tâm lý dễ tác động tới người dùng.
Anh Vũ Ngọc Sơn, Giám đốc công nghệ của Công ty An ninh mạng quốc gia Việt Nam, cho biết: "Các đối tượng lừa đảo có thể đưa ra các kịch bản khác nhau như lừa vào bình chọn cho các cuộc thi, nhận thưởng hay khuyến mại. Với những thông tin hấp dẫn và gây tò mò như vậy, người dùng mạng xã hội rất dễ bấm vào các đường link này và điền thông tin đăng nhập, mật khẩu vào, từ đó bị mất thông tin và tài khoản".
Theo cơ quan công an, hành vi này thực chất là biến tướng của chiêu trò phát tán tin nhắn như thông báo nhận tiền hỗ trợ bảo hiểm thất nghiệp, thông báo tài khoản ngân hàng đang bị đăng nhập bởi thiết bị khác hay thông báo trúng thưởng. Mục đích là dẫn dụ những người nhẹ dạ cả tin click vào các đường link chứa mã độc.
Thiếu tá Nguyễn Ngọc Hoàng, Phó Đội trưởng đội cảnh sát hình sự, Công an quận Long Biên, Hà Nội, cảnh báo: "Chiêu trò này đã tinh vi và nguy hiểm hơn do các đối tượng lừa đảo lợi dụng công nghệ để thực hiện hành vi lừa đảo. Người dân cần đề cao cảnh giác".
Anh Vũ Ngọc Sơn cảnh báo: "Nếu không cảnh giác và sập bẫy chiêu lừa này, người dùng có thể phải gánh chịu nhiều hệ lụy. Tài khoản bị chiếm đoạt có thể liên kết với các website, fanpage về thương mại, bị sử dụng để kinh doanh hoặc cạnh tranh không lành mạnh. Các đối tượng lừa đảo cũng có thể dựng lên những câu chuyện để bôi nhọ, hạ thấp nhân phẩm, hoặc sử dụng thông tin cá nhân để tống tiền, chiếm đoạt tài sản".
Dấu hiệu nhận biết chiêu trò lừa đảo
Tội phạm công nghệ cao đang ngày càng tinh vi trong việc khai thác các sơ hở trên không gian mạng để thực hiện các hành vi lừa đảo, chiếm đoạt tài sản.
Một trong những dấu hiệu rõ ràng nhất là khi bạn đăng nhập vào một đường link xuất hiện trên mạng xã hội và được yêu cầu đăng nhập lại vào chính mạng xã hội đó. Đây là dấu hiệu của hành vi lừa đảo.
Anh Vũ Ngọc Sơn, Giám đốc công nghệ của Công ty An ninh mạng quốc gia Việt Nam, cho biết: "Nếu chúng ta đang ở trên Facebook rồi thì không có lý do gì chúng ta phải bấm vào một link tiếp theo yêu cầu đăng nhập lại. Ngay lập tức, chúng ta phải đóng đường link này và không nhập mật khẩu hay tên tài khoản mạng xã hội vào".
Người dùng nên hạn chế bấm vào các đường link không rõ nguồn gốc, đặc biệt là các link yêu cầu đăng nhập bằng mật khẩu.
Người dùng mạng xã hội cần thực hiện các biện pháp xác thực mạnh, ngoài mật khẩu cần xác thực bằng cả số điện thoại và địa chỉ Email.
Khi cài đặt các ứng dụng trên điện thoại, người dùng nên chỉ tải từ các nguồn chính thống để tránh bị trục lợi và lộ lọt dữ liệu cá nhân. Trước khi cài đặt, kiểm tra ứng dụng có nhà cung cấp uy tín, số lượt tải và đánh giá tốt.
Nếu không may nhập thông tin tài khoản vào trang web lừa đảo, cần đổi mật khẩu ngay lập tức để tránh bị chiếm đoạt tài khoản.
Tùy vào mức độ và hậu quả của hành vi, đối tượng thực hiện có thể bị xử phạt vi phạm hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự.
Hành vi chiếm quyền điều khiển tài khoản mạng xã hội để chiếm đoạt tài sản có thể bị xử lý hình sự về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản theo Điều 174 Bộ Luật Hình sự, với mức phạt cao nhất là tù chung thân.
Mạng xã hội chính là xã hội thứ hai của con người, có cả những điều tốt xấu đan xen. Khi thấy bất cứ dấu hiệu lạ nào trên trang mạng xã hội cá nhân, đừng vội vàng thực hiện theo các yêu cầu. Hãy tham khảo ý kiến của người thân, bạn bè và cả lực lượng công an khu vực để tránh những nguy cơ xấu độc.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!